HANDBOEK BESTUURLIjKE AANPAK - Centrum voor ...

het instrument in de praktijk 11
taken en verantwoordelijkheden gemeente
De gemeente heeft, samen met de politie en het Openbaar Ministerie, de opdracht om criminele
praktijken op lokaal niveau te voorkomen en te bestrijden. Behalve met strafrecht, kunnen
criminele praktijken – en de consequenties ervan – ook met fiscale en bestuurlijke middelen
worden voorkomen en bestreden. Een gezamenlijke, afgewogen inzet van deze middelen is
de geïntegreerde – of programmatische – aanpak van criminele praktijken.
De burgemeester speelt een belangrijke rol als bestuurder in deze aanpak. De burgemeester kan
bijvoorbeeld in het driehoeksoverleg komen tot een mix van handhavingsmaatregelen voor een
bepaalde branche. Bestuurders moeten zich bewust zijn van de waarde van de bestuurlijke aanpak
van criminele praktijken in de gemeente. Enerzijds omdat deze praktijken de gemeente veel
schade kunnen berokkenen, anderzijds omdat de bestuurlijke aanpak een belangrijke aanvulling
vormt op de strafrechtelijke aanpak. De lokale driehoek speelt hierbij een cruciale rol. Tot op het
hoogste niveau dient men overtuigd te zijn van het nut en de noodzaak van een bestuurlijke
aanpak. Met andere woorden, de politieke wil om veiligheidsproblemen bestuurlijk aan te pakken,
is een voorwaarde. De strafrechtelijke en bestuurlijke aanpak van criminele praktijken zijn
complementair. Daar waar de strafrechtelijke mogelijkheden voor politie en justitie ophouden,
is de gemeente aan zet en vice versa.
de gemeente als kritische dienstverlener
Aan het onderkennen van de taak om bestuurlijk op te treden tegen criminele praktijken gaat
een bewustwordingsproces vooraf. De gemeente moet allereerst inzien dat er zich binnen de
gemeentegrenzen criminele praktijken voordoen. Daarnaast moet zij er van doordrongen zijn
dat zij – samen met de veiligheidspartners – een taak heeft om deze misstanden aan te pakken
en dat zij ook de mogelijkheden heeft om er wat aan te doen. Het bestuurlijk optreden vraagt
bovendien om een andere insteek van de gemeenteambtenaren.
Om te voorkomen dat de gemeente de ontplooiing van criminele praktijken bijvoorbeeld faciliteert
door middel van vergunningen, moeten aanvragen van burgers kritisch bekeken worden.
Waar de nadruk normaliter ligt op het nagaan van de voorwaarden om een vergunning te verkrijgen,
komt de nadruk nu meer te liggen op het nagaan van aanwijsbare redenen om een
vergunning niet te verlenen. De gemeente moet daarom een meer kritische houding aannemen
ten opzichte van aanvragen, maar ook ten opzichte van reeds verleende vergunningen (handhaving
en controle). Gemeenteambtenaren moeten zich realiseren dat zij als kritische dienstverleners
moeten optreden. Zij moeten altijd gespitst zijn op mogelijke criminele praktijken.
handboek bestuurlijke aanpak
Dit handboek biedt praktische aangrijpingspunten om, met de daarvoor beschikbare middelen
en rekening houdend met eventuele lokale verschillen, een effectieve bestuurlijke aanpak te
voeren.
De bestuurlijke aanpak kan als onderdeel van het integrale veiligheidsbeleid worden opgenomen
in het Kernbeleid Veiligheid. De bestuurlijke aanpak vormt daarnaast een pijler in de geïntegreerde
aanpak, waarin bestuurs-, straf-, civiel-, en fiscaalrechtelijke instrumenten worden ingezet.
Gemeenten moeten zich realiseren dat zij een belangrijke taak en verantwoordelijkheid hebben
om in te grijpen op de vastgestelde problematiek én beseffen dat zij ook over de kansen en
mogelijkheden daartoe beschikken. Dit handboek belicht de eerste noodzakelijke stappen
en processen richting een bestuurlijke aanpak van criminele praktijken.