Beantwoording van het college van de vragen - Gemeente Schiedam

Beantwoording vragen wateroverlast
Hierbij de antwoorden op de vragen van de fracties van GroenLinks, PvdA (in vervolg op eerdere
vragen) en de SP. De vragen zijn gebaseerd op 'Wateroverlast in de wijken'. Bij beantwoording hebben
we de waterproblematiek in Schiedam benoemd en zijn we dus verder gegaan dan alleen West.
Kernboodschap;
De Schiedamse riolering voldoet aan de landelijke norm.
Bij deze norm verdwijnen vrijwel alle buien in het riool. Bij kortdurende extreme buien, zoals bij de
bui van 2 op 3 mei het geval was, staat op sommige plaatsen water op straat. Dat is een landelijke
geaccepteerde keuze.
Desondanks is er vanuit de gemeente begrip voor wateroverlast en calamiteiten tijdens hevige buien,
welke de norm te boven gaan. Daarom wordt er gezocht naar oplossingen om wateroverlast te
voorkomen.
Zowel eigenaren en gemeente kunnen de berging en afvoer van overtollig hemelwater verbeteren.
Incidenteel door bijvoorbeeld drempels toe te passen om een gebouw tegen water te beschermen.
Structureel door als gevolg van klimaatontwikkeling en daarmee veranderende normering in te spelen
op de verbetering van riolering- en de watersystemen.
Waar ervaren bewoners overlast?
De locaties in Schiedam waar de bewoners overlast ervaren zijn Schiedam-West, Schiedam- Oost en
in Woudhoek. De overlast in West en Oost richt zich op hemelwater en grondwater. In Woudhoek is
het grondwater.
Uit een door de gemeente zelf uitgevoerde inventarisatie van de waterproblematiek in West is
gebleken dat alleen al 65 bewoners tussen de Nieuwe Haven, Sint Liduinastraat en Prins Bernhardlaan
regelmatig of structureel wateroverlast hebben.
In de nacht van 2 op 3 mei 2012 is daar nog bijgekomen dat in Schiedam-West en -Oost in enkele
woningen wateroverlast en waterschadeschade opgetreden is als gevolg van een heftige bui. Het betrof
hier met name een aantal woningen in de Sint Liduinastraat, Van Smaleveltstraat en een enkele
woning in de Brugmanstraat, Fabristraat en Oosterstraat.
Waaruit bestaat die overlast volgens de bewoners?
• Schiedam-West: ondergelopen kelders, natte kruipruimtes en water in de woning bij regen;
• Schiedam-Oost: water in de woning bij regen en drassige tuinen;
• Woudhoek: natte kruipruimtes.
Tijdens de regenbui van 2 op 3 mei is in Schiedam-West en -Oost de overlast (en schade) ontstaan
door het instromen van water van de straat en water uit de riolering terug de woning in via de
rioolhuisaansluitleiding naar lozingstoestellen die lager dan straatniveau liggen (souterrains).
Lozingstoestellen zijn alle toestellen bestemd voor de rechtstreekse lozing van huishoudelijk
afvalwater op de binnenriolering, zoals wc en doucheafvoer.
Wat zijn volgens de bewoners de oorzaken van de overlast?
De bewoners plaatsen vraagtekens als het gaat om de capaciteit van de riolering. Tevens ervaren de
bewoners overlast als gevolg van te hoge grondwaterstanden.
Wat is de aard van de overlast (schimmel, vochtplekken, natte tuin, natte kruipruimtes,
binnenstromend water bij stevige regenbui)?
Door hevige buien gaat het met name om binnenstromend van water onder de voordeur door en het
terugstromen van water via de huisaansluitleiding op het riool naar de lager dan straatniveau gelegen
woningdelen (souterrains) met (water)schade als gevolg.

De overlast bij grondwater varieert van een natte kruipruimte, tot schimmel, optrekkend vocht en
rottende houten vloerdelen. In West is het probleem daarnaast ook dat de meeste woningen niet
gefundeerd zijn op palen. Daardoor zakken de woningen en komt de grondwaterstand dichterbij.
Om welk type water gaat het, grondwater, hemelwater of opkwellend oppervlaktewater?
• in West gaat het om hemelwater en grondwater;
• in Oost gaat het om hemelwater en grondwater;
• in Woudhoek gaat het om grondwater.
Hoeveel klachten per jaar heeft de gemeente de laatste drie jaar ontvangen over de werking van
de afwatering?
