Netherlands Yearbook - 1860_ocr

- 434 -
f 750,248.23 minder, voot het platte land f 60,740.645 meer dan in 1857 hebben bedragen. De posten, waarin dit
verschil hoofdzakelijk gelegen is, zijn die voor schuldaflossing, aanbouw en herstelling van gebouwen, aanle.g
en herstelling van wegen en vaarten, aankoop van nat. schuld, die in 1858 aanmerkelijk lager, en die voor het
maken en herstellen van bruggen enz. en voor aanzuivering van vroegere diensten , die veel hooger waren. Alleen
voor schuldaflossing verkrijgt men een verschil in minder van f 783,543.235, vooral hierdoor veroorzaakt, dat te
Amsterdam op de begrooting van 1857 waren uitgetrokken f900,000 voor aflossing van anticipatiebilletten uitgegeven
in dit jaar en f 332,280 voor die uitgegeven in 1856, terwijl in 1858 voor aflossing van die billetten
niet meer dan f 500,000 in uitgaaf gebragt zijn. Wanneer men de som voor aflossing van anticipatiebilletten
bestemd buiten rekening laat, blijft voor schuldaflossing in de geheele provincie over f 197, H 1. 76. Dat de post
voor aanzuivering van vroegere diensten in 1858 veel meer bedroeg dan in 1857 is gedeeltelijk hieraan toe te
schrijven, dat daaronder thans alle uitgaven, van welken aard ook zijn opgenomen, die op vroegere dienstjaren
betrekking hebben, terwijl in het vorige verslag zoodanige uitgaven waren gebrag·t ondei· de posten, waartoe
zij naar haren aard behoorden, zonder dat hare betrekking op eene vroegere dienst in aanmerking werd
genomen. In de gewone uitgaven deelden dit jaar de kosten van bestuur met 8.23 °/0 tegen HJ.02 °la, de
kosten van openbare werken met 19.35 °1 0
tegen 18.87 °1 0
, die voor openbare veiligheid met 7.75 °/" tegen
7.40 °1 restitutien, perceptiekosten, belastingen en opgelden met 19.71 °1 0 tegen 1.9.085 °10 , kosten voor armwezen
met 16.27 °1
0
0
tegen 16.16 °1 , 0
die voor onderwijs met 6.74 °1 0
tegen 6.40 °10 , de rente van schuld en
pensioenen met 19.25 °1
0
tegen 19.305 °/ 0
en de onvoorziene uitgaven met 2.70 °10 tegen 2.76 °10 in 1857. De
herziening der plaatselijke belastingen heeft, daar de termijn met het einde van 1858 verstreek, eene voorname
plaats bekleed onder de aangelegenheden van financielen aard die in 1858 door den raad van Amsterdam zijn
behandeld. De nieuwe verordeningen zijn alle vóór het einde van dat jaar door den Koning goedgekeurd. De
plaatselijke direkte belasting werd aldaar niet slechts in 1858 bij voortduring geheven, maar oo~ weêr bij de
begrooting voor 1859 onder de inkomsten opgenomen. Door de gunstige uitkomsten van de dienst in 1857
werd zij echter tot een minder bedrag dan vroeger geheven. Men bevond namelijk bij het opmaken van de
rekening over i857, dat de dienst van dat jaar een batig saldo van f 263,239.20 heeft opgeleverd. De geraamde
opbrengst der plaatselijke direkte belastingen werd dierhalve met f ·150,000 verminderd en gesteld op f 700,00.0
of 66 °/ van den aanslag. Bij de behandeling van de begrooting voor 1859 werd door den raad het beslmt
genome~ om van 1 Januarij 1859 af den accijns op het geclisteleerd te heffen tot het maximum bij de ?emeentewet
toegestaan. Voor de gemeente Haarlemmermeer werd tot bestrijding der kost.en van _het bestuu~ i~ 1858 eene
rijkssubsidie toegestaan van f 4,520. De wijzigingen in de gemeenteb.~lasti~gen m 1858 ~n deze provmcie gema~~t,
bepalen zich meest tot tijdelijke verhoogingen van opcenten op 's riJkS direkte belastmgen en van hoofdehJke
omslagen. In enkele gemeenten werd ingevoerd of voorbereid d~ heffing :an sch?olgelden,. leges en andere
min belangrijke belast~ngen. De gemeenterekeningen over 1857 ziJn, met uitzo~~en~!S van ~ie van Haarl~mmermeer,
Ilpendam en Laren, alle vóór het einde van 1858 goedgekeurd, terwijl voor. het emde v~n dat Jaar
alle begrootingen voor 1859, behalve die van Haarlemmermeer, Koog aan de Zaan en Mu~?en, war~n mgek~men.
