De rol van gezondheidspromotie bij de aanpak van ongelijkheden ...

Inleiding
Sociale ongelijkheden op het vlak van gezondheid bestaan... zelfs in Europa. Onderzoek
wijst uit dat er in alle Europese landen grote sociaal-economische verschillen bestaan inzake
gezondheid, ziekte en sterfte. Een verschil in levensverwachting van vijf tot tien jaar tussen
mensen bovenaan of onderaan de sociale ladder is niet ongewoon. En het verschil in
gezonde levensverwachting is nog groter. Onderzoek heeft tevens uitgewezen dat deze
sociale gezondheidsverschillen niet afnemen. Integendeel, de kloof wordt alsmaar groter.
Dit heeft geleid tot meer beleidsmatige aandacht voor sociale ongelijkheden op het vlak van
gezondheid. Een voorbeeld hiervan is de lancering van "Gezondheid 21", de WGO-strategie
voor Europa. Hierin werd bepaald dat de gezondheidskloof tussen sociaal-economische
groepen in alle lidstaten tegen het jaar 2020 met ten minste één vierde zou moeten zijn
teruggebracht. Het Actieprogramma van de EU inzake de volksgezondheid heeft prioriteit
gegeven aan de ongelijke gezondheidssituatie. Bovendien heeft het Belgisch
Voorzitterschap sociale ongelijkheden op het vlak van gezondheid – en in het bijzonder de
rol van gezondheidspromotie bij de aanpak ervan – op zijn officiële
volksgezondheidsprogramma gezet. Ook andere nationale overheden werken in de richting
van een vermindering van gezondheidsverschillen.
Hoewel ongelijkheden in gezondheid tot op zekere hoogte via de gezondheidszorg kunnen
worden verbeterd, is het van essentieel belang dat de kwestie ook preventief wordt
aangepakt. Dit betekent dat er gebruik gemaakt moet worden van doeltreffende strategieën
en beleidsvormen voor gezondheidspromotie, specifiek gericht op kansarmen. Om deze
strategieën en beleidsvormen nader te bekijken, heeft het Vlaams Instituut voor
Gezondheidspromotie (VIG), in samenwerking met het European Network of Health
Promotion Agencies (ENHPA) een tweejarig onderzoeksproject gecoördineerd waaraan
werd deelgenomen door 13 EU-landen en Noorwegen 1 .
Dit project, dat resulteerde in een onderzoeksrapport, werd in september 2001 afgesloten
met een internationaal expertenseminarie in het Europees Parlement. Hier kregen
deskundigen in deze materie de gelegenheid om advies te verlenen over de belangrijke rol
van gezondheidspromotie bij de aanpak van sociale gezondheidsverschillen. De
aanbevelingen in deze brochure zijn het resultaat van dit intensieve werk. Hopelijk zal dit
aanleiding geven tot een constructief debat en tot doeltreffende politieke maatregelen om de
sociale ongelijkheden op het vlak van gezondheid weg te werken via gezondheidspromotie,
dit zowel op nationaal, regionaal als Europees niveau.
+HWRQGHU]RHNVUDSSRUWGDWGHEDVLVYDQGH]HEURFKXUHYRUPWHQGDWGHWLWHO´5HSRUWRQWKHUROH
RI+HDOWK3URPRWLRQLQ7DFNOLQJ,QHTXDOLWLHVLQ+HDOWKµKHHIWNDQZRUGHQDDQJHYUDDJGELM/LQGD'H
%RHFNOLQGDGHERHFN#YLJEH