You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
,,<br />
- 86 --<br />
87 - -<br />
I•<br />
ve1:schijnsele1:·. Z~lden. werden zoovele gevallen van roos verm~ld; zij stonden in verband met de ziekten van den<br />
bmk. Ook z1~n m die maa~d de rheumatische ziekten en tusschenpoozende koortsen toegenomen en kwamen<br />
hersenontstekmg en neuralgien veel ?nder behandeling. In Julij zijn vooral de ziekten van het spijsverteringk~naa.l<br />
to~genomen en v.:erden vele diarrheën waargenomen. Hierop volgden de catarrhale maagaandoeningen,<br />
die d1kw1Jls een galachtig karakter verkregen. Ook werd een groot aantal personen door geelzucht (icterus)<br />
aangetast. ~n A~gust~s w_as het getal ziek.en veel geringer dan in diezelfde maand in vorige jaren. De ziekten<br />
bepaalden zich biJna mtslmtencl tot aandoenmg der maag en diarrheën. De galachtige aandoeningen en tusschenpoozende<br />
koo~tsen waren afgenomen. Daarentegen heeft de typhus, die in de laatste maanden bijna geheel was<br />
verdwenen, zich veel meer vertoond. Ook in September kwamen het meest voor catanhale aa~doenino-en van<br />
het spijsverteringkanaal. Zel~s werden de catarrhosen der maag meer gezien dan in de vorige maand; de diarrheën<br />
daarentegen waren veel vermmderd. De typhus heeft zich meer verspreid. Ook vertoonden zich veel rheumatismus<br />
en hersen~ntsteking. In October zijn de catal't'hale ziekten der ademhalingwerktuigen toegenomen; haar getal<br />
ston~ gehJk met. dat van de catarrhosen der maag. Tusschenpoozende koortsen en typhus kwamen even veelv~ldig<br />
voor als m de vorige maand. Voorts werden veel behandeld roos en urticaria. In November is het getal<br />
zieken toegenomen .. De ziekt~n der luchtwegen hadden de bovenhand, vooral de catarrhi bronchorum. Het cijfer<br />
der Ion~- en borstvhesontstekrngen w~s hooger dan in October. Ook zijn door de betrekkelijk hooge temperatuur<br />
ve:.scheide~e gevallen van bloedspuwrng voorgekomen. Voorts waren veel in behandeling de catarrhi van het<br />
spi.JSV~rterrngkanaal, scherpe rheumatismus en neuralgien , terwijl de tusschenpoozende koortsen zijn toegenomen.<br />
• Ook m December waren de luchtwegen het meest aangedaan en zijn long- en borstvliesontstekingen veel<br />
voorgekomen. Ook vertoonden zich voortdurend tusschenpoozende koortsen, typheuse aandoeningen en ware<br />
typhus. Icterus kwam veelmalen onder behandeling. Vergeleken met 1857 werden meer behandeld de catarrhale<br />
~andoenin/?en ~er maag ~n de gastrische aandoeningen. Galachtige verschijnselen openbaarden zich minder dan<br />
111 het vonge Jaar. De drnrrheën werden in alle maanden veelvuldig waargenomen, vooral in Julij, voorts in<br />
Augustus en Jnnij. I~ Maart werden uitsluitend kinderen aang·etast, bij wie deze ziekte zeer hardnekkig was<br />
en soms eenen doodehJken afloop had. Long- en borstvliesontsteking vertoonden zich in alle maanden noO'tans<br />
~et geringe sterfte. Longtering eischte op nieuw dit jaar de meeste slagtoffers, zoodat bijna één vijfde der ov~rledenen<br />
hieraan bezweek. De sterfte was het grootst in Maart. Bloedspuwing vertoonde zich het meest in Maart .<br />
October en November. De tusschenpoozende koortsen hadden meest een derdendaagsch karakter en weken ter~<br />
stond na het gebruik van c~inine. I~ den zomer kwamen vele lijders, vooral uit Holland, door langdurige<br />
tusschenpoozende koortsen uitgeput, m deze streken hun herstel zoeken. Slechts in twee gevallen waren zij<br />
g~paard met beroerte, w_aaraan één lijder bezweek. Catarrhale koortsen hebben zich evenals de influenza epide<br />
~isch vertoond. Reeds m December '1857 waren vele gevallen waargenomen. In J·anuarij verspreidde zich de<br />
