147098 Tijdschrift Orthopedagogiek 5 bladerversie

20
TvO TvO
TvO TvO TvO T
TvO TvO TvO T
Countermanding
TvO TvO TvO Tv
Dat tenenkrommende moment dat Rutte nét had
uitgelegd dat we geen handen meer moesten
schudden. En dan nog een beetje lollig met z’n
ellebogen zwaait om zich vervolgens om te keren
naar zijn medeminister om deze hartelijk bij de
hand te grijpen. “Oh nee, haha dat moet natuurlijk
niet!” zie je hem nog gebaren. “Haha, tjonge,
nou zeg, sorry hoor.” Hij klopt de man verontschuldigend
op de schouder. “Oh! Nou ja, haha”,
om het geheel af te sluiten met een geruststellend
kneep in de andere schouder: “Ha! Nou he,
kerel?” Om maar niet te spreken van minister
Grapperhaus, die na het geven van ettelijke
masker- en anderhalve-meterinstructies zelf een
gezellig fuifje geeft waar naleving van die mooie
regels ver te zoeken is.
Het is natuurlijk ook extra moeilijk voor politici
om het handenschudden af te leren, dat begrijp ik
best. Het is voor ons allemaal automatisch gedrag,
maar voor hen is het echt een reflex: oppositieleider?
Handenschudden! Kind met tekening? Handenschudden.
Woedende menigte? Nou ja, u ziet
waar ik heen wil.
Degenen onder u die wel eens iets met psychometrie
gedaan hebben, zijn vast bekend met
het begrip countermanding: het tegengaan van
TIJDSCHRIFT VOOR ORTHOPEDAGOGIEK
een gedragsimpuls. Je hebt bijvoorbeeld van die
testen waar je op een knopje moet drukken als je
een cirkeltje ziet. In die situatie moet je jezelf dus
tegenhouden als je bij het zien van een vierkantje
toch wilt drukken. Dat ‘tegenhouden’ is een vorm
van countermanding. Vaak wordt de taak dan even
vO TvO TvO Tv
later aangepast en moet je juist wél drukken bij
een vierkantje en níet bij een rondje. Het onderdrukken
van zo’n aangeleerde impuls is weer een
andere vorm van countermanding en de hele test
dient om flexibiliteit te meten.
vO TvO TvO TvO
Ikzelf kwam er voor het eerst mee in aanraking
toen ik me bezighield met oogbewegingen.
Wij keken naar de elektrofysiologie van de totstandkoming
van zo’n beweging, en dus ook naar
hoe zo’n countermanding-signaal werkt. Zijn
bijvoorbeeld de signalen voor de beweging al gegeven
en moeten die stop worden gezet? Of moet
vO TvO TvO TvO
Het is natuurlijk ook
extra moeilijk voor
politici om het handen
schudden af te leren
er een andere, tegengestelde beweging ingezet
worden? Of misschien wel allebei? En hoe zit
dat dan op moleculair elektrisch niveau? Moet je
één neuron stilleggen of een heleboel? Schakel je
een punt uit waarop alle signalen samenkomen,
of is de interpretatie van dat signaal misschien
aan te passen? Hoe signaleer je überhaupt ‘stop’
O TvO TvO TvO
als je communicatiemogelijkheden zich beperken
tot het wel of niet (door)geven van een elektrische
puls?
Even interessant als het Rutte-fenomeen is het
gevoel van ‘Hoe! Ha! Pas op!’ dat je hebt wanneer
je nu beelden ziet van mensen die dicht op elkaar
O TvO TvO TvO
gepropt staan of elkaar onbezorgd lopen te omhelzen
en zoenen. Of ben ik de enige die dat heeft?
vO