SWSWetenswaardighe<strong>de</strong>n, april 2000, 9e jaargang, nummer 112 Drukbezochte eninspireren<strong>de</strong> lustrumdagWie <strong>de</strong> laatste jaren wel eens een exemplaar van Modulair of SWetenswaardighe<strong>de</strong>nheeft ingekeken, zal het ongetwijfeld zijn opgevallen: termen als ‘innovatie’ en‘competenties’ keren veelvuldig terug.Sandra Perreijn & Marion <strong>de</strong> BieWie <strong>de</strong> laatste jaren wel eens een exemplaarvan Modulair of SWetenswaardighe<strong>de</strong>nheeft ingekeken, zal het ongetwijfeldzijn opgevallen: termen als ‘innovatie’ en‘competenties’ keren veelvuldig terug. Deene keer gaat het om een artikel over <strong>de</strong>invoering van een elektronische leeromgeving.Sommige stu<strong>de</strong>nten wor<strong>de</strong>n ergenthousiast als zij <strong>de</strong>nken aan <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>ndie <strong>de</strong>ze <strong>nieuwe</strong> vorm van on<strong>de</strong>rwijste bie<strong>de</strong>n heeft, maar bij an<strong>de</strong>renis alleen al <strong>de</strong> gedachte aan elektroniseringvan het on<strong>de</strong>rwijs voldoen<strong>de</strong> om eenschrikbeeld te activeren: ‘Straks kom ikvoor mijn studie helemaal niet meer achtermijn computer vandaan, krijg ik inplaats van een mooi boek en dito werkboekalleen elektronisch cursusmateriaaldat ik van het scherm af moet bestu<strong>de</strong>ren,en ontmoet ik nooit meer persoonlijkme<strong>de</strong>stu<strong>de</strong>nten en docenten, maar verwor<strong>de</strong>nzij tot virtuele personen waarmeeik hooguit een e-mailrelatie on<strong>de</strong>rhoud!’De an<strong>de</strong>re keer betreft het een artikelover competenties of competentiegerichton<strong>de</strong>rwijs in het algemeen of <strong>de</strong> driebelangrijkste psychologische competentiesin het bijzon<strong>de</strong>r: het doen van wetenschappelijkon<strong>de</strong>rzoek, het stellen vanpsychologische diagnoses en het plannenen uitvoeren van psychologische interventies.De <strong>Open</strong> <strong>Universiteit</strong> Ne<strong>de</strong>rland staat nietalleen in haar aandacht voor innovatie encompetenties. Integen<strong>de</strong>el, wie een krantof tijdschrift openslaat of <strong>de</strong> televisie aanzet,stuit al snel op artikelen of programma’sover mo<strong>de</strong>rne toepassingen vaninformatie- en communicatietechnologie(ICT) en <strong>de</strong> voor- en na<strong>de</strong>len ervan, hettoegenomen belang dat in arbeidsorganisatiesen het on<strong>de</strong>rwijs wordt gehechtaan <strong>de</strong> ontwikkeling van vaardighe<strong>de</strong>n ofcompetenties in plaats van aan ‘pure’ kennisverwerving,enzovoort. De actualiteitvan <strong>de</strong>ze thematiek, zowel binnen <strong>de</strong><strong>Open</strong> <strong>Universiteit</strong> Ne<strong>de</strong>rland als daarbuiten,was voor <strong>de</strong> faculteit Sociale wetenschappeneen belangrijke re<strong>de</strong>n om ‘innovatie’in <strong>de</strong> bre<strong>de</strong> zin van het woord alson<strong>de</strong>rwerp te kiezen voor <strong>de</strong> lustrumdagvoor SW-stu<strong>de</strong>nten en -alumni.Ter gelegenheid van het 15-jarig bestaanvan <strong>de</strong> <strong>Open</strong> <strong>Universiteit</strong> Ne<strong>de</strong>rland werdnamelijk op zaterdag 27 november j.l. in<strong>de</strong> RAI in Amsterdam een studiedag voorstu<strong>de</strong>nten en alumni georganiseerd.Stu<strong>de</strong>nten en alumni van al onze opleidingenverzamel<strong>de</strong>n zich die dag inAmsterdam, om samen met OUNL-docentenhet <strong>de</strong>r<strong>de</strong> lustrum te vieren en zich op<strong>de</strong> hoogte te stellen van <strong>nieuwe</strong> ontwikkelingenin hun vakgebied. Voor SW-stu<strong>de</strong>ntenen -alumni verzorg<strong>de</strong>n <strong>de</strong>skundigenvan <strong>de</strong> OUNL, van an<strong>de</strong>re universiteitenen uit het bedrijfsleven presentatiesover vernieuwingen in verschillen<strong>de</strong> toepassingsgebie<strong>de</strong>nvan <strong>de</strong> psychologie.Uiteraard was <strong>de</strong> dag ook een goe<strong>de</strong>gelegenheid om me<strong>de</strong>stu<strong>de</strong>nten endocenten te ontmoeten.Er wer<strong>de</strong>n verschillen<strong>de</strong> presentatiesgehou<strong>de</strong>n die alle gemeen had<strong>de</strong>n dat zevernieuwingen in <strong>de</strong> psychologie en/ofhet (psychologie)on<strong>de</strong>rwijs belichtten.Sommige presentaties had<strong>de</strong>n het karaktervan een al dan niet multimedialelezing met discussie, bij an<strong>de</strong>re werd van<strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers een (nog) actievereinbreng verwacht. Het gevarieer<strong>de</strong> pro-