In Zeeland waren in 1858 de hoofdelijke omslagen, met inbegrip van andere plaatsehJke belastmgen, uitgetrokken
tot een bedrag van f 208,560.31. Zij werden op nieuw geheven in alle l?'emeenten, beha~ve Aarden?urg,
Veere en Vlissingen; in 25 tot een hooger, in 29 tot een lager ~edrag dan m 1857. Invo_ermg van meuwe
plaatselijke belastingen heeft plaats gehad in 16 gemeenten: te Middelburg van eene belastmg op het gemaal
en de heffing van loonen van diensten te verstrekken door of van wege de gemeente, te Aagtekerke., Arnemuiden,
Axel, Breskens, Colijnsplaat, Kats, Kortgeen, Middelburg, Serooskerke op Walcheren en _W issekerke
van de heffing van schoolgelden, te Kruiningen van de heffingen van een regt voor het gebrmk van eene
turfmaat en van een ton en van telloon, te 's Heer Arendskerke van de heffing van een have~-, baken-, losen
laadgeld, te Vlissingen van een regt voor geneeskundig onderz.oek en verpleging van p~bheke vrouwen en
voor het gebruik van de vischmarkt, te Veere van een havengeld en te Tholen van begrafemsregten. Verhoogd
zijn de opcenten op de grondbelasting te St. Maartensdijk, op de. person~le te Seroos~erke op Walchere~.' op
beide te Oud Vossemeer, de belasting op het gemaal te Arnemmden, die op het gediste~e~rd en den WIJ~. te
Colijnsp1aat, Kats, Kortgeen, Wissekerke en Neuzen, op het gedisteleerd te Hoek. ~ntdmkmg van plaatsehJke
belasting schijnt slechts p1aats te hebben gehad in de gemeente ~res~ens .' waar die op het geslagt slechts
zuiver f 112.84 heeft opgebragt, terwijl door de militaire bezettmg m di~ gemeente en daaronder gelegen
forten eene hoeveelheid van 8,911 p. vleesch is gebruikt, waarvan de belastmg bedroeg f 178.22.
In de provincie Utrecht werden op de begrooting van 1858 de hoofdel~jke omslagen geraamd op f 179,309.68.
Zij werden geheven in 64 gemeenten of in alle behalve Amerongen, Dnebergen, Eemnes, Leersum, Rhenen,
Rijsenburg , Vreeswijk en Zeijst.
In Friesland werden de hoofdelijke omslagen geraamd op/ 455,651.60. Daarenboven wer~en gehevenf.11,410.75
aan buitengewone omslagen tegen f 13,215.255 in 1857. In deze provincie bep~len zich de belastmge~ op
voorwerpen waarop geen rijksbelasting wordt geheven ui~sluitend tot ~~ belastmg op de honde.n ~n . m de
verhooging van de heffingen of retributien voor het gebrmk van plaats~hJke openbare ~erken en mngtmgen.
Sedert de invoering der belasting op de honden begint hun getal van lieverlede te vermmder~n. De bedongen
hoogere huren van landerijen en andere eigendommen van de gemeenten, waarvan de huurt1Jd met 1858 was
verstreken en de verpachting van gras, groe~jende op de bermen van of op de overgebleven g_e.deelten van
onteigende gronden voor de nieuwe aangelegde wegen en werken, deden de opbrengs.t der gemeentee~~endomm::
belangrijk stijgen. De gemeentefinancien over 1858 geven, hoewel ont:angsten en mt~aven belangr 1 Jk gesteg
zijn veel gunstiger uitkomsten dan het vorige jaar. De gewone uitgaven bleven m het geheel beneden ~~~
bed;ag der ontvangsten, zoodat het geheele batig slot voor alle gemeenten bedroeg .f 14,023.09 5 • Slechts ~J
- 435 -
enkele dorpen of afdeelingen van gemeenten werd ter bestrijding van de gewone uitgaven gebruik gemaakt
van buitengewone middelen. De belasting op de honden werd in 1858 in 30, die op de brandstoffen in 15, op
het geslagt in 28, op den wijn, het gedisteleerd, de gebouwde en ongebouwde eigendommen, het personeel
en de hoofdelijke omslagen in alle gemeenten , behalve het Bildt, Bolsward en Sloten geheven.