ziekte algemeen, doch verminderde zeer spoedig in Februarij en openbaarde zich op nieuw in December. De<br />
typhus, wel~e i~ Januarij en ~ebruarij dikwijls in behandeling kwam, was zeer zeldzaam in de vijf volgende<br />
maan.den. Die z~ie~te nam toe rn Augustus, kre.eg in September en October eene vrij groote uitbreiding en<br />
vermrnderd.e weer 111 Novei:iber en De~ernb~:· Dmnen Arnhem zelve waren de lijders hier en daar verspreid.<br />
Op de bmtenplaatsen en m den onrniddelhJken omtrek der gemeente werden de meeste bewoners aangetast.<br />
Alle gevallen waren ileo-typhus. '.re Nijmegen waren dit jaar weinig zieken. In het begin van het jaar kwamen<br />
voor ver~cheid~ne huidaand?eningen; als geelzucht, roos, roodvonk en pokken, in de buitenwijken. Ook was vrij<br />
veelvuldig augma catarrhahs. In Mei waren tusschenpo,ozende koortsen en borstvliesontstekingen van rheumatisch<br />
karakter de meest voorkomende ziekten. Deze kwamen ook veel voor in November en de eerste in Augustus.<br />
Te Zutphen heerschten geene epiclemien en was de gezondheidtoestand zeer gunstig. Zulks was ook het geval<br />
te Tiel, waar in de laatste drie maanden zich eenige gevallen van alle-, andere- en derclendaagsche koorts en<br />
een paar typhusgevallen vertoonden. - Te Rotterdam waren in Januarij 1858 de meest voorkomende ong·esteldheden<br />
van catarrhalen aard, niet zelden gepaard met rheumatische, nu en dan met ontsteekachtige verschijnselen.<br />
Koortsen werden in de verschillende w~jken in onderscheiden vormen waargenomen. Aanhoudende koortsen ,<br />
waaronder enkele gevallen van typhus, waren rnenigvuldiger dan tusschenpoozende. Ook zijn veel roos en<br />
geelzucht voorgekomen en worden vele g·evallen vermeld van ontsteking van verschillende ligchaamsdeelen ,<br />
vooral van het oog. Ook verscheidene gevallen van schurft en hoofdzeer worden opgegeven. In Februarij is het<br />
getal zinkingachtige aandoeningen afgenomen , vooral die van de borstorganen , die slechts de helft bedroegen<br />
van die der vorige maand. De catarrhale aandoeningen waren meest gepaard met rheumatismus , terwijl die der<br />
ademhalingwerktuigen niet zelden in ontsteking overgingen. Voorts kwamen veel voor ontstekingen van luchtpijptakken<br />
en longen , pleuris en rheumatische aandoeningen van allerlei aard. Toegenomen zijn de aanhoudende<br />
en typhoide koortsen. De laatste meest van gastrischen en catarrhalen aard. Vooral opmerkelijk was het groot<br />
aantal gevallen van roos. In Maart was het ziektekarakter catarrhaal-rheumatisch, tegen het einde der maand<br />
gastrisch:;-bilieus. Er waren vele slijmvliesontstekingen, vooral der ademhaling·werktuigen. Het getal zieken was<br />
grooter dan de vorige maand, waaronder vooral vele typheuse en tusschenpoozende koortsen; de laatste opmerkelijk<br />
veel bij kinderen. In het laatst der maand kwam voor een vrij groot getal diarrheën , een hoog c~jfer van<br />
gevallen van geelzucht , eenig·e van loop en zelfs drie gevallen van inlandsche cholera. Voorts eene groote neiging<br />
tot bloedspuwen en vele niet koortsachtige huiduitslagen. In April waren in het begin der maand nog al zieken ,<br />
later nam het getal af. Het karakter was catarrhaal ontsteekachtig. De koortsen , vooral de tusschenpoozendc.<br />
bereikten het hoogste cijfer. Eigehlijke typheuse koortsen kwamen betrekkelijk weinig voor; des te meer ontstek~.en<br />
, vooral van de werktuigen der ademhaling» In Mei werd over het algemeen eene vermindering in het<br />
getal Zl\)ken opgemerkt. In de eerste helft der maand was het karakter catarrhaal-ontsteekachtig, in de laatste<br />
