Grond Weg Waterbouw (B) 05 2022

DE PEN
Jean-Pierre Waeytens,
Gedelegeerd Bestuurder Bouwunie
De bouw zoekt volk.
Dringend.
Onlangs was ik bij een dakdekkersbedrijf. Een typisch familiebedrijf, van generatie op generatie, van vader
op zoon. Officieel bestaat het bedrijf sinds de jaren ’70, niet mis. Maar al ruim 250 jaar – jawel, 250! –
maakt de familie in de regio naam als dé specialist in schalieleien daken. Een ambacht, stiel, ja, waarom niet,
kunst, om fier om te zijn.
We trekken de stekker eruit, zei de zaakvoerder me plots. Enfin, zes
maanden geleden wilden ze de boel sluiten, maar niettemin was ik verrast.
Want al heel het gesprek lang spatte de passie voor het vak ervan
af. En richting pensioenleeftijd gingen de zaakvoerders nog lang niet.
Waarom zouden ze er dan in godsnaam mee willen stoppen?
Personeelstekort. Zo simpel is het. Het bedrijf ging op heel korte tijd
van 9 personeelsleden naar 3. Iemand begon op zichzelf, iemand ging
met pensioen, nog iemand anders wou iets helemaal anders doen. Elk
had wel een reden. Maar de zaakvoerders beseften dat hun bedrijf en
voortbestaan valt of staat met hun medewerkers. En dus was er paniek.
Een half jaar later slaagden ze er eindelijk, na heel veel moeite, in om 2
nieuwe mensen aan te trekken. Een heel jong iemand, met amper ervaring.
Dat lossen ze wel op, zo’n vak leer je toch al doende. En een wat
ouder iemand, die niet meer voltijds wil werken. Dat is moeilijker, je
kan klanten moeilijk op donderdag laten weten dat je pas maandag kan
voortwerken omdat je werknemer 4/5e werkt. Maar enfin, ook daarin
schikken ze zich. Ze zijn al blij dat ze iemand hebben.
Zoals onze dakwerkers zijn er heel veel bouwbedrijven. Vandaag heeft
de bouw maar liefst 16.000 vacatures. En bovendien een onderschatting,
want heel wat bedrijven doen de moeite niet meer om een vacature
te plaatsen. Ze krijgen die toch niet ingevuld. 9 op 10 bouwbedrijven
zeggen dat ze geen of onvoldoende kandidaten vinden.
Om de bouw echt op volle toeren te laten draaien, hebben we jaarlijks
20.000 nieuwe arbeidskrachten nodig. Een quasi onmogelijke opdracht.
Het aantal leerlingen in bouwopleidingen daalt jaar na jaar. En
een groot deel van wie de eindmeet haalt, kiest uiteindelijk toch voor
een andere sector. De toevoer vanuit de scholen geraakt dus stilaan
leeg gedruppeld.
In die zin zijn we vragende partij om over te schakelen naar
alleen maar duale bouwopleidingen. Waarbij je ervoor zorgt dat
die opleidingen hoog aangeschreven staan, quasi universiteitswaardig.
Landen zoals Zwitserland namen hierin al het voortouw. De
ervaring leert dat jongeren uit het duale systeem beter gewapend
op de arbeidsmarkt komen. En ze zijn bij de werkgevers bovendien
meer gegeerd.
Niet alleen de reguliere instroom, maar ook de zij-instroom is beperkt.
Weinig mensen ruilen hun huidige job voor een in de bouw.
Hoe komt dat? Aan de loons- en arbeidsvoorwaarden kan het bezwaarlijk
liggen. Ook in de bouw zijn er extralegale voordelen of groeimogelijkheden.
En je krijgt werkzekerheid. Bovendien is de bouw meer
dan handwerk alleen. De bouw werkt met moderne apparatuur zoals
drones, robots of andere innovaties. Dus ook technische profielen of
hooggeschoolden vinden er hun dada.
Waaraan ligt het dan wel? Vooral, en jammer genoeg, aan het imago
van de bouw. Enkele rotte appels die natuurlijk uitgesmeerd in de
media komen, verzieken de boel voor de rest. Met onze imagocampagne
De Bouw Kijkt Verder, gelanceerd door vakbonden en werkgevers,
proberen we dat imago via gerichte acties en sensibilisering
op te krikken.
Maar eigenlijk zwerft de kiem al tussen de schoolbanken rond. Veel
ouders beschouwen een stiel vandaag als minderwaardig. “Kies maar
voor het aso”, is nog al te vaak het credo. Tso en bso is het allerlaatste
alternatief, als het echt niet anders kan. Terwijl niets mis is met handwerk.
Dokters of advocaten bouwen geen dak boven je hoofd. Onze
dakwerkers waarover ik sprak wel. Als ze dus personeel vinden. ■
17