Ver haVen - Maasvlakte 2

531.000 organismen op één vierkante meterZeebodemvol levenFotografie John JanssenTwee zeldzame zeepaardjes, één gesnavelde geep en nog zo’n vijftig andere vissoorten.Maar ook: millimeters kleine beestjes, wormen en scheermessen. Dat was de vangstvan Wil Borst – civiel ingenieur bij het Havenbedrijf Rotterdam – tijdens zijn expeditiesop de woelige baren van de Noordzee. Met een team van deskundigen meet hij slib,bestudeert vissen en onderzoekt het leven op de zeebodem. Het doel? De effecten vanzandwinning op het leven in de Noordzee bepalen.Slib metenHet meten van slib is heel belangrijk. Sommige mensenzijn bang dat het opzuigen van zand in de Noordzee enhet storten daarvan op de plek waar Maasvlakte 2 moetkomen, het leven op de zeebodem verstoort. Samen metzand zuigt een baggerschip namelijk ook water en slib –kleine kleideeltjes – op. Water en slib gaan weer terug dezee in. Het slib maakt het water troebel en minder lichtdoorlatend.Daardoor worden algen in hun groei belemmerd.Algen dienen als voedsel voor wormpjes, slakjes enschelpen, die op hun beurt voer voor vissen en eendenzijn. Je kunt je voorstellen dat te veel slib de voedselketenin de zee in de war zou kunnen schoppen. Om te bestuderen,worden slibmetingen uitgevoerd; niet alleen in hetgebied waar Maasvlakte 2 komt, maar op honderd plekkenlangs de Noordzeekust. Wil Borst laat een apparaatnaar de zeebodem zakken dat onder meer de temperatuur,de geleidbaarheid en de troebelheid van het water meet.Tegelijk neemt hij monsters van het zeewater die hijvergelijkt met de uitkomsten van het apparaatje. Het heleproces van meten en monsters nemen, is in 2007 al driekeer herhaald op die honderd plekken. En dit blijft hijperiodiek doen tijdens de aanleg én als straks Maasvlakte 2in bedrijf is. Door de metingen zorgvuldig uit te voerenen te vergelijken, wordt straks duidelijk of het slib effectheeft op het leven op en in de zee. Best bijzonder, want zo’ngrootschalig onderzoek op zoveel locaties is nog nooiteerder uitgevoerd.Vissen bestuderenNaast het slib hebben Wil Borst en zijn team ook devissen grondig bestudeerd. Om zo te kunnen vergelijkenhoe ze gedijen vóór, tijdens en na aanleg van Maasvlakte 2.Daarom gooien Wil Borst en zijn collega-onderzoekers opde honderd locaties waar ze ook het slib meten, twee soortennetten overboord. Eén bodemtrawl – een net dat overde zeebodem schuift om platvissen te vangen – en eenplanktonnet dat door het water getrokken wordt om kleinevislarven van een halve tot een hele millimeter én babyvissente vangen. In totaal hebben de onderzoekers zo’n50 vissoorten gevangen. Eenmaal aan boord tellen, wegenen meten ze de vissen. Van de babyvissen vriezen ze ervan ieder soort per locatie minstens tien in, om ze in detoekomst nog eens te bestuderen op sporen van slib in devissenmaagjes. In totaal meten en wegen Wil Borst en zijnteam zo’n 65.000 vissen. Door de conditie van al deze zeebewonersvast te leggen en te vergelijken met hun conditietijdens en na aanleg van de Maasvlakte, zou het effect vanslib op de vissen duidelijk worden. Voortschrijdend inzichtheeft geleerd dat het niet nodig is dit onderzoek ieder jaarte herhalen. Babyvissen kunnen namelijk onderscheidmaken tussen slibvlokjes en voedsel (fytoplankton) en zeslokken dus geen slib op. »Samen zeeziekWil Borst voert het grootschalige onderzoek uit met marinebiologe Floor Heines,zeebioloog Arjan Boon, slibdeskundige Petra Dankers, theoretisch bioloog/dataanalistOnno van Tongeren en vele anderen. Samen hebben ze heel wat nachtelijkeuurtjes doorgebracht op een schommelend schip. Samen netten binnenhalen,vissen sorteren, soorten tellen, meten en invriezen. En ook: over de reling hangen…