Museum Praet mei 2003

ffiffiffiffiffiffiffiffiffiffiffiW
Irtfolntrtiebltrtl t'an S.richting Printenhuu,qs klusewn. - Extru bijluge bi.i Wijkblad Print'enlnge - nrci 2003
Aula Haagveld wordt Museum Princenhage
Een permanent verbliif voor Stichting Princenhaags Museum
Princenhage, de moeite rvaartll
lrr lt)QJ k\\ rm cen enthoLt:tlsle utrrcp
Princenhirgenaals bij elkaar'. die rarr me
ning ra,aren dat het volgen van de geschieclenis
van oÍ]s dorp. ooit een van de
grootste gerTleenlen van Necler-land. voot'
\ elcn loegJnkelitL zrru nlo!'lcn /i.in cn
bli_1ven. De iverkgroep Haagse Beeu-tden
o.i.v. Herman Dirven had zich al geclelail
leerd ver'diept in de rijke historie van
Princenha-ge. Dat raet'k rvas gedaan. maar
houdt niet op.
De -qlgantische
it.ifrastrtLclurele rvetken
r,an het moment, de A 16 & de ilSL, die op
het vroegere glondgebied van Ptincenhage
plaatsvinden. rvoelen een deel van c1e
or:dste -teschiedenis
naar bolen en r'"'i.i 1ropen
dat de desbetreiïènde instanties hun
L:ek in Jeze seticus nemen.
Ook in lret dorp zell kt>rnen nt.rg br.jna dngeiijks
clocurrenten en/of voorwerpell ter'
heschikkiny \\il;rr\()()r Je'gr,rte tlllr.cil'
slechts beperkt interesse kunnen toner.
De Stichting Princenhaags .lviuseun'r heeli
zicht tot doel ge-steld ook die geschiedenis
clie r,an ''de gewone rniin'' uit ons dorp te
beri.alen en op gere,ueicle tijdcn ondcr de
aanclacht te brengen. Jaarlijks terugkerende
thcma-tcntoonstellingen en publicaties
via het u ijkblad middels de insert
1\luseumpraet is hier het bervijs vatt.
Vcrdcr is er- een intel viewgroep die videobeelden
maakt. Ecn grocicndc groep donxtcur:
\tcunt rl Jczc activiteiten.
Wat onthrak er nog aanl Juist, huisi'es
tin-r: we giran op zoek naar een bescheiden
maar ecn r.,aste plaats. De vootwerpen en
doculrerten in bezit van de StichÍing
Princenhaags Museum zijn opgeslagen op
verschillende eclressen- Vergaderd u'ordt
er thrris. in de Koe. op het indLrstrieterrein
en vool'opslag van documenlen waren \re
op het laatst zelfs uitgerveken naar de zoi
der van de Lucia-villa. to1 deze lveer vool'
dc Tl-rriiszorg rverd benodigti.
We kwarren gelukki-u in gesprek met heÍ
Besturir van de Protestilntse hegÍaaÍplaat\
H:ragrekl en kondett tot ovcrccltstetnn'rins
komen om r,anafapril 2003 vor>r een redelijke
huurplijs de niet gcbmikte. maat'
bor"rlvkundig in goede staat verkerende
aula uit l9J-3 te kunnen betreklien.
Het is een bijzondere Iocatie op histolische
grond. Het gebouw is. gelegen aan de
Haagweg. geschikt voor vergaderen. 1ezingen
en exposities. E,r is een grote zaal
(de aulai \'oor ca- 3-5-50 zitplaatsen en een
ruime vergadcrkanrer. Bovendien is er een
keukcntje. toilet en ha11etje. Keruuerkend
is cle overdekre poort met de gemetselde
bogen. Stichting Princenhaags Muser-rm
kan bovenclien gebruik maken van de par-
Lccrllealscn ()l cr!en lcrïcin.
De begraaiplaats achter het -eebouw
is
nronuraentaal en brengt. urede door de beloemde
namen op het kerkhof, ccn cxtra
nreerwaarde. Zo liggen er b.v. de opa en
onla van Vincent van Gogh. de oud-
Princenhtrgenaal en kunsthandelaar oom
Vincent en zijn vLouw. De schrijfster
Louise Stratenus (rvoonde in het lruis waat'
iater Le Canard in kwam) en de heren van
Burgst. een vermeende telg uit het geslacht
r,an de Franse Bourbons. Om er
nlaar een pàar te noemen...

Aanwinsten
B'0[0fr
Stichting Prlncenhaags Museum konlt
voort uit een werkgroep van de Kontakt
Konmissle Princenhage. De oprichtingsakte
passeerde op 23 mei 1995.
De stichting werkt onder auspicíën van
de Dorpsraad Princenhage.
Het bestuur word.t gevormd door:
Boudeu ijn ran de Crlseiide - t norzilter
Frank Nusselein - secretaris
Frils de Zwart - penningmeester
en de leden:
Frans Langen
Kees van Oosterirout
Ab van Olphen
Louis de Weert
Leden interviewgroeP:
Louis de \\'eci t - coördinutor'
Jo Kint
Gcritrd dc Rrxrs
Jolanda de Weert
Stg. Princenhaetgs lluseum terkt
nauw satnefl met de werkgroep NÍotttt'
merrten.
