05 magazine Leef!

Levensgenieter
met spraakwater
steekt van wal
Echte Noortukker
Hij ziet er gezond uit. Zongebruind,
fit. Geen gram teveel. De
60 lentes zijn hem niet aan te zien.
Het zal de zeelucht zijn en de vele
uren op de fiets. Want ook dat is
een grote hobby: fietsen. ‘Ik ben
bloedfanatiek en fiets nu tien jaar.
Ook aan boord. Daar hebben we
een ‘spinner’ waarop ik m’n conditie
kan bijhouden. We fietsen
grote tochten met een groep waar
mijn neef Erik van Asten zit, die
ook bij ons op het schip vaart.’
Als hij even niet op zee zit, draait
Cees zijn hand niet om voor ‘even’
een middagritje naar ‘t Noordzeekanaal
en via de Ringvaart weer
terug naar Noordwijk.
Zeven Van der Nieten
Vertellen over zijn vele jaren op
zee is niet lastig. Spraakwater zat.
Eenmaal op zijn praatstoel, steekt
Cees van wal: ‘”De Spar”, zo noemden
ze m’n vader ook al. Ik weet
niet waarom. In onze straat woonden
zeven Van der Nieten, geen
familie overigens, dus kreeg iedereen
een bijnaam om ze uit elkaar
te houden.’ Het gezin verkaste nog
even naar Noordwijk Binnen, begin
jaren ‘60, maar daar kon Cees’
vader niet aarden dus verhuisden
ze terug naar zee, naar de Piet
Heinstraat. Het vissersbloed zit
van twee kanten in de familie:
Cees’ opa, ‘opa Spar’, had nog twee
teelten (periode van een half jaar
tussen juni en december) op een
bomschuit die van het strand
werd getrokken. Zijn opa van
moeder’s kant (opa Abel) voer
nog op een zeillogger, begin vorige
eeuw.
‘Mijn vader is net na de bevrijding
voor het eerst gaan varen vanuit
Vlaardingen, op de Maassluis 5
(Catharina) en daarna voer hij op
kotters en trawlers (vissersschepen
met een trechtervormig net,
red.)’, vertelt Cees. Hoe toevallig
was het dat Cees’ toekomstige
schoonvader, Maarten Lindhout,
na de oorlog samen op de Vlaardingen
60 (Elize), gingen varen.
Onderaan beginnen
‘Toen ik zes jaar was voer ik voor
het eerst een week met m’n vader
mee vanuit IJmuiden. Toen wist
ik het al zeker: dit wil ik later ook.
Ik ben natuurlijk zowat op het
strand geboren. Als m’n moeder
me kwijt was, wist ze waar ze me
zoeken moest: heel dicht bij zee.’
Gepassioneerd vervolgt hij: ‘Op
een dag ging ik in plaats van naar
school, naar een reder in Katwijk.
Ik kwam thuis en zei: “Maandag
moet ik naar zee, ik ben aangenomen!”
Nou, vader kwaad, moeder
kwaad... ze vonden me te jong;
het was een maand voor m’n veertiende
verjaardag. Toen bleek dat
ik aan boord stapte bij een schipper
waar mijn vader vroeger ook
voer, ontdooide hij gelukkig en
was het goed.’
‘Aan boord begin je onderaan: afwassen,
dek schrobben, al die rotklusjes
krijg je toebedeeld. Wie er
wilde koken, ging de kombuis in.
En kennelijk vonden ze mijn kost
wel lekker, want ik mocht regelmatig
het brood en de aardappels
bakken. Als kok had je een dubbelleven:
als de andere bemanningsleden
even gingen slapen, stond
je in de kombuis het eten voor te
bereiden en stak je ook bovendeks
de handen uit de mouwen: kokmatroos
noemen ze dat.’
Een bakkie op de brug
‘Op een gegeven moment kwamen
er steeds meer bemanningsleden
en werd ik vaste kok. Ik heb mezelf
alles aangeleerd: brood bakken,
vlees uitbenen, groenten snijden
en bereiden. Vroeger kookte ik
voor twaalf man, maar tegenwoordig
zijn dat er zo’n zeventig. Ik heb
een Russische hulpkok en een hulp
bij de afwas. We spreken onderling
een mengelmoes van Russisch,
Spaans, Arabisch en Engels. Inmiddels
hebben we een hecht een
team bemanningsleden. Er is geen
ruzie. Dat komt misschien ook omdat
er geen alcohol aan boord is.
‘s Ochtends zien we elkaar bij het
ontbijt, om 10.00 uur doen we effe
een bakkie bij de kapitein op de
brug en dan gaat iedereen weer
aan de slag. Van 5.00 tot een uur
of 19.00. En tussendoor doe je een
tukkie.’
‘s Zomers een badman
Vroeger visten ze alleen op de
Noordzee en kwamen niet verder
dan de Shetland eilanden. In de
winter zaten veel schippers ‘in de
steun’ of gingen ze diepdelven
(grond omspitten met de schep,
red.). Sommige vissers voeren ‘s
winters mee op een kotter en waren
‘s zomers badman. Die steun,
een soort WW-uitkering, was niet
veel. Vandaar dat velen een bijbaantje
hadden.
49