Zorg Gids Vlaams Brabant 2022_2023

Dossier
WAT HEEFT VEERKRACHT TE MAKEN
MET MENTAAL WELBEVINDEN?
Je mentaal welbevinden is dynamisch: je voelt je niet ‘vanzelf’ goed
in je vel of gelukkig. Door op regelmatige basis aandacht te besteden
aan de drie bouwblokken van geluk, kom je al een heel eind.
Maar er zijn kapers op de kust! Ons mentaal welbevinden wordt geregeld
bedreigd door interne en externe factoren. Veranderingen,
stress of tegenslagen kunnen ons uit evenwicht brengen. Hoe sterk je
uiteindelijk uit balans geraakt, hoe sterk je te lijden hebt onder druk,
veranderingen en tegenslagen hangt af van hoe veerkrachtig je op
dat moment bent.
Veerkracht: hoe werkt het?
Veerkracht vervult twee belangrijk
functies in het behouden van
ons mentaal welbevinden.
Ten eerste vormt het een buffer
tegen stressoren en moeilijke ervaringen.
Ten tweede zorgt veerkracht
voor herstel van je mentaal welbevinden
wanneer dit een deuk
kreeg: het zorgt dat je kan ‘terugveren’
of veranderingen, hij of zij minder
gemakkelijk uit evenwicht
geraakt. Dit is de beschermende
functie of de bufferfunctie.
Een sterke of krachtige veer zal
ook vlot terugveren op het ogenblik
dat het gewicht dat erop
rustte, verdwijnt. Een sterke veer
zal sneller haar oorspronkelijke
vorm weer aannemen. Dat is dus
de herstelfunctie.
na tegenslagen.
Veerkracht heeft dus zowel een
beschermende als herstellende
functie. We kunnen dit het best
illustreren aan de hand van een
springveer.
Soms lukt het terugveren (tijdelijk)
niet meer. Als je bijvoorbeeld
een heel heftige ervaring meemaakt
of wanneer een tegenslag
(hoe klein ook) de ‘druppel’ is
omdat je al zo veel andere tegenslagen
Wanneer deze veer zeer sterk of
zeer krachtig is, zal er veel gewicht
nodig zijn om haar samen
te duwen. Een veer die niet zo
krachtig is, kun je veel gemakkelijker
kende. In die gevallen
gaat het terugveren moeilijk, of
blijft je veer zelfs ingedrukt. Op
zo’n moment is ondersteuning
van anderen cruciaal.
samenduwen.
Dit betekent dat we ervoor Hoe bouw je aan meer veerkracht?
kunnen zorgen dat de veer zo
krachtig mogelijk is. Een sterke,
krachtige veer zorgt ervoor dat
wanneer iemand geconfronteerd
wordt met stress, tegenslagen
Tegenslagen ervaren?
In zekere zin zijn veerkracht
en moeilijkheden, tegenslag of
stress onlosmakelijk met elkaar
verbonden. Iemands veerkracht
wordt pas zichtbaar op het moment
dat hij of zij geconfronteerd
wordt met stress of tegenslagen.
Bovendien kun je alleen
veerkrachtiger worden door met
stress en tegenslagen te leren
omgaan. Dit werd bijvoorbeeld
aangetoond in een langdurige,
grootschalige studie uitgevoerd
door Seery en collega’s. Mensen
die enige tegenslag ervaren
hadden in hun leven, rapporteerden
over het algemeen een
betere mentale gezondheid dan
mensen die veel tegenslagen te
verwerken kregen, maar ook dan
mensen die geen tegenslagen
kenden. De eerste groep mensen
had minder last van negatieve
stress en een hogere levenstevredenheid.
En ze bleken ook
veerkrachtiger: ze ondervonden
minder negatieve impact van recente
tegenslagen.
Het ‘kunnen’ ervaren van tegenslagen
is dus één voorwaarde
om veerkracht op te bouwen.
Uiteraard betekent dit niet dat
je jezelf aan traumatische gebeurtenissen
moet gaan blootstellen
of dat je moet ontkennen
dat tegenslagen ook negatieve
gevolgen kunnen hebben op je
mentaal welbevinden. Het geeft
wel de hoopvolle boodschap dat
mensen niet noodzakelijk alleen
negatief getekend worden door
het meemaken van tegenslagen,
en er zelfs sterker uit kunnen komen
(zie ook Keinan, Shrira, &
Shmotkin, 2012).
216 | WWW.ZORGGIDS.VLAANDEREN