Secretariaat:
Drcef 36
."t8 1 3 EG Bledii-/Princenhage
Telefbon. 076 - 5 1.10 i21
Ook bereikbaar vra:
rnuscum @' prittcenhage. net
Bankrelatie:
Rabobank Hageheek
rekeuingru'. I 8. 24.'+2.'15'+
Inschr. KvK: S 106ó85
Wilt LI materialen schonken tran het
Princenhaugs Museun, neen dun
corrtect op met:
Ab van Olphen. Haagweg .l l5
Teíèiotrn: 07ó - 5210680
Coordinalie Museumpraet :
Boudewiin yan tle Caiseijrle
Piet I lector
Frans Langen
Hehna Raaiimakers
lr{et dank aan Rinie l{lLas en
Adriaan van Beek.
Tech nische uitvoe ring:
Van den Wijngziald, \:ol'mgevers en
drukkels
Zonder toestentming van tle Sticltting
Princenhaags .l'Iuseum mug niets
worden vermenigvultligtl of eklers
worden gepuliceerd.
Graag *'illen v,ii mekling maken van
v-ootwerpen die ons in de aJgelopen perio'
de beschikbattr wertlen gesteld. Uiteraurd
ziin wii blij met deie auntínsïen e n v'illen
rle sckenkers graag danken voor hun biidtage
aan lrct Princenhaags fixuseuil.
Pien-e vatr Dicpcrr. gcbot-ctr in HtrrLtl. rl'as
ciaal het.jongste 1id r an de geschic'clkunclige
r,eleniging. Toeir hij irr i 97i in
Princenhage kn'un.i rvonett is iri-; neteen
Lregonnen met h.'t rttz:lt'ne le ti r an biclplentjcs
vatl nlr-DSen clie seL}ol'erl rt aLelt itt
de voor-rruiige geilteeltte Plittccrrhagc.
I)eze velzltn.ieling r.en ntim tirtizencl
plenLies ireeii iI1 llret-*redrlgeit ean het
Princenhaags r\'Íusr'ut.tt. Ook in dc toe-
Ln11:rt zai lttl ,-t.'zi i'iJlr crtLiei \ rl(tI r)ll:
hliir cn velr-;ruteien.
Van cle íeimilie Hot:thttis (r'irtt nli-.sicbissr:hi4r
Hrusthui-\ ) i)nt\"ingl-lt r."ij dilerse
stukken zoíii\ eeo cloopjull.. eell iriiztlncler
geLroortekLlssÈ11. derl }ierstc Comtluniep1'L-ni.
L)L' iarlilie Horsthuis ri'ootlde r,rnal
1913 aln cle Halgr.r'eg tegenoler tle
linrmcrfabliek s.';ritfitt ttLt Sirtelliet is se-
Iestigd.
Dc eigcnaa,l i'an La Barrictrte aan de
Hragsenrar-kt. É)'ik Erkelcns schonk ortde
interieurl'oto's van zt.iu pand uit rls ti1t1 iiat
er nr)-s cen postkailt()of 11'as ge\e\tisal.
(Zie ook Beelden uit Priucenhirge)
De Íànrilie Su'c'r'p schonk eeu lbto lan ÈÈtt
goucien bluilolt. iJe tirkr is gctlonrcn a:ttt
de achterklnt vari het pirnd l-iesbosstra;Lt
-tr8. dat toen n()g een boertler-i.j rvas- Op iret
detaii r,an deze lbto zict u hct guldcn 1:aar
i.nct cnkclc n3ast. \'L'r\r'antan.
Van slagelii Slreek: Een ernaillen bord
rnettekrtenf()lo'\.
Dr gemcr-nte Bredii schonk ecn putdcksel
nrci dc lraam Pt'irtccuita-uc. Dit deksel is
alkonrstrg r-nt de l-iesboslaan cn tlr:rest
plaatsrrakert voor tle afrit r,an de nieulve
A1ó.
Vau dhr. l-ign,oet: t'erpakkingert van rle
lU:ri'íinus lvlelkt abr-iek.
De Faul. \ran Poppcl bervaalde de
Wi.ikhladen r'an 1977 tttl 1997 en sclrottk
deze aan het Princeirhaags Museuur.
DocumentÈn vanrri l92S opgemaakt dot»'
iroteris Bssct u crdcn gcschonkcn door cit:
familie Birchnran.
Dhr'. ran Woensel schonk een ltichtfoto
,gcnraakt tior-iL Aelocarttl. 60x 80 c111. van
de Hargsernitrkt in rlc situatic vatt 1923.
Dhr'. \{aas Lrit Zundclt rr:honk ltrt hardstcnen
topgeveiolnar.llent vatt het voouualige
politrekantoor aan dc Doelen. later in
gehruik als BB contntandocentt-ale ei.t
dlrsschcxrl. Op dezt plairts staan ttu appart(jnlenlen,
Hurtl.rlctten tolqt'r'elotnutttettí t'urt hel
t onnn«i í t e po I iÍíe kuu tttitr'.
Veriler^: foÍo's vilr rJe prieslenriidin-Q virn
N{els Aalts íhloer van l)hr. Tilo Àarts).
