Commissie Cohen: deelrapport media - EenVandaag

meningsuiting in het geding kunnen komen. Dit is het fundamentele dilemma waarmee de politiek
binnenkort te maken krijgt.
Aanbevelingen
1. De sociale media zullen veel beter landelijk en plaatselijk gemonitord moeten worden door de
autoriteiten. Het dient hierbij te gaan om het vinden van collectieve patronen die opmerkelijk
zijn en mogelijke actie vereisen, niet om het stelselmatig volgen van individuen. Van de
betreffende gebieden van mobilisatie zal betere inhoudelijke kennis verzameld moet worden die
reële risicoschattingen mogelijk moeten maken. Lokale intelligence is hierbij van groot belang.
Zie ook aanbevelingen sociale media beneden.
2. Politie en openbaar bestuur zullen vormen van crisis en risicocommunicatie moeten ontwikkelen
die passen bij de snelheid van de betreffende media en mobilisaties. Zie ook beneden.
3. De juridische instrumenten met betrekking tot (niet) aanvaardbaar gedrag in de sociale en
andere nieuwe media vragen om een aanpassing, maar dan wel binnen de randvoorwaarden
van fundamentele burger- en vrijheidsrechten. Het primaire uitgangspunt moet daarbij zijn dat
wat offline de norm is, ook online zou moeten gelden. Het resultaat van deze juridische
inspanning moet gecommuniceerd worden naar de nu nog grotendeels jonge gebruikers van
deze media lang niet allemaal het besef hebben wat de gevolgen zijn van hun handelingen of
wat volgens de wet toegestaan is.
9.3 De fysieke mobilisatie van jongeren op weg naar Haren
Project X Haren is in gang gezet op het internet, maar is gerealiseerd via een mobilisatie in de fysieke
realiteit: duizenden jongeren die daadwerkelijk naar deze plaats in het Noorden van het land
gekomen zijn. Deze twee mobilisaties (online en offline) staan deels los van elkaar. Van de meer dan
30.000 jongeren die zich op Facebook opgegeven hadden voor het feest is uiteindelijk misschien tien
procent komen opdagen. Die tien procent kan niet als vuistregel worden gehanteerd om de opkomst
van dit soort mobilisaties te voorspellen zoals de laatste tijd nogal eens gedaan is. Het is een slag in
de lucht. Elke opkomst is afhankelijk van specifieke omstandigheden zoals de weersomstandigheden,
de mate van organisatie en de drempels die mensen ervaren in de fysieke mobilisatie. Bovendien is
in dit geval een onbekend aantal jongeren naar Haren gekomen zonder zich opgegeven te hebben via
Facebook. Zij lieten zich leiden door mond-tot-mondreclame en door wat ze gezien, gehoord en
gelezen hadden in de sociale media en de massamedia.
Uit de websurvey onder Noord-Nederlandse jongeren tussen de 15 en 25 jaar is gebleken dat slechts
een minderheid de uitnodiging voor het feest van Merthe en Project X gezien heeft. Zij die deze wel
zagen hebben die meteen met twee-derde meerderheid afgewezen. Ongeveer 20% heeft overwogen
naar Haren te gaan. In de steekproef zat 8% die dit naar eigen zeggen ook gedaan heeft. De
daadwerkelijke bezoekers aan Haren waren overwegend man (twee derde), scholier of student, zeer
jong (bijna de helft was beneden de 20) en grotendeels nog thuiswonend. Het grootste deel van de
bezoekers kwam van dichtbij: Groningen stad, Assen en rest van de omgeving van Haren.
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 118