HANDBOEK BESTUURLIjKE AANPAK - Centrum voor ...

60
handboek bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit
gegevens te verstrekken. Van tippen in ruime zin is sprake als de officier van justitie naast de tip
ook nog inhoudelijke informatie geeft.
Van passief tippen is sprake wanneer de burgemeester aan de officier van justitie vraagt om
getipt te worden. Zonder inhoudelijk op de zaak in te gaan, kan de officier van justitie aangeven
of het aan te raden is een BIBOB-advies aan te vragen.
Een eveneens passieve vorm van tippen kan door de gemeente gebeuren. De gemeente heeft
hierbij wel te maken met verschillende privacybeperkingen. Het betreft immers gevoelige informatie
over personen waarop in beginsel een geheimhoudingsplicht rust. Wanneer de gemeente
informatie heeft over een ondernemer in een andere gemeente of over een ondernemer die een
vergunning heeft bij een andere instantie die onder de Wet BIBOB valt (bijvoorbeeld de landelijke
overheid in het geval van een taxibedrijf), kan de gemeente hiermee naar Bureau BIBOB of de
BIBOB-officier.
Een alternatief voor deze manier van tippen is de meer informele weg. Gemeenten mogen weliswaar
geen informatie delen over een BIBOB-advies, maar beschikkingen zijn wel openbaar en
gemeenten kunnen elkaar wijzen op het bestaan van een bepaalde beschikking.
bestuurlijke rapportages
In een bestuurlijke rapportage delen een controle- of opsporingsdienst en het OM informatie uit
eigen onderzoek over aangetroffen criminele processen met bestuursorganen. De gesignaleerde
knelpunten en misstanden lenen zich met regelmaat voor een andere aanpak dan een strafrechtelijke.
Met het informeren en adviseren van gemeenten, brancheorganisaties, ondernemers en
anderen worden criminele werkwijzen inzichtelijk gemaakt. Zo kunnen andere partners met hun
eigen instrumentarium criminele praktijken tegenhouden.
Voorbeelden hiervan zijn: adviezen omtrent het betalingsverkeer (beveiligen van pinautomaten,
codering van creditcards) en procedures met betrekking tot de verstrekking van paspoorten en
het voorkomen van structurele uitkeringsfraude. Het kan ook gaan om zeer lokale acties, zoals
de politie die de beheerder van een supermarkt erop wijst dat zijn geldloper al drie keer is
overvallen en die van de concurrent – die op een ander tijdstip loopt en via een andere route –
nog nooit.
In de praktijk komt het voor dat de politie uit eigen beweging de gemeente in kennis stelt van
ondernemers of eigenaren waarbij bestuurlijk optreden in de vergunningensfeer passend is.
Omgekeerd gebeurt dit ook: de gemeente benadert zelf de politie met het verzoek om informatie.
toezicht houden
Gemeenten hebben de taak hun eigen verboden en geboden te controleren. Gemeentelijke toezichthouders
voeren deze taak uit. De Algemene wet bestuursrecht (Awb) geeft toezichthouders
een standaardpakket met bevoegdheden, zoals het vorderen van inlichtingen en het inzien van
het identiteitsbewijs. Ook kunnen extra bevoegdheden aan een toezichthouder worden toegekend,
bijvoorbeeld het onder voorwaarden betreden van een woning zonder toestemming
van de eigenaar.
Voor het uitoefenen van toezicht moeten toezichthouders voldoen aan de legitimatieplicht
(artikel 5:12 Awb) en de materiële zorgvuldigheids- en evenredigheidsnorm (artikel 5:13 Awb).
Het toezicht mag niet verder gaan dan nodig is: dit is in principe het beginsel van de minste pijn
(artikel 3:4 lid 2 Awb). Met de komst van de bestuurlijke boete en de bestuurlijke strafbeschikking
zullen gemeentelijk toezichthouders, indien zij zijn benoemd tot buitengewoon opsporingsambtenaar
(BOA), ook bevoegd zijn boetes uit te delen.