Parmenides binnen de linguistic turn - Filosofie.info

“Daarom moeten we ons altijd aan de gouden interpretatieregel houden: onze
algemene opmerkingen over een auteur moeten voortdurend de test van de
confrontatie doorstaan met datgene wat de auteur zelf te zeggen heeft.”
Wat betekent deze confrontatie concreet? We hebben in het eerste hoofdstuk gezien dat
filosofie bij de Grieken ontologie was. Zij was op zoek naar wezensinzichten. De Rijk
spreekt in dit verband van Aristoteles’ doctrine van ‘being qua being’ (to on hêi on)’. 58
De Rijk gaat er niet vanuit dat hij de ontologie van de Grieken zomaar kan bespreken. Hij
erkent namelijk een verschil tussen moderne taalkundigen en Aristoteles. Moderne
taalkundigen zijn geïnteresseerd in de taal zelf; Aristoteles is geïnteresseerd in het
onthullen van een extra-linguïstische ‘realiteit’. 59
Het lijkt erop dat De Rijk een toegangsprobleem heeft met betrekking tot Aristoteles. Het
is voor hem niet duidelijk hoe Aristoteles spreekt. Voor ons is hierbij de vraag: hoe
spreekt De Rijk? We hebben gezegd, dat de Grieken dachten dat ze via naamgeving iets
konden zeggen over de werkelijkheid. We hebben laten zien, dat het voor ons niet
mogelijk is om te denken dat taal iets zegt over de werkelijkheid. Deze gedachte is sinds
Carnap weg gereduceerd. Carnap maakt duidelijk dat het niet mogelijk om buiten de taal
om te kijken naar de werkelijkheid. We zullen zien dat ook De Rijk zich in deze
pragmatische reductie van taal bevindt. Voor De Rijk is semantiek niet anders dan
pragmatiek. Volgens De Rijk lijkt het wel alsof Plato en Aristoteles zich bezighouden
met de verhouding tussen taal en werkelijkheid, maar wat ze eigenlijk doen betreft iets
semantisch: ze zeggen alleen iets over tendensen in de taal.
“Dus we merken dat filosofen als Plato en Aristoteles, in hun zoektocht naar de
ware aard der dingen, verschillende pogingen doen om bepaalde taaltendensen te
presenteren in rationele bekledingen.” 60
58 De Rijk, ASO, p.11
59 De Rijk, ASO, p. 15: “Unlike modern linguistics, they were not so much interested in language itself, but
concentrated on the ways in which linguistic expressions are representative of thinking and, by the same
token, somehow disclose the diverse features of extra-linguistic ‘reality’.”
60 De Rijk, ASO, p. 16: “Thus we find philosophers such as Plato and Aristotle, in their search for the true
nature of things, making various attempts to present certain linguistic tendencies in rational garments.”
24