SWetenswaardighe<strong>de</strong>n, april 2000, 9e jaargang, nummer 1gramma was inhou<strong>de</strong>lijk interessant voorzowel stu<strong>de</strong>nten arbeids- en organisatiepsychologie,gezondheidspsychologie alson<strong>de</strong>rwijskun<strong>de</strong>.In het gezamelijke ochtendprogrammalag <strong>de</strong> nadruk op recente en toekomstigeontwikkelingen in het on<strong>de</strong>rwijs van <strong>de</strong>OUNL. Na het welkomstwoord door collegevoorzitterdr. Cees Datema en een multimedialelezing door prof. dr. WimJochems over competentiegericht leren ineen elektronische leeromgeving, open<strong>de</strong>Datema <strong>de</strong> webwinkel van <strong>de</strong> <strong>Open</strong><strong>Universiteit</strong>. Het is nu voor ie<strong>de</strong>re geïnteresseer<strong>de</strong>,potentiële cursist van buiten,maar natuurlijk ook voor zitten<strong>de</strong> stu<strong>de</strong>nten,mogelijk cursussen via Internet tebestellen.Daarna volg<strong>de</strong>n <strong>de</strong> faculteitspecifiekeprogramma’s. Dagvoorzitter van het SWprogrammawas prof. dr. Henk van <strong>de</strong>rMolen. Het SW-programma bevatte allereersttwee presentaties over actuele ontwikkelingenin het <strong>de</strong>nken over innovatieen competenties en over vernieuwingenin het psychologieon<strong>de</strong>rwijs aan onzeuniversiteit. De thematiek van <strong>de</strong>ze presentaties,door respectievelijk <strong>de</strong> hoogleraar-directeurHumaniora en <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijs<strong>de</strong>caanvan <strong>de</strong> faculteit Socialewetenschappen, was van belang voor alleSW-stu<strong>de</strong>nten. Onze hoogleraar-directeurhield een flitsend betoog over <strong>de</strong> opmarsvan multimediale mid<strong>de</strong>len en het grotebelang daarvan voor sociale wetenschappers.De <strong>de</strong>caan stond stil bij <strong>de</strong> ontwikkelingvan <strong>de</strong> opleiding Sociale wetenschappenaan <strong>de</strong> onze universiteit. Daarnabelichtte hij uitvoerig <strong>de</strong> overgang naareen opleiding psychologie die meer enmeer vormgegeven wordt in competentiegerichton<strong>de</strong>rwijs.Na <strong>de</strong> lunch volg<strong>de</strong> een enthousiasmeren<strong>de</strong>presentatie over ‘virtual communities’,door SW-alumnus drs. ing. Cees Brouwer,senior projectmanager van KPN. BinnenKPN heeft men op verschillen<strong>de</strong> terreinenervaring opgedaan met het opzetten, realiserenen exploiteren van virtuele gemenschappen.Voorbeel<strong>de</strong>n daarvan zijn toepassingenvan tele-leren en <strong>de</strong> ontwikkelingvan een virtueel reumadorp, een virtuelegemeenschap voor mensen met eenreumatische aandoening. Brouwer voer<strong>de</strong><strong>de</strong> aanwezigen door een veelzijdigeelektronische wereld die een scala aancontactmogelijkhe<strong>de</strong>n biedt voor <strong>de</strong>zevoorheen fysiek behoorlijk geïsoleer<strong>de</strong>reumapatiënten.Vervolgens kon men twee parallelsessiesnaar keuze bijwonen, te kiezen uit zes verschillen<strong>de</strong>on<strong>de</strong>rwerpen, uiteenlopendvan innovatieve ontwikkelingen in <strong>de</strong>gezondheidspsychologie en het succesvoldoorvoeren van technologische en socialeinnovaties in arbeidsorganisaties, tot hetleren van psychodiagnostische vaardighe<strong>de</strong>nmet een computerprogramma en <strong>de</strong>invloed van <strong>nieuwe</strong> informatie- en communicatietechnologieop het on<strong>de</strong>rwijsen <strong>de</strong> leefwereld van jongeren. Voor<strong>de</strong>genen die 27 november helaasmoesten missen, volgt hieron<strong>de</strong>r eenkorte samenvatting per presentatie.SESSIE 1 PSYCHODIAGNOS-TISCHE VAARDIGHEDENLEREN PER COMPUTERdrs. M.A. Hommes en drs. J. KuntzeHoe leer je psychologische vaardighe<strong>de</strong>n,zoals gespreksvoering en psychodiagnostiek,als je stu<strong>de</strong>ert met behulp vanafstandson<strong>de</strong>rwijs? In onze maatschappijen daarmee ook het hoger on<strong>de</strong>rwijs wor<strong>de</strong>n‘competenties’ steeds belangrijker.Dat betekent dat stu<strong>de</strong>nten niet alleenmoeten beschikken over kennis, maar ookover <strong>de</strong> nodige vaardighe<strong>de</strong>n om die kennisin praktijk te brengen. Binnen <strong>de</strong> woopleidingpsychologie van <strong>de</strong> faculteitSociale wetenschappen wordt hardgewerkt aan <strong>de</strong> ontwikkeling van <strong>nieuwe</strong>practica op dit gebied. De practica bestaan<strong>de</strong>els uit groepsbijeenkomsten,maar voor een <strong>de</strong>el ook uit innovatievecomputerprogramma’s die stu<strong>de</strong>ntenthuis kunnen volgen. Stu<strong>de</strong>nten krijgenhiermee <strong>de</strong> mogelijkheid om in <strong>de</strong> huidte kruipen van een ‘echte’ psycholoog ente oefenen met vaardighe<strong>de</strong>n die in <strong>de</strong>werksituatie van psychologen belangrijkzijn.Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>ze workshop wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>lenvan computerprogramma’s getoonddie zijn ontwikkeld in een samenwerkingsverbandvan <strong>de</strong> <strong>Open</strong> <strong>Universiteit</strong>Ne<strong>de</strong>rland en <strong>de</strong> RijksuniversiteitGroningen. In <strong>de</strong> workshop werd on<strong>de</strong>ran<strong>de</strong>re ingegaan op het <strong>nieuwe</strong> computerprogrammaDiagnost dat <strong>de</strong>el zal gaanuitmaken van het TestpracticumPsychodiagnostiek. Met dit programmaleren stu<strong>de</strong>nten psychologische tests opeen verantwoor<strong>de</strong> manier in te zetten bijhet beantwoor<strong>de</strong>n van diagnostische vragenvan cliënten. In het programma wor<strong>de</strong>ndrie cliënten uit <strong>de</strong> setting vangezondheids- en A&O-psychologie opgevoerd.Aan <strong>de</strong> hand van <strong>de</strong>ze cases kunnenstu<strong>de</strong>nten die Diagnost doorlopen,oefenen in vaardighe<strong>de</strong>n als het verhel<strong>de</strong>renvan <strong>de</strong> hulpvraag, het opstellen vanon<strong>de</strong>rzoekshypotheses, het kiezen vantests, het interpreteren van <strong>de</strong> testuitslagenen het terugkoppelen hiervan naar<strong>de</strong> cliënt.SESSIE 2 ADVIES OP MAAT -INNOVATIEVE ONTWIKKELIN-GEN IN DE GEZONDHEIDS-PSYCHOLOGIEdr. L. Lechner & drs. J. <strong>de</strong> NooijerBij het ontwikkelen van interventies in <strong>de</strong>gezondheidspsychologie en <strong>de</strong> gezondheidsvoorlichtingis er sprake van eenmoeilijk dilemma. Enerzijds wil men meteen interventie zo veel mogelijk mensenbereiken, wat in <strong>de</strong> praktijk alleen mogelijkis met een algemene, massamedialebena<strong>de</strong>ring. An<strong>de</strong>rzijds wil men menseneen boodschap geven die zo veel mogelijkaansluit bij hun persoonlijke situatie.Dat laatste lijkt alleen mogelijk met eenpersoonlijke, counseling-achtige metho<strong>de</strong>.In een poging dit dilemma op te lossen is<strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> ‘computer tailoringmetho<strong>de</strong>’ ontwikkeld. Met <strong>de</strong>ze metho<strong>de</strong>wordt interpersoonlijke feedback nagebootstdoor een computersysteem.Mensen vullen een vragenlijst in en opbasis van hun antwoor<strong>de</strong>n krijgen zij, via<strong>de</strong> computer, een persoonlijk gezondheidsadviesdat optimaal aansluit bij huneigen situatie. De tailoring metho<strong>de</strong> isinmid<strong>de</strong>ls toegepast op vele gedragingen:stoppen met roken, het eten van gezon<strong>de</strong>voeding, veilig omgaan met <strong>de</strong> zon en <strong>de</strong>vroege ont<strong>de</strong>kking van kanker. De workshopgaf enig inzicht in <strong>de</strong>ze <strong>nieuwe</strong>13
- Page 1 and 2: Postdoctorale opleiding totgezondhe
- Page 3 and 4: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 5 and 6: SWSWetenswaardigheden, april 2000,
- Page 7 and 8: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 9 and 10: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 11: SWSWetenswaardigheden, april 2000,
- Page 15 and 16: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 17 and 18: SWSWetenswaardigheden, april 2000,
- Page 19 and 20: SWSWetenswaardigheden, april 2000,
- Page 21 and 22: SWSWetenswaardigheden, april 2000,
- Page 23 and 24: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 25 and 26: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 27 and 28: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 29 and 30: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 31 and 32: SWetenswaardigheden, april 2000, 9e
- Page 33 and 34: SWSWetenswaardigheden, april 2000,