De stlrtLrtcn uit I 9-16 r an de Prine enhaag,se
jagersvrrcnigins.
F,eu stempei van k:rashandel Voeten. Dezt:
kaaslranclel \\ iii ge\ estigd aatl de
Lleilaarstlaat. on-scvccr rtp dc plaals rarl
Drukkcrij lan dcn Wi,ingaard.

De familie van Gogh & het Princenhaags Museum
f{cr zal u zeker nieÍ ontgaan z.Ljn: we leven
in 2001. hét van Gogh .iaar. Dankbaiu
u,orclt e1 1og steeds (of rnisschren rvel I
steeds rréérJ gebruik gemaakt van dle onrustrge
Vincenr uit Zundert. die met zljn
schiinbaar onheholpen stijl van schilderen
de kLrn.tuerelJ nos rtced. rct'str'ld doel
siaan- De marketingaídelin-9en vatl diverse
bedlijvcn rvarett z,eker I'all hun succes. :
leclele toelist die dit jaar Nedcrland vcr-
1aat. lreetï wel een doosje chocolade" posrcl
ul ln:i.htkirrtl ill 1'n bu-rl5e rr aarop
de scirilder zclf ol één van zi-in werkstttk- I
ken is afgebeeld. Of ze hehbcn hr"rn ansichtkaarl
r,oorzien virn de speciale post-
./c.!lel ()nr \elrc \licrlJen cn [i,miiie te
laten delÉr in het lènomeen van Go'h
Je ben'rpt jezell crop. jc guat op zoek tlaar
v\at meer gegelells r.'an die tlran. Jc ver
diepr.ie rleer in de omzuervingen van die
nlan en je rl'il rveten is er of Lretel gez-egd
\\as cr ecn bepaalde collnectte met de
kunstschilder Vjncctrt v;ll1 Gogh en
Princenhage? h. via Ootu Cent en tontc
Cornclia. Hccft hij iir irct Prrnccnhaagscoi'
tJr edlse, w erk ircr','usl of onlreu ttsi achielgeiirren?
Oc,[' hier is het antnoord .ja'
nraal nren wceI ttiet precies * aal hct is gehler.'tr
"
en naast zijn luncties in het onderrvijs gaf
hij o.a. catechisatic aan de aankomende
olllcieren van de KMA, Hii had zeven
kinder"en u.'aaronder van de vader van c'le
schilder. Theodorirs varr Gogh die op zijn
beurt weer predikant werd te Zundert.
»,aar in 1853 cie jonge Vincent werd geboren
uit het hLrweliik Inel de Haagse Anna
Carbentus.
Ziin broer'. Oorn Vincent. ook oom Cent
genoemd. gehuu,d met zus Comelia
Calbentus en nredefirtnant l'an het kunsthui.
GoLrpil irr Den Hlag. krn gezten ri ol -
dcn als de sponsor r,an de ivispelturige
jongeling. ln 1869 kriigt de ionge Vincent
een baantje in het Londense Íiliaal. Hij
was dan pas I 6 jaar. voor die tijd een buitenkarrs
onr al-s jeugdige in het buitenland
te kunnen rverken.
Oorl YincenL \\'às eell lermogettd rnan en
kocht in 1871 l-iuize NÍertersem te
Princenirage. f)e goede rnan had in die tiid
c-en efÈctenporteÍèuille l-net een \\'aaÍde
ran h1-1. 168.691.-l Onze Vincc'nt echter
ral z'n loopbaan in de kunsthandel op ert
plobeelde het roetspoot \ittl z'n vacier te
r .rlsctt en rr ..r.J rtu r.r lt onrzri ct'r irrlen
er angelist.
Ook dat lukte niet en dan pakt hii definitief
cie perrselen op. maàr bli.ilt r'usteloos.
Nuenen. Anti.velpeu, Parijs en Alles. deeis
samen met broer Theo, zijn de volgende
stappen op z'n levcnsweg, die hr.1 zelf
heërndigL op 27 iuli 1890 te Auvers-sLLr-
Oise.
Oorn Vincent te Plincenhage was twee
jaal eerder. in I 888 overleden en rverd begra\,ien,
net als z'n echtgenote Cornelia die
hcrrr in lQ 1.1 zal v,'lpen. op "protestant\
Zuy1en".
Zijn echtgenote $'oottde dus nog 25 jaar in
Princenhage. Ze bracht wel langere perioden
in haar geboortestad Den Haag door.
Hoe zuinig en/of hoe weelderig ze haar
huishouden iruichtte. is te zien uit de facturen
clie in de erpositie van de Stichting
Plincenhaags l{useum op zondag 25 mei
. 2003 rvolden getoond.
Bijzonder trots zijn wij op het feit dat
I deze expositie rvordt gehouden in een eigen
onderkomen voor het Princenhaags
N1useum. Dank zij de rvelrvillende medeu,erking
"'an
het Stichting Protestantse
Begraafplaats Haagveld. kunnen tvii beschikken
over de voormalige aula als delinitieve
behuizing. Dit mooie gebouw uit
1933 in een zo iristorische orngeving
kriigt hicrdoor een niettu'e functie is een
aan*inst \roor ons allen en het Princenhaagse
erfuoed.
