Onderzoeksresultaten 2003-2006 - SWOV

Kosten-batenanalyse ter
ondersteuning van beleid
Aanleiding
De afgelopen jaren zijn tal van maatregelen
beschikbaar gekomen om de
verkeersveiligheid te vergroten. Budgetten
zijn beperkt en op heel verschillende
terreinen moeten doelstellingen bereikt
worden. Daarom is het onvermijdelijk
keuzes te maken tussen uiteenlopende
investeringen, zoals op het gebied van
veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid.
Als gevolg van de verdergaande
decentralisatie worden deze keuzes in
toenemende mate op regionaal niveau
gemaakt. Hierbij is de bestedingsvrijheid
toegenomen. Er is daarom behoefte aan
een duidelijke methode om uiteenlopende
maatregelen integraal af te wegen. De
maatschappelijke kosten-batenanalyse
(KBA) is hiervoor een geschikt instrument.
Een KBA biedt ondersteuning bij het vaststellen
van beleidsplannen en begrotingen
of bij het stellen van prioriteiten en het
faseren van investeringsopties.
Een KBA drukt alle effecten van een
maatregel, dus zowel kosten als baten, uit
in geldbedragen. Omdat in een KBA alle
posten in geld worden uitgedrukt, kunnen
uiteenlopende zaken in de afweging
worden meegenomen. Naast veiligheid
kunnen we denken aan de mogelijke
effecten op milieu en doorstroming. Op
deze manier beantwoordt een KBA de
vraag of de baten van een verkeersveiligheidsmaatregel
vanuit maatschappelijk
oogpunt opwegen tegen de kosten.
Dit maakt het mogelijk om uiteenlopende
maatregelen goed te beoordelen en
tegen elkaar af te zetten.
KBA’s zijn al veelvuldig toegepast in binnen-
en buitenland, maar de ervaringen
met toepassing op verkeersveiligheidsmaatregelen
zijn nog beperkt.
Aanpak
Allereerst heeft de SWOV de mogelijke
methodieken onderzocht die worden
gebruikt om maatregelen te beoordelen:
de kosten-effectiviteitsanalyse, de
multicriteria-analyse en de kosten-batenanalyse.
De voor- en nadelen van iedere
methode zijn tegen elkaar afgezet. In het
algemeen geldt dat de kostenbatenanalyse
het meest geschikt is als
het maatschappelijk rendement een rol
speelt bij de beslissing.
Vervolgens zijn de toepassingen van
KBA’s in Nederland en in het buitenland
bestudeerd. Ook zijn buitenlandse
pagina 66