Rijswijk.business #10

Rijswijk business #10
CONNECTING THE DOTS
- ZOMER 2023
THEMA
E CO N O M IE E N W E R KG ELE G E N H EID
Haagclean
Amanda Ter Smitte
‘Bij ons krijg je een
mens aan de telefoon’
At the Park Meer dan alleen bedrijfsruimten
IPP Haaglanden Feestelijk jubileum
DXC Technology Arbeidsmarkt vraagt creatieve aanpak

ijswijk.business | 3
In dit nummer
Avondje doorpakken
Word Business Vriend van de
rijsWijkse schouWBurg en steun
cultuur in jouW regio
De Rijswijkse Schouwburg biedt naast een gezellige avond uit
met personeel of relaties, ook de mogelijkheid om
vergaderingen, evenementen en bedrijfsfeesten te organiseren.
Steun cultuur en geniet een heel seizoen
van interessante extra’s
Door Business Vriend van de Rijswijkse Schouwburg te worden,
ontvang je veel voordelen zoals; gratis voorstellingen voor jou,
jouw personeel of relatie en korting op zaalhuur. En met jouw
bijdrage, kunnen wij projecten realiseren die anders niet
gefinancieerd kunnen worden.
Mijn vijftienjarige zoon
Yanu moest voor het
vak Nederlands een
betoog schrijven over een
actueel onderwerp in de
maatschappij. Hij koos voor
het uitwerken van de stelling
‘Arbeidsmigratie lost het tekort aan
zorgpersoneel op’ en vroeg of ik hem
even wilde helpen. Nu zijn wij niet de
beste combinatie als het gaat om samen
huiswerk maken, maar goed, we gingen
aan de slag.
THEMA
E CO N O M IE E N W E R KG ELE G E N H EID
Ik moet u eerlijk bekennen dat ik een
heerlijke avond heb gehad. Samen met
mijn zoon even flink doorpakken, inclusief
chips en cola, en het onderwerp bleek
ontzettend interessant en actueel. Het
zette me aan het denken, want wat
doen die personeelstekorten met onze
economie, welke oplossingen zijn er, wat
betekent dit voor de werkgelegenheid in
ons land en wat moet er veranderen qua
wet- en regelgeving? Geen sinecure.
Ondertussen pakken we op wat op ons
pad komt en stropen we onze mouwen
nog eens goed op. De een doordat hij
een tweede vestiging gaat openen, de
ander door het aangaan van nieuwe
samenwerkingen. In deze editie komt
het voorbij en leest u ook hoe andere
ondernemers omgaan met het thema
‘Economie en werkgelegenheid’.
Inmiddels heeft mijn zoon zijn betoog op
school ingeleverd en is hij “best wel blij”
met het resultaat. Ik vroeg hem tussen
neus en lippen door wat hij eigenlijk
vond van het onderwerp, waarop hij
antwoordde: “Als mensen uit andere
landen werk zoeken en wij hier werk
hebben, is het toch opgelost?” Ik zeg:
Yanu for president.
Sabine van Meeteren
Dot•
Drie verschillende pakketten mogelijk
Kies een pakket dat bij jou past. Vanaf slechts €1375,- ben jij
al Business Vriend en kan je direct gebruik maken van
jouw lidmaatschap.
Wil je meer informatie of benieuwd naar de
verhuurmogelijkheden? Neem dan contact op met:
Inhoud
Samenwerken relevanter dan ooit
Feestelijk jubileum | 6
Casper van den Broek
events@rijswijkseschouwburg.nl
Het leven leiden dat je lief is
Inzet vrijwilligers in de zorg | 12
Iets extra’s doen voor een ander
Inclusief ondernemen | 17
De stem van de Rijswijkse ondernemer
Belangenvereniging Bedrijven Rijswijk | 18
Creatieve zoektocht
4
Familiebedrijf
10
Nieuw in Rijswijk
Drie ondernemers stellen zich voor | 26
At the Park ontwikkelt gestaag
Energy Campus in Rijswijk | 28
Volgende nummer
Investeren in de toekomst | 31
Op de cover Amanda Ter Smitte | 10
Places to be
14
Glazen Radiohuis
24