Bouilev ijn van de Calseijde
;,'l
tr*nffirtab f&im, l- l)4.
ii:r'i i ;: .i;:r.r,. q+ /,,,,t,,./,,,,, /./.
{à*rixnxrx,; ,,',
. ,'' .,''. .'..:.a, ,:,-:;7-,/r: "
;/ .
l)e gn$stecn viln opo t'n ortru t'att Goglt
' .1-*'-.., -.,
Vrr'r .rlle rlrriJclijkheiii Vin.ettt ua: niel
de eerste Vini:ent r,an Gogl-r iu deze sueken.
We be-*innen nret de oPa van de
schilder. ds. Vincent ran Gogh. rviens o1-
ficiele aanstelling r,rp 3 norenther 1822 in
dc Grote Kerk tc Breda lveld bevestigd.
Tot op hoge leelii.jd in dienst van de kelk
en hii lverd be-uraven te Princenhage op
hÉt protestantse deel r arr Zu1'[en.
Ds. Van Cogh had een belattgrijke plaats
in de Brcdase satlenleving. Hij lvas eeu
van de initiatietnemers van

ilrtttr Pit:t Hettot
September 1933: Opening &ula Haagveld
Op l l -scpternbcl 1933 is in een bijeenkomst.
die een eenvondig kal'aktcr droeg.
een nieuq,['rou* {aula nret opzichtersrvttning)
op dc Proteslantse begraafplaats
''Zuilen". (later "Hartsvelcl" geheten). geiegen
ondcr Princenhagc. in gebrr-rik gesreld.
f)c voorzitter ran het bestttur. dtl heer
ai-H. Fra-ier. Getteraal clcr Inlanterie b'd,
gal in zijn lèlicitatiet'ede te kettnen. dat
Jikriijl: otttiet,zd.'t r)nrun:lirc \\rer(ol'll
srandigheden aan het gtaf nrocst rvorden
gesploken en d:tt ilnaloog aati het gcze'gcic
''\'an een brrLilolt kontl een bruiloft" een
I
beglllèrris u, 'k il cl ccn: r'cll ht'Sliil-etli' l(11
ucvolg heeÍi. De graitcde llloel' lo verlolgtle
hi.i. tet vooLkotrlitrs i'an rlit lan§
niet denkbeeklige uevaar in eeil algcslr>fen
ruinrte rt'ot'den gehouden. r irnclaat' cle
hotrs dezer aula.
Reecis op 20.lanuari i93-3 I'rad hct ctrlicge
van burgemee,§tcl' cn \\'ethouders \'itll
Plincenhlge eetr vergrtnnittg (ondet'tekend
door trulgÈrtleester Vcl'nleulen etl sÈcretarrs
SÍerkens t i'erieend aall clc
Nedcrlendsch tIerr,ilrntde (ienreente voor
het houu'en va.n een attla met opztchtersrl'oning
rau de Brec'lascheiraan.
Op de cloor arclritect J. Korte*'eg gehorrden
aanbesteding hebben | 2 :rtrnnenters
in,§escht'cvcn en is cle botirv gegund aan de
tlagste inschnjver'. L.P. Bos ttit Leur Ioor
ccrr hcrlrug ittrt l l-1.695.- .
In september 193-l is in de Bredasche
Courant een artikel verschenen c.ivcr de
hezichri-ring \Jn uc/. tltctrrrr ltltlrrintl.
Om cle lezer ecn beeld te gevett van cle
rrijze u.rrropcett ett.in.[t' ztrutttil iaur
geleden u,eld beschreven. r'olgt hiet'otlder
een letterli.jke weergave van clat krantenbericl.rt:
De inriclttírtg der nieuwe aula
IN'N BEHOEFTE VOORZIEN.
Op i2 cn 13 September jI. des namitlclags
tusschen 3 en 5 uur had hel Beslltur Van de
Stichting "tle Prolestantschc Begraal-
plirats Zuilcrt ' leiegclr ouile r Plitrct-t:hagc
te Bt'.'rlli, rlc l.eienS.iril*l,.len itl iie sei*-
-rcnheid ge\iÈlci an il:tliLtt,t' f el ridr .:ltentic
r,iitgcnrrodrgr,l. i,-tn tidtt nicLt 'r
boLLu' op
\aloinaemaiL' hegl.iiiiplxilij tc kL)lrcll ileziuhtigen
en hienan i: rtei gebnrik geilalkt.
Het aillllit:n dezer i-regrrLrtplu;Lii heei't itl
enkele ntiiandett rvcl ccti rranzi.'niilLc r t'rbetcnng
r-.ndetgtan. l)c utttie Oirzie hLels-
*oning rnct u,irchtlokaailie. sei1..: b"-idc
in slechten ioestand ietkcettlett. riettlet.i
gchcel allehtr,kett clt r rlt iilllell \i\rirl ien
oncler' leicling vatt dctr ltlchrtect. tittt Ilc-ei'
F..i.À,1. Vcrrvocrd (N.V. BoLLrvt-'urelu J.