In Overijssel werden de hoofdelijke oms1agen geraamd in 1858 op f 151,521.13, in 1859 op f154,911.17. Te
Enschedé, den Ham, Hengelo , Bathmen, Nieuwleusen, Avereest en Ootmarsum moest in 1859 de omslag tot
een hooger bedrag worden opgevoerd. In beide jaren werden zij geheven in 56 g·emeenten. Onder voornoemd
bedrag zijn voor 1858f15,613 en voor 1859f15,175 aan buitengewone omslagen begrepen. Van de gemeenten
dezer provincie hieven in 1859 vierendertig 15 , drie 12, ééne 11 , tweeëntwintig 10 opcenten op de grondbelasting
der gebouwde; achtendertig 1 O, twee 9, drie 8, ééne 6, zestien 5 op die der ongebouwde eigendommen; vierendertig
5 tot 25, zeven 4 tot 20 en negentien 3 tot 15 opcenten op de personele belasting. Het verschil met
met het vorige jaar bestaat hierin , dat de opcenten te Ambt Ommen tot het hoogste bedrag zijn opgevoerd ,
terwijl zij te Genemuiden zijn afgeschaft, zoodat thans in deze provincie twee gemeenten bestaan, waar geene
opcenten op 's Rijks direkte belastingen worden geheven. In den loop van 1858 hebben de gemeenteraden van
Rijssen, Hengelo en Losser besloten de heffing van schoolgelden voor het gebruik der openbare lagere scholen
af te schaffen. Daarentegen werd de voordragt van den raad van Deventer, tot heffing van schoolgelden op de
openbaar middelbare en lagere scholen door Zijne Majesteit den Koning bekrachtigd. Voorts ondergingen
wijziging de heffing van kaai-, wal-, oever- en havengeld te Genemuiden, van hand- en spandiensten te
Stad- en A.mbt-Ommen en van brug- en lijnpadsgelden te Hasselt. Afgeschaft zijn de belasting tot het
onderhoud der vonders te Avereest, die op het gedisteleerd en den wijn te Genemuiden en op de honden
te Steenwijk.
In de provincie Groningen zijn op de gemeentebegrootingen van 1858 de hoofdelijke omslagen uitgetrokken
tot een bedrag van f 205,465, waaronder f250 buitengewoon. Zij geven, vergeleken met de begrootingen van
het vorige jaar, eene vermindering met f 4,454.60. In slechts ééne gemeente, Nieuweschans, werd eene wijziging
gebragt in het getal opcenten op 's rijks direkte belastingen, waar die op het personeel van 3 tot 15 op 5 tot
25 gebragt zijn. Opcenten op de gebouwde eigendommen werden in 1858 geheven 15 in zestien, 13 in ééne ,
tO in veertig; op de ongebouwde 10 in éénentwintig, 8 in twee, 7 in vier, 6 in twee, 5 in achtentwintig; op
het p~rsoneel 5 tot 25 in éénentwintig, 4 tot 10 in ééne en 3 tot 15 in vijfendertig gemeenten. De heffing der
belastmg op den wijn en het gedisteleerd, op dezelfde wijze als vroeger, heeft in 1858 slechts f 150,698,46
opgebragt of f5,814.71 minder dan in 1857. Zij was geraamd op f 127,961.385. De mindere opbrengst wordt
toegeschreven aan de hooge prijzen van het gedisteleerd in den zomer en den herfst van 1858 en ingevallen
vorstweder. Hierdoor is in 1859 veel ingeslagen en veraccijnsd, hetgeen in gewone omstandigheden vroeger
plaats had. De geheele massale opbrengst van het fonds, waaronder begrepen zijn de ontvangsten bij den
centralen ontvanger gedaan, heeft bedragen in 1857f173,232.645 en in 1858f169,009.97, waar tegenover stonden
als uitgav~, in elk van beide jaren, f 16, 719.475 en f '18,311.51. Onder de laatste zijn begrepen de restitutien