Dit jaar heeft de gemeente van een ca. 20 bewoners in de omgeving Sint Liduinastraat/
Smaleveltstraat/Brugmanstraat een melding van wateroverlast ontvangen als gevolg van de hevige
regenbui van 2 op 3 mei en 6 juni jl. Van de ca. 20 brieven zijn er:
- 13 die geen schade melden;
- 2 die schade melden, echter bedrag nog onbekend;
- 6 die schade melden en de gemeente ook aansprakelijk stellen voor gelede schade. Schadebedrag
varieert van €1000 tot €4500. Totaal geclaimde schade ca. €15.000.
Daarnaast zijn dit jaar klachten/meldingen wateroverlast als gevolg van hevige buien ontvangen uit de
Oosterstraat, Edisonstraat (oost) en een enkele uit het centrum.
Uit de inventarisatie van de waterproblematiek in West is gebleken dat alleen al bij de bewoners
tussen de Nieuwe Haven, Sint Liduinastraat en Prins Bernhardlaan 65 bewoners regelmatig of
structureel wateroverlast ervaren.
In 2011 en 2010 zijn gezamenlijk ca. 10 klachten wateroverlast binnengekomen als gevolg van hevige
buien. Het betrof hier met name de wijken Schiedam-Oost en -West.
In de afgelopen drie jaar zijn er ook tientallen klachten binnengekomen over grondwater. Met name uit
de Tinnengieterhof, Geelgieterhof, Annie Salomonshof, omgeving Stadhouderslaan en omgeving Sint
Liduinastraat. Dit zijn dan ook de onderzoeksgebieden geworden voor (grond)waterproblematiek.
Welke te nemen maatregelen bij hevige regenval zijn afgesproken met het Hoogheemraadschap
en worden deze afgesproken maatregelen ook nagekomen?
Er zijn geen specifieke maatregelen met het Hoogheemraadschap van Delfland afgesproken. Het
Hoogheemraadschap van Delfland is verantwoordelijk voor het op orde houden van de stedelijke
oppervlaktewatersystemen.
Wel is al door het Hoogheemraadschap in 2008 onderzocht en vastgesteld (rapport
watersysteemanalyse) dat er een tekort is aan Schiedams oppervlaktewater in zowel West als Oost
voor voldoende berging en afvoercapaciteit.
Het oplossen van de stedelijke waterproblematiek (hemelwater, grondwater en oppervlaktewater)
vereist een integrale aanpak en zal op korte termijn in samenwerking met het Hoogheemraadschap van
Delfland georganiseerd worden. Het resultaat hiervan zijn gebiedspecifieke en uitvoeringsgerichte
waterplannen.
Kan de gemeente daar nog enige vorm van sturing aan geven als blijkt dat de noodzaak daartoe
is? Bijvoorbeeld als de hoeveelheid regen sneller dan verwacht boven bepaalde normen uitstijgt.
De gemeente kan er voor kiezen (beleid aanpassen) om de riolering aan strengere ontwerpeisen te
laten voldoen om zo de wateroverlast te minimaliseren. Er is gekozen voor een acceptatie van
bepaalde wateroverlast gebaseerd op de landelijk gebruikelijke normen.

Op dit moment loopt, in aanloop naar het nieuwe GRP 2014-2018, een breed onderzoek naar hoe het
rioolstelsel reageert op zwaardere buien gezien de klimaatsverandering. Door de klimaatverandering
neemt in de zomer het aantal zware buien toe. Het KNMI zal volgend jaar de klimaatscenario’s
aanpassen op de toegenomen neerslag. Mogelijk zal dit leiden tot het aanpassen van de ontwerpnorm.
Bij gemaalsturing gebruiken we nu statische maling. Daarbij maken we gebruik van vaste in- en
uitslagpeilen. Onderzocht wordt of in de toekomst sturing dynamisch haalbaar is. Hierbij wordt op
basis van verwachte neerslag en beschikbare berging (bijvoorbeeld in riolen of putten) waterstromen
dusdanig gestuurd dat wateroverlast in de probleemgebieden wordt vermeden.
Zijn er normen afgesproken? Zo ja, welke?
Het afval- en hemelwaterbeleid is besloten en vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-
2013. Hierin zijn ondermeer ook de functionaliteiten en normen beschreven waaraan de riolering moet
voldoen. In het gemeentelijk rioleringsplan Schiedam 2009-2013 wordt, conform de landelijke
gangbare norm: ‘ Leidraad riolering’ van de stichting Rioned, gesteld dat de afvoercapaciteit van een
rioleringsstelsel zodanig moet zijn dat de kans van water-op-straat niet groter is dan eens per 2 jaar.
De bui die gevallen is op 2 op 3 mei heeft een theoretische herhalingstijd van eens per 6 tot 12 jaar.
Is de wateroverlast te wijten aan achterstallig onderhoud van de riolering, is het rioolstelsel niet
berekend op de toename van de hevigheid van regenbuien of berust een en ander op louter
toeval?