Kolteweg Aczn. te Brcdal gctrorru cle. ,:ula
van lurrne afrncting tttner u'ltcllikitttrq'r.
Opzichterskattto(-)rlje^ veslibltle ell 1()1let.
LIet -sehccl
trcedt men vanal den hoolïrre5:
binn.'tl (l{hrt'('cn rLlill'1c n(rLltl lci'
hrcedte van f Nl. die nattt' r-lcn voor-ho{'
leiclt. u'elke voorhoÍ' *ecler in lerhirlditlg
sIi[ll. i.ll-qt'\tl]cidctt tlrrot ecn 't:rli r.lzctett
hek. uret cie treglaalllaiits zell'. Deze hekkun
itt ecnr otrtlige tr:luic uit\ ()alill! ( ll
r,elvaaldigt in dc kunstsnrecleti.i vut clel
Heer W.R. Verhaat'cn tr- Bt'erir. tt'eti nletl
e\:encí'ns aan f.ii cle voolzíjde \-an hct
Gebouw ter afsciteicling van ile n rvcg.
Hct Hixrltigebottw. de attla. tvaatin ter
versiering hoogc palnten wilren ailngchi
:reirt. is líl \[. l:rns rldl ccn ccn i.:.,/itl\
hooger. geiegen sedeelte aan de lchtcrzijde.
waatop de kist rlc»tlt opget-raartl cn
van waarai de grlli'cclcn kunne n ivordel
gehouclen" De br-e cdtc. zooq'cl ills de hoog
te der aula bedraagt 6 I\1.
Gekleurd glas in de zrjgevel irangcbracht.
zorgt voor niet te stclk invallencl buitenliclrt.
r'vaarcloor il;ur het inu'entligc der aulit
een rustige sfeet wordi gegeYcn.
Kurrstlicht in cie er:la vclklijgt nren door
bolLampen van irel llieLl\\'sie s1'steern. dic
op r,crschillende afstiLnclen voor doelntatige
lichtveldciing alrrr mat vemikkeltle
stan:rerl zij n l:rngeli'.'ecl-tt.
Dc',eLriatntirt:: Lict àttll c-il Éachtkalïier
ireifi ]rlrris tirtot n:iddei r an Í{urtens gas-
Li Ldi riittt'.-ir i ii n,::ii)(-lt l i)l'tl1ii;rl. \\'llttmedc
in korien trlti zi-o r.trrc,clig dc localiteiL bii
Itïcn-tr ktlurle r oiiloeiriii' r'eLll iitrnd kan
rlririlen. J)e rlocri',cr.lckktng tler aula bestaat
uit gl iize tegels § elkt: mr:l z\\'ilïle ell
u,itte tcgels zijn .hi»'li.lnd ell zeel' st1li1llkvol
in íigr-rrr-n zrlil 3c1cgrl" uelke leqelclrrnhiir:rrie'n
lr-isrig. iunvoeit-ncl geireel
ronïtï.
Aln tlen Ingarig. der auiii zijrt tlucc iieaic
eikenhouten banken ucplaatst. terr-tiji de
ltula is \'o()rziell \ i'm een een\'ou
-gchcclc
Jise erkclth{,Lllcrt !lrntirt'i.ectttl9. /\\ illl Íe'
be'itsr. dic irct :ianzien det auh tell 7!-erstc
i erhoogc!
Àan de ziide der begraalplr.lts i-\ langs de
kcutil.l,rl!rd\\'L't'ktc,irziilltetr\À,rllill:.i cull
overdekir lij*'ielbcu,aarplaat-s aallgelrrrcht.
zoodLrt iret prubliek dat tlc begraalplaats
bezoel't. \uorxl' alclirar zi.jn rijwiei
plaatscn kan.
Als ceu aischeicling rnet den ht'ro1ïr'eg is
iLlol-Li(' rCh!)ti\\ill
t'l\ Zuil(n een \o(rl ILlill
aan.uelegd f itn gazons tlie tloor ccli mllur
mcr ballustrade van het t-rottoir is uescheiden.
De ruinrtc gelegen tusscllen de beglaalpiaats
en hcr Hooldgebottu' z;tl. vooL
zooveL tleze luimte niet benttodigd is voot:
tlr hegralenissir)el. i1t het nejaal als pllintsoen
u orclcn aartgelegd i'tlot'u,cikc alnleg
i
l

ilc LIeer lU. Van Koohlrjk. l)irecïeur de Genreente-bepiantirgcn te
Br-ecla zich bercid verklaard hcett ccn outwerp tc teelicnen cn ver'-
der r,an advies tc diencn.
Aan de achterzijde
der aula is ten gerieve
van de bezoekers
det beeraaÍplaats
.. een rvatelvoolzienins
aangebracht
vraardoor tlezen in
. de gelegenl.ieid rvor-
den gesteld zell de
i
'. bloemtuilen op de
graven geplaatst. te
\refzorgen
Het geheel. rvaarvot»'
matcriaal van
lFin e n' o r t r.,i t, r t i t r -q
de beste hoedanig
heid is gcbruikt en
relrrerkl door clt-skundigc vaklicden. uraakt een aangen,urrcn. rusti-
.gen intlruk err dc.iel z(]o*el architect als aanner.ncr elle eer aan. De
fanrilie's dic in de onrstandigheid veLkcererr \'an een begraafplaats
gcbluik Ie rr]{)eten maken. zLrllcn nr-r op hct rernieutde "Zurlen"
rintli'u u,at el' \,roegel'ontbrak en rvailr steeds de behoeie ran blee'f
br\taan
Irrtt,riettr attlu
Hoe kunt u uw steentje bijdragen voor het
Princenhaagse erfgoed?
rÀ'ie wil el nicl een eigen dak bovc.n z'rr
hoold l De Stichting Princcnhaags
Iv{useum ronrit daarop geen uitzonilering.
