Verantwoording rekenen 2F mbo 2013 - Steunpunt taal en rekenen ...

De syllabus
De conceptsyllabus vormt de schakel tussen het referentiekader en het centraal ontwikkeld examen (COE)
rekenen. De syllabus maakt de exameneisen duidelijk aan het veld. Naar zijn aard is de syllabus niet een
volledig gesloten en afgebakende beschrijving van alles wat op een examen zou kunnen voorkomen. Er
blijft voldoende ruimte om verschillende (equivalente) examens te kunnen maken. Het is mogelijk, al zal
dat maar in beperkte mate voorkomen, dat in een centraal ontwikkeld examen ook iets aan de orde komt
dat niet met zoveel woorden in de syllabus staat, maar dat naar het algemeen gevoelen in het verlengde
daarvan ligt. Daarbij moet worden bedacht dat de syllabus zelf geen curriculum is: er kunnen verschillende
curricula leiden tot hetzelfde examen. Hoe het rekencurriculum wordt vormgegeven door de instellingen
zal onder meer afhangen van de betreffende beroepsopleiding en van niveau, vooropleiding en andere
kenmerken van de deelnemers.
De conceptsyllabus rekenen 2F mbo, waarbij dit verantwoordingsdocument hoort, is in januari 2013
voorgelegd aan het veld. Een deel van de bevindingen uit deze raadpleging is verwerkt in voorliggend
document.
Helderheid naar docenten
De belangrijkste functie van de syllabus is helderheid verschaffen aan het veld over hetgeen te verwachten
is in het COE. Daarbij moet de syllabus eraan bijdragen dat het examen meet wat de leerling
daadwerkelijk beheerst op het relevante reken/wiskunde gebied. De syllabus is dus tevens een instrument
waarmee een voor studenten goed en maakbaar COE Rekenen kan worden samengesteld. Hoewel ruim
90% van de respondenten bij de veldraadpleging in 2011 aangaf de conceptsyllabus uit 2011 voldoende
duidelijk te vinden, gaat de syllabuscommissie er vanuit dat de aangebrachte wijzigingen bijdragen aan
een nog grotere mate van duidelijkheid. Zo zijn bijvoorbeeld de kenmerken van opgaven op het
betreffende referentieniveau helderder omschreven. In de veldraadpleging uit 2013 geeft 83% van de
respondenten aan de syllabus voldoende duidelijk te vinden voor de docent.; 4% is van mening dat dit
niet zo is en 13% geeft geen mening.
Functionaliteit en complexiteit
De fundamentele niveaus (1F, 2F en 3F) richten zich op basale kennis en inzichten en zijn gericht op een
meer toepassingsgerichte benadering van het rekenen 1 . Niveau 2F wordt ook wel gekarakteriseerd als het
algemeen maatschappelijk niveau ('burgerschapsniveau'). Het niveau 'dat alle Nederlanders zouden
moeten beheersen om op het gebeid van rekenen maatschappelijk goed te kunnen functioneren. Om het
functioneel gebruik van rekenen in toepassingssituaties te kunnen toetsen is van meet af aan in de syllabi
en rekentoetswijzers gekozen om het merendeel van de opgaven (ca. 80%) in een context aan te bieden.
In de tot nu gehouden veldraadplegingen is hierover instemmend gereageerd.
In het verantwoordingsdocument bij de conceptsyllabus rekenen 2F mbo uit 2011 staat daarover:
“Met de keuzes die gemaakt zijn in de conceptsyllabus, alsmede met de vertaling van het
functioneel rekenen volgens het fundamentele referentieniveau 2F is ruim 80% van de
respondenten het eens.”
Omdat een aantal deelnemers uit de doelgroep ook moeite heeft met taal, wordt in de syllabus de
volgende eis aan het taalgebruik in de rekenexamens gesteld. Het taalgebruik in de opgaven is zodanig
dat er geen taalvaardigheid wordt getoetst.
Dit betekent dat het taalgebruik de volgende kenmerken heeft:
– het is zakelijk – dit draagt bij aan de authenticiteit van het probleem;
– het bevat lopende zinnen die de situatie beschrijven – dit maakt inleven makkelijker;
– het wordt aangevuld met of vervangen door beeld;
– het is functioneel in relatie tot de opgave ;
– het sluit aan bij de taalvaardigheid van de doelgroep en bevat weinig tot geen laagfrequente
woorden. Als referentie kan hiervoor de Amsterdamse basiswoordenlijsten voor vmbo worden
gebruikt.
De kandidaten kunnen beschikken over een verklarend woordenboek Nederlandse taal.
In de voorliggende conceptsyllabus 2F is nadrukkelijker aangegeven dat de contextloze opgaven parate
kennis en basale vaardigheden op referentieniveau 1F toetsen. Het aandeel contextloze opgaven –
waarbij geen rekenmachine beschikbaar is - is verhoogd en is nu vastgesteld op circa 20%. Dit is in lijn
met de rekentoetswijzers vo. De definitie van contextloze opgaven is mede vanwege deze verhoging
1 Zie: het besluit referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen
Pagina 2 van 4