catarrhaal-gastrisch- bilieus. De koortsen en de · koortsachtige huid uitslagen waren veel geringer in getal clan in<br />
April. Eigenlijke typheuse g·evallen werden in ~eze maand t;;ee malen zooveel als in de ~orige opgeg.even.<br />
Onder de tusschenpoozende koortsen kwamen eemge kwaadaardige voor met beroerte en cbolensche aandoenmgen<br />
O'epaard. Aan beroerte is één persoon overleden. Het aantal catarrhale ongesteldheden bedroeg een vijfde van<br />
~He voorgekomen ziektegevallen. De ontstekingen zijn in deze maand ~elang~i~k afgeno~e~, alsook de sle~~-nde<br />
ziekten en niet koortsige huicluitslagen. In Julij was het karakter gastnsch-biheus met neigrng tot bloedvloeiJmg.<br />
Er waren meer zieken dan de vorige maand. Het meest kwamen voor hee~e huiduitslagen, roos, kinkhoest en<br />
inlandsche cholera, van de laatste meer dan 40 gevallen, oogontstekingen in zeer groot getal, bloedvloeijingen<br />
uit verschillende deelen des ligchaams; terwijl de huiduits~agen belangrijk zijn toegenomen, zi~n .de typheuse<br />
en tusschenpoozende koortsen zeer afgenomen. Ook kwam 111 deze maand voor één geval van asiat1sche cholera<br />
bij eene bejaarde, zwakke en armoedige vrouw, hetwelk spoedig doodelijk afliep. Voorts dienen nog ver~eld te<br />
worden een aantal ziektegevallen van gastrisch-bilieusen aard, het menigvuldig voorkomen van verschillende<br />
Jigte huid uitslagen en bij kinderen eene veelvuldig ges hoorde spijsvertering. In J ulij waren, vooral in het<br />
begin, minder zieken dan in J unij. Die vermindering was vooral te bespeuren in de tusschenpoozende. koortsen,<br />
hoewel steeds menigvuldig, waarvan enkele gevallen doodelijk afliepen, in de catarrhale aandoenmgen ,. de<br />
koortsachtige huicluitslagen en vooral de oog·ontstekingen. Typheuse koortsen waren talrijker dan in Julij. Ook<br />
gaf de inlandsche cholera, hoewel geringer dan de vorige maand, een groot cijfer, terwijl twee gevallen van<br />
asiatischen braakloop vermeld werden. In Augustus was het getal zieken nog geringer dan in Julij. Typheuse<br />
en tusschenpoozende koortsen bleven menigvuldig; de laatste hadden eenige sterfgevallen tengevolge. De catarrhale<br />
aandoeningen zijn daarentegen in deze maand zeer toegenomen , vooral die der buiksingewanden. Inlandsche<br />
cholera en loop waren zeer menigvuldig. Behalve twee stellige gevallen van asiatische cholera kwamen verscheidene<br />
gevallen van cholerine voor, die aan asiatische cholera deden denken. Voorts w_ordt opg~ge:en een<br />
achttal gevallen van loodkolyk (colica saturna). Ook k':amen door de warme lu:btgestel~~eid .. vele hm.dmtslagen<br />
voor. Het beloop van het kraambed was gedurende die maand veelal ongunstig, terwiJl biJ vele kmderen op<br />
de kraamzaal de spruw werd waarg·enomen. Het ziektekarakter was in J ulij en .Augustus gastrisch-catarrhaal,<br />
met overheerschen van koortsen en eene neiging tot vermeerdering van af- en uitscheiding van gal. In September<br />
kwam het meest voor inlandsche cholera, waarvan 114 gevallen worden opgegeven, en diarrheën. Ook<br />
bekleedden eene voorname plaats de koortsen, vooral de tusschenpoozende, die zich zoowel door hoeveelheid, als<br />
buitengewone kwaadaardigheid onderscheidden. In deze maand vertegenwoordi.gden de catarrhale. gastrisch~ en<br />
bilieuse aandoeningen ruim de helft der ziektegevallen. In October kregen de ziekten der ademhalmgwerktmgen<br />
het overwigt boven die der buiksingewanden. Het aantal chronische ziekten is eenigzins toegenomen. Hoewel<br />
het getal typbeuse en tusschenpoozende koortsen geringer was dan in de vori~e maand, werden .nogtans enkele<br />