Al vanaihet pdllc'nr-gin in 1994 sluirnelr
hi.j de lcden van dc srichting cle *'ens voor
eerr ei{cn ctt h"'stcir,lire htrisrcrlint: c.en
eiren plck vool opslag van "ons erÍqoed".
ccn eigen plek onr te \ el-g.rderen en een cigen
plek ont de geschierlenÍs van
Princenhage ondcr de aandacht te brengcn,
NieL meer hel en det vergaclerer,
geen ucsprertle rrpslae nreer r.an ohjecten
en doculr-rcnten.
Ietier entl.rousiast initiaticf in c1e r-ichting
\ ilrl ccn e r.gcr, ltuisre:tins. i\ lr)r t)Lt t(le ili('t
rkror:gegaan van\^rege het simpr-le lèit clat
kopen o1'huren niet hinlen de linancicle
rt'urqclijkheden \:an olrze stiehtrn-t lag.
Vene vrn clat zclÍs. We zijn dan ook
errorrn bli.i rret de kans clie tve nu krijren
van de Stichting Protestantse Begraafplaats
Haagvelcl onr de rnarkante aula aan
de Haagu,er: te hrlren.
Wc- zi.jn or,er"tuigd van r1e cultureie aanwinst
van rJit gebourv en zi.jn tr"tnctie vrxlr'
de Princenhaagse gemeenschap. i\Íedc
daatonr hebben u'ij tlesloten deze bijzr.rndere
stap te rnaken. Èen stap die ovcrigens
ook w'at bctekent voor her huishoudboekje
ian de stichtrng. Veranlrvoold. clat r.r,el.
maal toch zi.jn r.ie ter meetdere zekelheicl
op zoek rlaar sponsoren en hopen ',r,ij.
door ons "up de kaart"te zetten. op cen uitbleiding
van ons donatcur-bestand.
lnn'riddels wolden u,e door ruim 80 donateurs
financieel ondersÍeund. L hent rxrk
geïnteressceld een steentje bij te dlagen r'
Wij ziin er u dankbarr r,oorl
Draagt u ons een warm hart toe, neern
dan contact op met secretaris Frank
Nusselein, Dreef 36, Tel. 076-514 01 21
ol' stort minimaal € 17,50 op onze
rekening bij Rabobank Hage-Ileek
18.21.12.154 onder vermelding yan
naarn en adrcs.
Wordt nu
donateur van
het Princenhaags
Museum

Beelden uit Princenhage - 6
Pegasus, het gevleugelde Paard
Ontler cle titel 'Bcclilcn uit Princerlllasc'
la{en *e lr ketlnis rnaken ntet beelderl ett
antlerc sierentlc elcnlcnlcn r'rit (de voorinulisc
gttnccrltc ) Pli:rcenhage Hicrbi.i
rr aar rttogclrik aatldacht voor de ttlaker ett
r'orrr (cttllrtLtrhistorisehe) ochtel'grotltletl
ht dezt allercrtnc r'ltll 'Museultt Plaet'
dtel zes ran tle zc serie rlall'iu een klein
ger elcle ntcltt op tle Halgsctnltrkt t'etttraal
stl[tt. L',\\ trprtlct'kinscrl el] sLl::qcstles zl.lll
uitct'artt-d I an hat-tt *'clktrt.t.t'
Pcgasus
In hel lugttstlrsllLlllltller t t95l ) r an hct
Plinct'nlteltcsL- tllr.tiindblaci'llc Kleinc
Trom' schrijll l-ttnltllclaitr' ccll ctrlttnt
nist. ccll ll riscil stuk ovcr hct bttttlettkort
ta ()PCllen ttiettri e Po\1kall1(x)l Hi.i schettt
hct inte rictrr- r ittl de tlicttsbotts e n s t-1:t
clc lezcts op ".., clt hrxrlilingang rlttt rle
i!{urkt. u:iarh()\'cll \\c ecn prlrchtigc gc-
\ elstL'etr ()111\\ ililrde ll.""- Op clcz-c :ltlit-
Itccn in dc htlog htrr ett het itlritngspot'tlll'
is Pt'gesr.tt tc ztclt- htl tlll'thischr: lorerpaut
tl.