wegens mtvoer van dranken naar buiten de provincie, ten bedrage van fü,022.115 in 1857 en f 10,188.32 in
1858. De geheele hoeveelheid verbruikten drank wordt berekend op 2,768,196 ned. kannen, waarvan 350,719
aan wijn, 2,360,637 binnenlandsch, 29,797 buitenlandsch gedisteleerd, 26,912 binnenlandsche en 131 buitenlandsche
likeuren. De belasting op de honden werd op nieuw geheven in 35 gemeenten; sluisgelden enkel te
Groningen, tol- en weggelden in 16 gemeenten, voor het eerst te Zuidhorn en Bedum, brugg·elden te Loppersum,
haven- en aanleggelden te Groningen, Oldekerk, Delfzijl en Uithuistermeeden, marktgelden in 12
gemeent~n, waa~gelden te Groningen en Appingedam, kraangelden te Groningen en Delfzijl, begrafenisregten
te Gronmgen, Sappemeer, Muntendam en Veendam, leges ter secretarie in 37 gemeenten. Inkomsten uit
voorwerpen aan de gemeente in eigendom toebehoorende genoten 18 gemeenten, ten gezamenlijke bedrage van
f 183,264.61, waaronder f 180,033,04 alleen voor de gemeente Groningen. De ontvangsten, zoo gewone a1s
buitengewone, bedroegen in deze provincie in 1858 aanzienlijk meer dan in 1857, terwijl de uitgaven nagenoeg
in dezelfde mate in die verhooging deelden. Die vermeerdering is ten deele een gevolg van den aanleg van
wegen en andere. werken op uitgebreider schaal dan in vorige jaren, ten deele hieruit voortspruitende, dat thans
ontvangsten en mtgaven op de begrooting gebragt werden die vroeger niet voorkwamen. Zulks is onder andere
het geval met de k?sten van verlichting te Groningen, in welke gemeente de uitgaven voor de gasverlichting,
ten bedrage van rmm f61,000, voor het eerst op de begrooting gebragt is, dewijl vroeger de gasfabriek afzonderlijk
beheerd werd. De rekeningen over 1857 zijn, met uitzondering van die eener enkele gemeente, alle
tijdig ingekomen. Ook waren de begrootingen over 1858 alle vóór het begin van het dienstjaar onderzocht en
vastgesteld, behalve die voor Oldehove, eerst in het begin van dat dienstjaar goedgekeurd.
In de provincie Drenthe bedroeg de begrooting der hoofdelijke omslagen f 72,494.59, waaronder f 2,475.50
buitengewoon. Zij werden op nieuw geheven in alle gemeenten; van de buitengewone werden slechts geheven
f 145.50 te Beilen, f 80 te Gieten en f 7 50 te Hoogeveen; terwijl de geraamde f 1,500 te Oosterhesselen niet
werden geheven. Onder den hoofdelijken omslag te Gasselte zijn f 875, onder dien te Peize f 50 voor hand- en
spandiensten. De omslagen werden, vergeleken met 1857, in 1858 verhoogd in 4· gemeenten: te Havelte van
f2,200 tot f 3,500, ter voorziening in de kosten voor opbouw eener school te Wapsterveen, Ruinerwolde van
f 2,000 tot f 2,200, ter vervanging van de opbrengst van de afgeschafte belastingen op het geslagt en het
gemaal, de Wijk van f 1,700 tot f2,200, ter bestrijding van de vermeerderde uitgaven voor rente en van eene
jaarlijksche bijdrage aan de drenthsche kanaalmaatschappij, en Zuidwolde van f 1,800 tot f 2,200, tot dekking
van meerdere uitgaven. Daarentegen werd het maximum van den hoofdelijken omslag 'te Meppel van f20,000
op f 15,000 terug gebragt. Voorts werden goedgekeurd de voordragten der gemeentebesturen van Diever, Gasselte 1