i{waadaardige met eenen doodelijken afloop vermeld. Het ziektekarakter was 111 de~e m~and zmver catarrhaal.<br />
Het groote getal zieken is toe te schrijven aan de verbazende hoogte waartoe de epidemie van mazelen was geklommen.<br />
In November werden door de 20 geneesheeren en 7 heelmeesters, behalve oog·-, heel- en oorontstekingen,<br />
2,466 ziektegevallen opgegeven. Dit groote getal, hetwelk dat van de vorige maand met meer dan de<br />
helft overtrof is vooral toe te schrijven aan het overgroote aantal mazelengevallen, hetwelk op nagenoeg· 1,200<br />
geschat word~. Zeer groot was voorts het getal catarrhale aandoeningen, bijna uitsluitend van de ademhalingwerktuigen,<br />
vooral van longen, luchtpijptakken en borstvlies. De tusschenpoozende koortsen daarentegen waren<br />
op de helft terug gegaan , terwijl de typhoïden een eenigzins hooger cijfer bereikte~. Ook werde? nog al r~eumatische<br />
ongesteldheden en 6 g·evallen van waterkanker waargenomen. In December is het getal zieken op meuw<br />
afgenomen, vooral de koortsachtige huiduitslagen, 566 tegen 1,255 in November. Het ziektekarakter was catarrhaal<br />
met neiging tot ontsteking. Te 's Gravenhage zijn dit jaar 57 sterfgevallen tengevolge van typheuse koortsen<br />
voorgekomen. Onder de ming·egoeden en behoeftigen dier gemeente werd de typhus aanhoudend waarge.~omen.<br />
Te Leyden werden vooral in Januarij door de strenge koude, aandoeningen der luchtwegen met ver~ch1Jnselen<br />
van ontsteking waargenomen. Alleen bij het garnizoen kwamen 15 gevallen voor van longontstekrng. Toen<br />
later vochtig weder de koude verving veroorzaakte zulks influenza, catarrhale oogo.ntstekingen en t~sschenpoozende<br />
koortsen in verschillende vormen. Voorts werden vele g:evallen van aangez1gtsroos, stee~1pmsten en<br />
negenoogen waargenomen. In Februarij waren catarrhale aandoenmgen der luchtwegen met ontstekmgtoevallen<br />
menigvuldig; voorts luchtpijpontsteking, diarrheën en vooral tusschenpoozende koortsen. Deze laat~te namen<br />
toe in Maart, in welke maand de aandoeningen der luchtwegen bleven aanhouden en catarrhale ziekten der<br />
keel , borst- en buikingewanden en typhus voorkwamen. In April waren vele cat~rrhale koortse~ en aandoe?ingen<br />
der luchtwegen, rheumatismus, typhus en tusschenpoozende koortsen, gastnsche aandoenmg, choler111~ en<br />
negenoogen. In Mei werd veel typhus waargenomen met en zonder blutsvlekken. Voorts catarrhale rh~umatische<br />
aandoeningen der luchtwegen en gewrichten, kroep, tusscbenpoozende koortsen, typhus, aang·ezigtsro~s en<br />
negenoog·en. De maand Mei kenmerkte zich vooral door de vele tusschenpoozende koortsen met g~stnschbilieus<br />
karakter, buikloop en cholerine. In J ulij waren veel zieken, vooral tusschenpoozende koort3en, diarrheen,<br />
cholerine, aandoeningen der luchtwegen en ontsteking der luchtpijp. In Aug·ustus waren weinig zieken, behalve<br />
bij het garnizoen, waarvan op 900 man 86 ziek waren. Ook kwamen ~~1 die maand 2 gevallen van waterl~anker<br />
en vele miskramen voor. In September is het getal zieken aanmerkehJk toeg·enomen. De voornaamste ziekten<br />
waren tusschenpoozende koortsen , waaronder apoplectische, veel typhus, waaronder 30 alleen bij het garnizoen,<br />
buikloop, waterkanker, galkoortsen, roos en vele miskramen. October leverde minder zieken. Het meest kwamen<br />
voor tusschenpoozende koortsen , typhus en miskramen. In November heeft de vrij sterke vorst vele gevallen<br />
van aandoeningen der borstorganen met phlogistisch karakter veroorzaakt. Zij hadden long- en ribbenvliesontstekingen<br />
tengevolg·e. Voorts tusschenpoozende koortsen, typhus en enkele gevallen van aderontsteking bij<br />
l
Change language