De Heltgscltierkt he hotrrt 1t)t tlt oLldstc bcbrlurr
ittg r atr l't itrcl-tllrlgc' ()p tlc irock
nrrt tlc Doclctl\trilrtt hcvindt zicll tot l(tl0
hcr lrui: 'Dt VIcr I leertlskirtdtle ll"-
Daltrtra stlillt cr ltcl ilttlltttttlutrtlitl hcrelthtri:
'L)e Huttc ran Gracl'l' Willcrr" drtt
orrhclste lhaat lreschatligtl u'onlt hi.i dc hc
rrrl.lrrtg. Ilr l()il-il uonlt ltt't Ilicttrrr'
po:tkanttxrr gcboLrutl op tle rcstttt vatt dc
e"L.lcrc bchotrrr illg. Llct \ llllgt het rttltlc
'r\
Wt
Hier en overal'
VanaÍ iedere computer met een internetaansluiting'
Dag en nacht-
's Ochtends vroeg. maar or-.rk s avonds laat Het kan altijd'
ln'n handomdraai-
U hoeÍt niets te installeren met de rabox: heeÍt u alles rn huis'
Doe-het-zelÍ.
Overboeken, beleggen, spaÍen, ailes doet u zelÍ'
Laatste stand van zaken.
Altijd de beschikking over uw actuete saldo'
po:tkanioor tuit 138()t lan Drec-l 8' dirt
onrgehou*'d r.r'ot-tlt tot ltrinhou*'scltocrl'
Hct nieuwe gebottw' fonnecl httlppostkantoor.
tordt ttirgertreld in clc- stijl ran
tie Tr-litlitioneic Delltsc §chool Hel ont
Win tijd.
lnternetb,ankieren qaat snel zo houdt u tild over voor leuke dingen'
u clp is gL-lnailkt door tlc dier-rst gcbclttu en
van cie PTT. ln 1990 I'crhtrist het 1'rostkan
to()r ()lltlicLt\\. lltl Ilàlr Haagsee SEq ln
het partci op tlc }Íarkt holnt ten uirlkel'
Srni.ls l99l i: cr:li.itcr.ij l-a Brrtr.rtltLr'{hct
Frrst t ,'cyt-stig{-1.
Hct gci leLrseitle paaltl ln 'lt-
Gn'k\e rll\ -
rh,,logic ucrcl Pcgltsur. ltet ser lctrre ltlc
tor ctpaartl. getclnd door dc llr'l'l
Bcllerophon. lllel tlehtllp vall rcll g()Lt(lL'11
bit dat lrcrll tloot Allte tlc \\ lt\ !drc\ cll'
Cczetctl op l)cgltsLts kotl Be llctrrllhorl tlc
Clrirtrlir-r'1. cel) \ utlt'\l)Ll\\ ttrd tttott'tet tttcl
tle kitl, \ itll cL ll It't ttrr . r irll llr)\ L'llitl lllllr
ulle n cn r.Lldctl. 'ftlcrt lle llclophon ttle t
itcttt uiidc ()psti.jqtlr llllltl rlc lrdl":
Olr rttptrs. tlc lllek rr.tar tlc gttdcll u o'rt1-
den. rr ietP hct Paartl hcttl rtl Hcl tlir'l'
vloog r ettle r ert krceg cett plltltts ttl\\e ll Ll'
\tr'llcll. rr,tirt ltt'l \ ItilLllt\ ltt'L ittltllt't lr'
zictt is- \!t tllrrloge n hcse lttlLru ctl hct grvlcttccldc
rt czcll otldcr ltttct ltl: cetl hcnitls
blikscnll-rlurtl. Hct vL'relligt tlc krrtcht
crt tlc r itirlrtcit varr tle r"ict r octtt tlle t tle
\r,lClr'l'iCll\L]l.ip \:rn ltcl ()\('l\\ ll)llr'll \ illl
clc zurtlrlckl'lruht. Pcgltstrs \\'()rLll \(){)f:"11
ook hcschtlrts'ci lls st'ttlhtlol llttl l'lLen1'
vltt otlot crlvirrrleli.ikc bt'r'oertrtlhcitl Nog
in ttnze tiitgctr u'tlt-dl tlczc s1 rtlilr'lie k
gcbrilikt. gclLriue hi.ivilolhetltl''ld tlit;'tttt
P a gustts t' un P rinc en l nge
van conlpulelprogfanln1a's. van cen onderzoeksbureatl
en vall uitgeverijen'
Het is niet meer le achterhalen waarofil
juist deze albeelding een plek heeÍi gekleop
een PTT-gebourv. Het dier speelde
-n"n
en speelt geen enkele rol in het vornlgevingibeleid
vall deze organisatie'
Waarschijnlijk heeti de makcr de vrijc
hancl gckregen en is het een bi-idra-le in het
kader van tie in I 95 I ingevoerde percentawaarbij
een procent van de
-sercgeling.
bonwst.lm van opcnbale gebou*en aatr
kunst bt-'steed moct iÀ'ordcn. De sluitsteen
is gemaakl door Gradus van E'den ('"Delft
1910). Deze kttnstenaar kreeg ziin opleiding
aan cle Acadenlie I'oor Beeldcndc
Kunsten in Den Flaag rvaar hi.i studeelde
bii cle beelclholr\\ers Bon Ingenhousz en
Alhert Terrr ote. Viin Eden werkte vooral
riaruralistisch en liguratief Hij rnaakte
een aantal monumenten, \'eel Piirk- etl
tuinbeelden, portletten en reliëfs aan gebouwen.
ln Delft zijn noe vcrschillende
beelden van zijn hand te hewonderen'
\tlt itriitr t'Lttt llttk
U internetbankieren? Daarom:
Loopstraat 2. Prinsenbeek
Betalen,
Rabobank Hage-Beek Haagsemarkt 6, Breda
Acaciastraat 1 08, Breda
maar niet te vroeg.
