Bodian, Stephan - Voorbij de vorm

Tegelijkertijd kun je weer afdwalen van de waarheid die
je ontdekt hebt en terug in slaap vallen. De kracht van het
'ikje' of ego is zo sterk, dat het telkens weer de kop op steekt
en je meesleept in het oude patroon waarbij je jezelf aanziet
voor een verhaaltje in plaats van wie zich daar bewust van is.
Met andere woorden, je ziet jezelf ten onrechte aan voor een
object, zelfs terwijl je weet dat je het ultieme Subject bent.
Na verwerkelijking komt het erop neer dat je niet probeert
te zien wat je nog niet eerder gezien hebt, maar dat je terugkeert
en je verankert in de waarheid, waarvan jij weer dat jij
het bent. Als het je helpt om rustig te zitten en te onderzoeken
zoals je eerder deed om in Zijnsbesef terug te keren, kun
je dat in elk geval doen. Zolang je maar onthoudt dat je niet
een toestand gaat nastreven die je al hebt en niet probeert
ergens te komen waar je al bent. Zijnsbesef is het meest
nabij, zo dichtbij als ademhalen, zo vertrouwd als het openen
van je ogen. Zijnsbesef is kijken naar de wereld alsof je die
voor het eerst ziet.
Net als met mindfulness-meditatie, biedt Zijnsbesef je
op elk moment de keuze: Laat ik toe dat ik word afgeleid en
verlokt door het drama? Of kies ik voor de openheid, helderheid,
disidentificatie en vrijheid die ik ontdekt heb maar
telkens weer vergeet? Het verschil is dat je met mindfulness-meditatie
ervoor kiest aandachtig te zijn, terwijl met
de directe benadering je jezelf er telkens aan herinnert dat
je die aandacht zelf bent. Dit is de betekenis van Zijnsbesef,
Bewustzijn dat bewust van zichzelf uitdrukkelijk in zichzelf
verankert, zonder hechting aan objecten of re verwachten
resultaten. (Een van mijn eerste zenleraren beschreef het als
'een onverstoorbaar vastklinken van Zelf op Zichzelf'.) Dit
onderscheid is subtiel maar tegelijk van grote betekenis en
toont her verschil tussen de directe benadering en mindfulness-meditatie
die op resultaat is gericht. (Voor meer
informatie over dit onderscheid: zie hoofdstuk 1.) In mindfulness-medicatie
ligt de nadruk op de objecten van bewustzijn.
In de directe benadering ligt de nadruk op het ultieme
Subject: Zijnsbesef Zelf. Zodra je de (paradoxaal onbegrensde
en nier-lokaliseerbare) plaats gevonden hebt waar je
'thuiskomt', blijf je daar telkens weer naar terugkeren. In
essentie breng je Zijn aldus in praktijk (ook weer een
paradox); dat is voor het rationele verstand niet te bevatten.
Meditatie:
Laat wat is zoals het is
Als je eenmaal Zijnsbesef hebt ontdekt, kun je
daar telkens weer snel naar teruggaan tijdens je
meditatie. Dat verdient de voorkeur boven het
toepassen van een techniek om daar te komen.
Toegegeven, dit is een wat meer geavanceerde
oefening, maar op enig moment naarmate je
inzicht zich verdiept, kun je direct en zonder
omwegen 'thuiskomen'.
Begin met stilzitten en wees je een paar minuten
bewust van je ademhaling. Laat alles zijn zoals het
is, zonder manipulatie of inspanning. Zelfs de idee
van 'open' zijn is ·1n dit stadium een soort van
inspanning of manipulatie. Dus laat zelfs deze
poging om open te zijn los en sta toe dat alles
is zoals het is. Dit is de fundamentele opdracht:
Laat alles zijn. 'Laten zijn' is de ultieme openheid.
Het is meer een toelaten, dan op een of andere
manier iets doen.
94 VOORBIJ DE VORM
DE DIRECTE BENADERING 95