Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DEPEN<br />
Karine Van Doorsselaer<br />
Hoofddocente Ecodesign en Materialenleer, Departement Productontwikkeling, Universiteit Antwerpen<br />
Ecodesign en succesvol recycleren:<br />
de perfecte combinatie<br />
Sinds de jaren 80 volg ik het recycleren van kunststoffen op de voet. De struikelblokken bij het recycleren van<br />
post-consumer afval waren destijds al: beperkte aanvoer van ingezameld kunststofafval, inferieure kwaliteit<br />
recyclaat, geen afzetmarkten voor het recyclaat en de hoge kostprijs van chemisch recycleren. De voornaamste<br />
reden van het beperkt recycleren van plastics was dat de kostprijs van virgin plastic zo laag is dat<br />
het de moeite niet loonde om te investeren in recyclagefaciliteiten.<br />
Als verwerker was het al te gek om duurder recyclaat met mindere kwaliteit aan te kopen in plaats van virgin materiaal. Tevens<br />
was de strategie van de plastic producenten om in te zetten op thermisch recycleren, zijnde dus het verbranden van de plastics<br />
met recuperatie van de calorische waarde. Elke kg ingezet gerecycleerd materiaal is namelijk een kilo minder virgin materiaal<br />
verkocht. De kwaliteit van het recyclaat is afhankelijk van de kwaliteit van de instroom die bepaald wordt door het al dan niet<br />
toepassen van de design for recycling vuistregels. Maar waarom zou men destijds bij het verpakkingsontwerp deze vuistregels<br />
toepassen? De verpakkingsproducent had daar geen enkel baat bij. Ik herinner me zelfs een discussie over de niet-recycleerbare<br />
zwarte schaaltjes, waarbij een producent verklaarde dat het de taak is van de recyclagebedrijven om daarvoor een oplossing<br />
te zoeken. Dergelijke opportunistische visies horen niet huis in de transitie naar een circulaire economie. De uitdaging is om<br />
een doorgedreven ketensamenwerking uit te werken waarbij elke stakeholder zijn verantwoordelijkheid draagt.<br />
De kunststofverpakkingswereld kent de laatste jaren een gigantische ommezwaai. Enerzijds onder druk van de consument<br />
die de plastics beschouwen als ‘slechte materialen’, ingegeven door de desastreuze beelden van de plastic soup. Anderzijds<br />
dankzij de kordate aanpak van de Europese commissie met diverse beleidsteksten, onder andere ‘The plastic strategy’ en de<br />
‘Green deal’. Door de Europese regelgeving die recycled content verplicht bij verpakkingen én de drang van vele bedrijven<br />
om zich te profileren als meest duurzame onderneming, is de vraag naar gerecycleerd materiaal zo hoog dat er zelfs tekorten<br />
dreigen. Vooral de kleine spelers zullen hierbij uit de boot vallen door concurrentiedruk.<br />
Bij het creëren van ‘geforceerde’ afzetmarkten door het verplichten van recycled content heb ik één grote bezorgdheid namelijk<br />
de risico’s op contaminatie van het recyclaat door afbraakmoleculen, additieven … Diverse technieken worden momenteel<br />
in snel tempo geoptimaliseerd om deze contaminanten uit de materiaalstroom te verwijderen. Maar is dit voldoende?<br />
Batchgewijs wordt de aanwezigheid van contaminanten gecontroleerd, terwijl de instroom van ingezameld kunststofafval<br />
met de seconde verschilt. Ik hoop dat mijn vrees ongegrond blijkt in de toekomst en dat men niet zal moeten vaststellen<br />
dat migratie van ongewenste moleculen uit het recyclaat heeft geleid tot milieu- en gezondheidsproblemen. Een andere<br />
hoopvolle evolutie is dat veel middelen ingezet worden om het chemisch recycleren van plastics tot chemische bouwstenen<br />
economisch mogelijk te maken. ‘Recycled feedstock’ geeft alvast geen risico op contaminatie.<br />
De motor achter de stroomversnelling van recycleren van plastic is dat nu elke stakeholder in de waardeketen er belang bij<br />
heeft dat de plastics op een economisch haalbare manier effectief en efficiënt gerecycleerd worden. Design for recycling staat<br />
nu wél op de agenda en de beslissingen worden afgetoetst in hoever de producten daadwerkelijk ingezameld en gerecycleerd<br />
worden (vb. RecyClass-tool). De focus ligt weliswaar vooral op de plastic verpakkingen, maar mijn hoop is groot dat de kordate<br />
aanpak om kunststoffen te recycleren in alle mogelijke sectoren zal doorgevoerd worden.<br />
Het was lang wachten op concrete acties om op grote schaal kunststoffen te recycleren, maar de transitie is ingezet. Laat de<br />
ecodesign aanpak de gids zijn naar de transitie naar een klimaatneutrale, circulaire economie. ❚<br />
RecyclePR<br />
RecyclePR<br />
.<strong>BE</strong><br />
.<strong>BE</strong><br />
17
Change language