Geld overmaken wanneer het u tritkornt Zo betaald u l'looit te víoeg
oÍ te laaï.
Geen romPslomP'
Acceptgiro s of overboekingsÍormulieren ziln niet meer nodig'
Veilig en betrouwbaar.
Dankzii uw bankpas. pincode en de Bandom Reader'
De deur niet uit'
U regelt al ur,v bankzaken met uw computer thuis
Overzicht. leder moment.
Rabo inlernelbankieren kan overal:
op vakantie, oP uw werk en thuis

Princenhaags Museum opent met
ïhn Gogh tentoonstelling !
Hoek Haagweg (zonder verkeersborden!)
met links Huize Mertersem
Zondag 25 mei gaan om 10,00 uur de deuren
van het Princenhaags Museum voor
het eerst open voor het publiek. De voormalige
Aula van begraafplaats Haagveld,
Haagweg 334bis is dan ingericht met een l
tentoonstelling die heel goed past in het :
Van Gogh-jaar. Jammer genoeg geen
schilderijen van Vincent zelf, maar wel in- :
teressante zaken van zijn tante Anna .
Cornelia, de weduwe van oom Vincent. de
.
bekende kunsthandelaar die de jonge ,
Vincent regelmatig ondersteunde. j
Deze oom en tante woonden i, ,
Princenhage in Huize Mertersem (Hoek ,
Haagweg-Esserstraat) en liggen net als de i
grootmoeder van Vincent begraven op de
protestantse begraafplaats Haagveld.
,
Naast de "Van Gogh tentoonstelLing" met ;
rekeningen voor Mevrouw van Gogh van .
gerenommeerde firma's uit Princenhage, ;
Breda, 's Gravenhage en zelfs uit het bui- i
tenland kan men ook de graven van de i
Van Goghs bezoeken op kerkhof Haagveld.
Bezoekers van het Princenhaags ;
Museum ontvangen een beschrijving met :
daarop informatie over de familieleden
van Vincent van Gogh.
l
i
i
De openingstijden van het Princenhaags ,
i
É
E
ri. .i:
Dit is een van de facturen die te zien zijn
in het Princenhaags Museum.

ONS DORPKE nr.7
O
/t t.
/;À
-iI---
OVERDE INT{IGE RELATIE, VAIV WT{CET{T
VATV GOGH MET PRII{CEI{HAGE!
Ver'liefd op zi.in nichtje Kee die vaak in
Princenhage rvas! Kan het aardiger!
Vooral toen ze hem afrvees. de latere wereldber:oemde
Vincent van Gogh. Met
"nooit. nimmer. neenl" .. . En wat hebben
de van l\,lierlt)'s met Princenhage? Heel
sirrpel! Dat de ouders van de Bredase politicus
beglar.en liggen op Zuylen. Dc
tuyn nlet de schone beuken heg. een titel
dic Cees Hoosemans verzonnen heeft
voor het boek over de tregraaipiaats
Zuylen door Piet Buutmans. Die ttlin staat
rn bioei. lu.t t ilrte ttt(tt ltttt.\. ruqttctt t'i''Lr'-
die stierf, leeli. zegt de misdienaar in mii.
Voor de KRO televisie werden pasgeledcn
Hans van Nlier'1o hierover vragen gesteld.
Or,er iiefde. dood en leveu- Ik dacht:
mis>cltien rertell hij ook iets o\er een
mooi nichtje, \\.ant die hebben rve alle-
Ons Dorpke: een verltalenserie van één
pagina voorzien van tenminste één illus'
tratíe Eeschreven door Rínie lVlaas. De
ltavlwlsn djn gestoeld op hístorischefei'
ten. Lezers kunnen ook ideeën of ontlerwerpen
voor deze rubriek aandragen.
De schrijver stae$ open vaor ideeën, re'
acties eír/oÍ aanvulLingen op líin verha'
Jen SÍuar deze naar lrct secretariaat van
stg. Pfincenhaags Musewnt. Dreef 36,
1813 EC Breda. E-rutil kuttt u zenden
naar museum @ prince nha ge. ne t
maal. mooie nichtjes- [in in éón adertt kan
hij verder gaan dat in een Dolpke vlakbij
Breda. Princenhage -seheten
z-ijn ouders
de eeuu,ige rust gcvonclen lrebhen. in t]ie
door mij altijd beu'onderde tuyn met die
schone beuken heg 'rvaar nu- God Lof.
ook het Princenhaa-cs N4useutu zi-jn onderkomen
klijgt * icts ran dat N{useum vanclarn
op reltl -10b in een zanclgraf met een
monumentale opboliu,. uaast de lamilie
Stuierneyer (ran de Zij) en Smits van
\À'aesbelghe (r.an De Dlie Hoefijzels). En
dat ziin ouders. volgens Frans Langen.
ook w