'n Menslikekapitaal- ontwikkelingstrategie vir die Wes-Kaap

Prakties gesproke beteken dit dat die Menslikekapitaalstrategie moet sorg vir ’n dramatiese toename in die aantal
jongmense wat aan programme vir verdere onderwys- en opleiding en hoër onderwys wat tot die groei en ontwikkeling van
die provinsie bydra, deelneem en daarin slaag. Met ander woorde die Strategie sal kyk na die huidige uitsakkery uit die
skoolstelsel en veel hoër behoudkoerse in verdere en hoër onderwys verseker. Maar soos ons reeds gesien het, hang
deelname aan en welslae met verdere en hoër onderwys af van die blootstelling van jong kinders aan ’n gesonde, aktiewe
en stimulerende omgewing en ’n goeie algemene opvoeding. Die MKS van die Wes-Kaap sal dus op die volgende take
fokus:
• Verseker die liggaamlike, sosiale en kognitiewe ontwikkeling van elke kind van 0 – 5 jaar oud (VKO).
• Verskaf algemene onderwys en opleiding (AOO – graad 1 to 9) van hoë gehalte vir alle kinders van 6 – 14 jaar oud.
• Verhoog die getal jongmense wat toegang kry tot toepaslike verdere (VOO) en hoër onderwys en opleiding (HOO).
• Skryf jongmense wat uit die onderwys- en opleidingstelsel uitgeval het vir tersaaklike basiese onderwys- en
opleidingskursusse vir volwassenes (BOOV) in.
In die strewe na hierdie doelwitte, lê die Menslikekapitaalstrategie klem op die volgende basiese beginsels:
6.3.1 Tersaaklike kennis, vaardighede en waardes en ingesteldhede
Alle onderwys- en opleidingsprogramme en kursusse sal kennis, vaardighede, ingesteldhede en waardes op ’n hoë vlak
bevorder. Die Nasionale Kurrikulumverklaring vir AOO en die Verdere Onderwys- en Opleidingskurrikulum (algemeen) vir
skole is uitdruklik kurrikula wat op waardes gebaseer is. Dié benadering sal in alle onderwys- en opleidingsprogramme
bevorder word.
Terselfdertyd moet onderwys- en opleidingsprogramme tot leerders spreek. Dit beteken dat die konteks en omgewing
waarin onderwys en die leerproses plaasvind, in ag geneem moet word wanneer die geskikste metodes om die kurrikula
oor te dra, gekies word. Algemene onderwys vir kinders van verpligte skoolgaande ouderdom moet taal, veiligheid,
stedelike en landelike lewensomstandighede en die sosio-ekonomiese omgewing in aanmerking neem. Verdere en Hoër
Onderwys en Opleiding en basiese onderwys vir volwassenes moet leerders se aanleg en belangstellings in ag neem. In
hierdie sektore staan werksondervinding dikwels sentraal tot die leerondervinding. Hier speel die ontwikkeling van
leerderskappe, vakleerlingskappe en werkplekvaardighede ’n belangrike rol in menslikehulpbronontwikkeling.
’n Kernbeleidskwessie wat uit die verskeie oorlegplegings na vore gekom het, is dié van die vermoë van die stelsel om
voorsiening te maak vir al ons leerders op die onderskeie onderwysvlakke. Byvoorbeeld, hoewel daar plek vir groei by HOI’s
is, is dit ook baie duidelik dat hulle nie in die skielike toename in die aanvraag sal kan voorsien nie. Dieselfde geld vir die
ander sektore in die stelsel. Ons keuses is eenvoudig dog ingewikkeld:
• Dramatiese uitbreiding van die infrastruktuur van die onderskeie sektore van die onderwysstelsel om voorsiening
te maak vir die geprojekteerde groei in plaaslike (en internasionale) vraag;
• Beperking van toegang, gegrond op spesifieke toekomstige ontwikkelingsbehoeftes en mededinging gegrond op
die dubbele beginsel van akademiese prestasie (meriete) en gelykheid;
• Prioritisering van voorsiening: tensy ons ’n gewaarborgde vloei van die vereiste hulpbronne vir die stelsel in die
geheel het, sal ons noodgedwonge dienste streng volgens prioriteit moet lewer. ’n Prioriteitsontleding van ons
toekomstige behoeftes, gebalanseer met ’n realistiese ontleding van ROI in die onderskeie sektore moet
onderneem word. Ons sal dalk veral die volgende moet oorweeg:
beperking van toegang tot die BOOV-sektor slegs tot diegene wat van die formele stelsel uitgesluit was (nie
matriekdruipelinge nie) en wat ’n realistiese vermoë het om of ’n basiese kwalifikasie en/of verdere en
hoëronderwyskwalifikasies te behaal;
verskaffing van formele VKO-geleenthede slegs aan 5-jariges deur graad R;
verskaffing van beperkte toegang tot die VOO- (skool) sektor, gegrond op huidige en toekomstige
groeibehoeftes en akademiese prestasie aan die einde van die AOO-fase;
beperkte verskaffing van befondsde geleenthede tot die VOO-kollegesektor, gegrond op akademiese
prestasie, aanleg en belangstelling, ekonomiese groeibehoeftes, befondsde leerderskap- en internskapprogramme,
ens. Alle ander toegang sal op ’n gebruikerfooistelsel gegrond wees.
Op die een of ander manier moet ons die probleem van openbare verwagtinge en regte in teenstelling met nasionale
behoeftes en ons vermoë om te voorsien, by die horings pak. Tensy almal weet wat van hulle verwag word en hoe hulle
geakkommodeer kan word, kan ons die grondslag lê vir toekomstige ontevredenheid.
40 ’n Menslikekapitaal-ontwikkelingstrategie vir die Wes-Kaap