Parmenides binnen de linguistic turn - Filosofie.info

en verder reikt dan door ons is te overzien: ‘Wanneer ik denk iets te bedenken, dan word
ik tevoren gestuurd door de taal als sporenkolonie die ik niet overzie.’ 73
Dit heeft gevolgen voor de toegang die je hebt tot een filosofische tekst. Je kan niet meer
veronderstellen dat er een auteur is die een tekst heeft geschreven. Je hebt als lezer ook
geen directe toegang tot de betekenis van de woorden. Als taal groter is dan jouw enkele
gebruik ervan, dan is een tekst getekend door taal. Als lezer sta je dan niet meer als een
subject tegenover de tekst maar ben je inbegrepen in die tekentaal. Deze tekentaal kun je
niet present voor je neus krijgen, omdat taal altijd groter is dan jouw woordgebruik.
We zien dat het onmogelijk is om een historisch-wetenschappelijk overzicht van de
geschiedenis van de taal te geven. De taal bevindt zich immers niet tegenover ons, maar
bevindt zich tussen ons en het onderwerp. Ook een historisch overzicht wordt van achter
z’n rug om gestuurd door dezelfde taal. Dit is alleen geen manco of gebrek. Het opent
juist de mogelijkheid voor een filosofische geschiedenis van de filosofie in plaats van een
wetenschappelijke geschiedenis. 74 Juist doordat taal ons spreken een bepaalde kant op
stuurt, kunnen we merken dat wij, terwijl we spreken, van elders worden gestuurd. Hoe?
We hebben gezien dat de Grieken bepaalde woorden anders gebruikten dan wij. Maar
zowel de Grieken als ons eigen spreken zijn omgeven door dezelfde taal – zij het niet op
identieke wijze. 75 In de confrontatie met de Grieken worden wij op onze eigen semantiek
aangesproken. Hierdoor kan eventueel blijken dat de als vanzelfsprekend aangenomen
toegang tot de Grieken in de wetenschappelijke interpretaties er niet is. 76 De confrontatie
die wij hier bedoelen, houdt dus niet in dat wij ons tegenover de Grieken plaatsen. Het
betreft een over en weer waarin de ruimte van taal tussen ons kan opkomen.
In het tweede gedeelte van deze scriptie zal het woord alêtheia bij Parmenides ter sprake
komen. We zullen zien dat dit woord normaalgesproken wordt vertaald met waarheid. Bij
Parmenides blijkt het echter iets anders te betekenen. In de wetenschap wordt dan gezegd
73 Oudemans, Wat is waar?, p. 7
74 Zie hiervoor Oudemans, Wat is waar?, p. 8
75 Oudemans, Wat is waar?, p. 8: “Dezelfde woorden die mij nu omgeven waren er, al dan niet vertaald, al
bij het begin van het filosofisch nadenken. Maar diezelfde woorden (bij voorbeeld archè, on/zijnd, logos,
waarheid) spraken toentertijd anders dan nu.”
76 Oudemans, Wat is waar?, p. 8
28