De wateroverlast is niet te wijten aan achterstallig onderhoud van de riolering. Omdat de omgeving
van de Sint Liduinastraat op de planning staat van het MBOP (Meerjaren Beheer- en onderhoudsplan)
zijn in 2011 alle riolen in grote delen van West gereinigd, geïnspecteerd en beoordeeld. Hieruit volgde
dat het riool niet vervangen hoeft te worden op kwaliteit en is het riool gereinigd.
Daarnaast heeft de gemeente een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke oorzaken van deze
specifieke wateroverlastsituatie. Doelstelling is om vast te stellen of de gemeente nalatig is geweest
betreffende de inzameling en het transport van hemelwater via de riolering.
Specifiek zijn de volgende vraagstukken onderzocht:
1.Welke "statistische bui" is gevallen?
2.Heeft het rioolstelsel voldaan aan de ontwerpnorm?
3.Is de afvoercapaciteit afdoende?
4.Is de gemaalcapaciteit afdoende?
1. Op basis van de beschikbare (meet)data is vastgesteld dat de bui van 2 op 3 mei 2012 een
theoretische herhalingstijd heeft van eens per 6 tot eens per 12 jaar;
2. De ontwerpnorm gaat uit van een bui met een herhalingstijd van eens per 2 jaar. Volgens deze
ontwerpnorm mag er bij de bui van 2 op 3 mei water-op-straat staan;
3. De afvoercapaciteit van de riolering is voor de van Smaleveltstraat en de Sint Liduinastraat volgens
huidige modelberekeningen afdoende. Vanuit de gangbare ontwerpnormen is er geen reden om de
riolering direct aan te passen;
4. Met de huidige gemaalcapaciteit voldoet het rioolstelsel aan de norm.
Op basis van bovengenoemde bevindingen, kan worden gesteld dat het ondergronds functioneren van
het rioolstelsel correct heeft gefunctioneerd en voldoet aan de norm. Water op straat is bij extreme
situaties een geaccepteerd verschijnsel.
Welke ruimtelijke en technische maatregelen kunnen, zowel op openbaar terrein als op privé
terrein, worden genomen om eventuele wateroverlast te verhelpen of te voorkomen?"
Maatregelen zullen te allen tijde worden genomen in samenspraak met de bewoners. Dit omdat niet
alleen de gemeente aan zet is maar ook de eigenaar van de woning verantwoordelijk is en een rol heeft
in deze problematiek. Dit houdt onder andere in dat de bewoner zelf verantwoordelijk is voor de
grondwaterstand op eigen terrein en dat zijn eigen pand waterdicht is. Dit houdt ook in dat de eigenaar

verantwoordelijk is voor het voorkomen van terugstromen van afvalwater via de huisaansluitleiding
van de riolering naar lager dan straatniveau gelegen lozingstoestellen.
Het rioolstelsel van de gemeente Schiedam loopt bij een extreme bui van eens in de zes jaar zo snel
vol dat het lastig is om doelmatige kortetermijnmaatregelen, zowel ondergronds als bovengronds, te
formuleren. Uit onderzoek is gebleken dat aanpassingen aan het gemaal, of dat nu verandering van
aan- en afslagpeil is, of het veranderen van de capaciteit marginaal effect op vermindering van de
wateroverlast.
Korte termijn
Er zijn een aantal eenvoudige en snellen oplossingen die de gemeente gezamenlijk met de bewoners
kan nemen:
1. het door eigenaren aanbrengen of verhogen van de deurdorpels/drempels om het gebouw
tegen water te beschermen;
2. het beschermen van kelders tegen instromend water;
3. het verlagen van de verkeersdrempel op de hoek Sint Liduinastraat / Van Smalevelt straat;
4. drempelverlaging op de hoek Sint Liduinastraat / Van Smaleveltstraat;
5. het ophogen van de stoep;
6. het verminderen van de verstening van particuliere terreinen;
Lange termijn
Op de lange termijn is een integrale aanpak stedelijk waterbeheer vereist. In de integrale aanpak zal
met name gezocht moeten worden naar het creëren van ruimte voor water en het verbeteren van de
afvoercapaciteit van watersystemen. Daarnaast moet gedacht worden aan het ontlasten van het
rioleringstelsel in de overlastgebieden bij hevige regenbuien middels het doelmatig toepassen van
aparte regenwaterafvoersystemen.
Een aantal maatregelen kunnen dan zijn:
1. het verlagen van de rijbaan in de straat;
2. vergroting van de riolering;
3. gebruik maken van waterdoorlatende verharding;
4. het benutten van wegen en groen om water korte tijd op te slaan.