Commissie Cohen: deelrapport media - EenVandaag

Er wordt dus vooral gesproken over de sociale media in de verslaggevende en commentariërende
zin. Het is geen berichtgeving van binnenuit, zoals de inhoudsanalyse van Facebook en Twitter die wij
in dit rapport hebben proberen te maken. De sociale media worden vooral onder een gezamenlijke
noemer beschouwd. Interne spanningen of discussies binnen de sociale media worden niet of
nauwelijks genoemd. Uit de berichtgeving van de massamedia kan men opmaken dat men niet wist
wat er precies fout ging met de uitnodiging van Merthe en hoe en door wie haar feest ‘gekaapt’
werd. Vaak werd onvermeld gelaten dat het Facebook-evenement voor Project X niet het feestje van
Merthe was, maar een nieuw evenement van derden nadat zij haar evenement gesloten had. Het
onderscheid tussen Facebook-feest en Project X-feest wordt ook niet duidelijk gemaakt. Het lijkt
erop dat de massamedia tevreden zijn met een bepaald label.
7.4 De verwijzingen in de sociale media maar de massamedia
Al ruim voordat de massamedia aandacht gaan besteden aan ‘Haren’, dat wil zeggen vanaf
18 september, wordt er op Facebook over die aandacht gespeculeerd. Op 8 september schrijft
iemand dat ze Shownieuws en RTL Boulevard gaat benaderen om ook langs te komen met een
cameraploeg. Later worden er veelvuldig dit soort plannen gesmeed om de krant, de televisie, de
radio en populaire websites te verleiden aandacht te besteden aan het evenement. De fanatieke
jongeren benaderen de massamedia dus actief. Elke vorm van aandacht uit de media wordt dan ook
als een overwinning gezien. De eerste nieuwsberichten waar naar gelinkt wordt, op 10 september,
komen van vkmag.com en Haren de Krant. Zodra in de massamedia over Project X gesproken wordt,
of dat nou negatieve of positieve aandacht is, wordt daar zowel expliciet (met een url) en impliciet
naar verwezen. Wanneer de aandacht positief is, zoals 3FM die met Merthe belt of Ruud de Wild die
de voorlichter van Haren in de maling neemt, wordt dit met gejuich ontvangen. Negatieve
berichtgeving wordt echter met eenzelfde enthousiasme ontvangen en nauwelijks serieus genomen.
Degenen die zich actief bezighouden met de mobilisatie (door mensen op te roepen anderen uit te
nodigen en door massamedia te benaderen) zien het als een bevestiging dat het belangrijk is wat
men doet. De aandacht versterkt de mobilisatie.
Desalniettemin is het percentage Facebook-berichten dat naar de massamedia verwijst niet
overweldigend. Figuur 3.3 uit Hoofdstuk 3 heeft laten zien dat het cluster berichten met verwijzingen
naar massamedia tussen 18 en 21 september blijft steken op ongeveer drie procent van het totaal.
Alleen op de middag en de avond van de 21e stijgt het naar zes a zeven procent. De meeste andere
clusters hebben hogere frequenties.
Er wordt ook veel materiaal gedeeld dat gemaakt is door de jongeren zelf, zoals afbeeldingen en
video’s die ze uploaden en verspreiden. Vaak laten ze zich echter inspireren door beelden die ze uit
de massamedia hebben overgenomen. In één van de video’s worden beelden van een interview van
RTV Noord met de burgemeester getoond, maar is het woord “niet” uit de zin “dit feest gaat niet
door” geknipt. Wat de jongeren doen door dit soort content te maken is een typisch voorbeeld van
wat Henry Jenkins grassroots creativity noemt; ze gebruiken nieuwe technologieën “to archive,
annotate, appropriate, and recirculate media content” 35 . Opvallend is dat ze hierbij vaak afhankelijk
zijn van andere populaire culture producten die ze bijvoorbeeld uit de massamedia (zoals de film
Project X of nieuwsuitzendingen) ontlenen en hun eigen betekenis aan geven.
35
Jenkins, H. Convergence Culture: Where Old and New Media Collide. New York University Press, 2006
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 88