Anders werken Anders werken - ProFacility.be

sterk merk
Dalende huurprijzen in heel Europa
Volgens een studie van Jones Lang LaSalle’s European Office Clock zal in 2009
de neerwaartse druk op de huurprijzen in de meeste Europese markten verder
toenemen.” Huurprijzen In West-Europa zijn in het vierde kwartaal van 2008
dalende huurprijzen gerapporteerd in het Londense West End (-11,6%), Dublin
(-5,2%), Barcelona (-3,8%), Brussel (-3,5%) en Madrid (-1,8%). Stockholm (-6,8%)
en Milaan (-3,5%) kwamen voor de eerste keer tijdens deze cyclus terecht in het
kwadrant ‘Huren dalen’. De omstandigheden zijn in sommige Centraal- en Oost-
Europese markten drastisch veranderd; zo daalden de tophuren voor
kantoorruimte tijdens het vierde kwartaal in Moskou met 26,3% en in Warschau
met 15,2% alhoewel de huurprijzen in Boedapest en Praag stabiel bleven. In alle
andere Europese markten bleven de tophuren gelijk met uitzondering van Lyon
waar de huren stegen met 2% in deze periode. In het algemeen namen
huurincentives toe, ook in markten waar de primaire nominale huren laag bleven.
Groen kantoor is lucratiever
Brussel scoort met een vierde plaats
goed als het om de toegang tot de
verschillende markten gaat
(bron: European Cities Monitor 2008 Cushman &Wakefield).
Milieuvriendelijke, energiezuinige kantoorgebouwen zijn niet alleen een ethische
belegging, maar ze leveren ook een hoger beleggingsrendement op.
Dat blijkt uit een uitgebreid marktonderzoek onder Amerikaanse kantoren dat is
uitgevoerd door de Universiteit Maastricht en de Californische universiteit
Berkeley. Groene kantoren leveren gemiddeld een 2% hogere huur per vierkante
meter op en hebben een hogere en stabielere bezettingsgraad dan vergelijkbare
reguliere kantoren. Bij verkoop brengen groene kantoren 16% meer op dan een
soortgelijk 'grijs' pand.
personeelskosten (23), pollutie (18), kwaliteit
van de kantoorruimte (17), levenskwaliteit
voor de werknemers (van 18
naar 17), prijs/kwaliteit van de kantoren
(van 17 naar 15) en de beschikbare kantoorruimte
(een zware terugval van 15
naar 10). Brussel kampt weliswaar met
een leegstand van kantoren met 10 procent,
maar minder dan een derde van de
1,5 miljoen vierkante meter beschikbare
kantoorruimte, is van degelijke kwaliteit.
Als gevolg van de ongewoon lage
huurprijzen worden relatief weinig panden
gerenoveerd.
Regionale steden klimmen
De snelste klimmers zijn zonder uitzondering
regionale steden: Zürich (van de
dertiende naar de tiende plaats),
Düsseldorf (van de zestiende naar de
twaalfde plaats) en Manchester (van de
achttiende naar de veertiende plaats).
Cushman & Wakefield ging in dit verhaal
ook na of bedrijven geïnteresseerd zijn in
'groene' gebouwen. Slechts vijftien procent
zit al in een energievriendelijk
gebouw, 45 procent wil dat in de toekomst
graag. Niet zozeer om ecologische
redenen, maar om kosten te besparen.
Om diezelfde reden is er ook een tendens
om minder vierkante meters kantoor
op te nemen. Thuiswerk en flexibele
werkplaatsen. De studie geeft aan dat
21 procent van de bedrijven het voorbije
jaar is verhuisd. 42 procent koos voor
een nieuwe EU-staat in Oost-Europa,
30 procent voor een ander West-Europees
land en 30 trok naar groeimarkt China.
De komende twee jaar, zo geeft het
rapport te kennen, denkt slechts 19 procent
aan verhuizen. Allicht heeft dit te
maken met de zwakke wereldeconomie.
Wanneer het iets minder goed, neemt
men liever geen risico's op onbekende
markten.
De bedrijven werd ook gevraagd hoe ze de
impact van de internationale kredietcrisis
willen opvangen. Het invoeren van
een flexibelere werkstructuur (42%) staat
bovenaan. Die ingreep wordt gevolgd
door het concentreren in een gebouw
(30%), minder ruimte gebruiken (26%) en
verhuizen naar een goedkopere locatie
in de buurt (23%). Verhuizen naar een
andere stad in hetzelfde land (16%) is
uitzonderlijk.
Brussel: geen uitblinker
Even werd er gevreesd dat de communautaire
strubbelingen negatief zouden
afstralen op het imago van de hoofdstad.
Het tegendeel lijkt nu waar te zijn.
In het debat is Brussel als economische
groeipool juist extra in de verf gezet,
wat de naamsbekendheid zeker heeft
doen stijgen, weten ze bij Cushman &
Wakefield. Brussels minister van
Economie Benoît Cerexhe (CDH) stelde
vast dat Brussel gemiddeld goed scoort,
maar dat de stad in geen enkele categorie
echt uitblinkt. "In talenkennis
staan we op drie, onze beste score, maar
wel na Londen en Amsterdam. Hier
moeten we nog extra investeren in
onderwijs." Ook kan volgens dezelfde
minister nog heel wat aan de telecommunicatie
worden gedaan, bijvoorbeeld
door over de hele stad wifi aan te bieden.
Volgens de minister lopen de resultaten
van Cushman & Wakefield gelijk
met een studie over investeringen in
Brussel. Gaan die in België achteruit
(-5 procent), dan zaten die in 2007 in
Brussel juist in de lift (+27 procent).
Philip WILLAERT ■
Profacility Magazine maart 2009 23