4 | rijswijk.business/inspireren
rijswijk.business/inspireren | 5
THEMA
E CO N O M IE E N W E R KG ELE G E N H EID
Op zoek naar nieuwe medewerkers
Krappe arbeidsmarkt
vraagt om creativiteit
Het is een wereldwijde speler die actief is in meer dan zeventig landen, en toch is DXC
Technology als jong merk nog relatief onbekend bij het grote publiek. Hans Klopper,
Algemeen Directeur van DXC Technology in Nederland is niet verbaasd. “Wij opereren in
een business to business-markt die al redelijk is uitgekristalliseerd. Daarbij werken wij
grotendeels achter de schermen aan grote bedrijfskritische IT-systemen. Daarmee is dit
Wij onderzoeken hoe we mensen
die neurodivers zijn kunnen inzetten
verkeersslachtoffers. Elders werken we samen
met CARIAD, het autosoftwarebedrijf
van Volkswagen Group, aan het ontwikkelen
van een softwareplatform voor onder
meer zelfrijdende auto's.
Virtual first
Het Nederlandse hoofdkantoor is
gevestigd in Rijswijk, waar zo’n zeshonderd
medewerkers zijn gestationeerd.
De meesten van hen werken echter
vanuit huis. Operations Director Yvonne
Verhoeven: “We noemen dat virtual first.
We werkten voor de coronapandemie
losbarstte al regelmatig vanuit huis, maar
sinds de crisis zijn de thuiswerkvoorzieningen
uitgebreid qua IT-voorzieningen
en arboverantwoord meubilair. Daarmee
veranderde de functie van het kantoor
in Rijswijk. Er zijn nu minder werkplekken
en meer ruimtes ingericht om interactie,
overleg en workshops te faciliteren.”
Investeren in onderling contact
Thuiswerken draagt bij aan een goede
werk-privébalans. Niet voor niets steeg
sinds de invoering van virtual first de productiviteit.
Maar er zijn ook een schaduwkanten,
zegt Klopper. “Sommige mensen
hebben de neiging om tien tot twaalf uur
per dag te werken. Dat is op termijn niet
vol te houden, dus daar zijn we scherp
op. Dit vraagt ook nieuwe vaardigheden
van het management.” Verhoeven: “Een
gesprek voeren via Teams is heel anders
dan face-to-face. De communicatie komt
al snel formeler over. Er zijn ook medewerkers
die juist liever op kantoor werken. Dat
kan.” Klopper: “Het is virtual first en niet
virtual only. Daarnaast vinden wij het ook
belangrijk om elkaar live te treffen. Daarom
organiseren we regelmatig borrels,
workshops en informatiebijeenkomsten.”
Behoefte aan personeel
DXC Technology heeft onder andere veel
vacatures op het gebied van dienstverlening
rondom de software van ServiceNow
(dat onder andere servicemanagement
ondersteunt). Kan dit werk niet op andere
plekken in de wereld worden gedaan?
Verhoeven: “Dat gebeurt ook, bijvoorbeeld
vanuit onze global delivery centers in onder
meer Marokko, India en de Filipijnen.
Maar sommige klanten willen graag dat
onze medewerkers Nederlands spreken
of ondersteuning op locatie. En soms kan
het werk vanwege veiligheidseisen niet in
het buitenland plaatsvinden. Er blijft dus
een behoefte aan Nederlands personeel.
Lokale naamsbekendheid is dus van
belang.” Om die te vergroten, gaf Klopper
eind vorig jaar presentaties en gastcolleges
aan de TU Delft. Hij merkte dat studenten
gevoelig zijn voor maatschappelijk
toegevoegde waarde. “De verhalen over
de flitspalen en de ontwikkeling van het
brein voor zelfrijdende auto’s sloegen aan.
Van dit soort projecten worden studenten
enthousiast.”
Divers en inclusief
Het bedrijf let bij de werving ook op
diversiteit en inclusiviteit. Verhoeven: “Wij
werken samen met een wervingsbureau
gespecialiseerd in mensen met een multiculturele
achtergrond. Daarnaast proberen
we pensioengerechtigden te verleiden
om geheel of deels te blijven werken.
En we onderzoeken hoe we mensen die
neurodivers zijn, kunnen inzetten. Dat zijn
mensen met autisme, ADHD of dyslexie.
Zij komen moeilijk aan werk, maar
blinken vaak uit in analyseren, visueel
denken en accuratesse. Wij zijn hiervoor
een programma gestart met de naam
Dandelion, dat IT-carrièremogelijkheden
biedt aan neurodivergente mensen. Het
is gebaseerd op best practices van ons
DXC-team in Australië.” Zo snijdt het mes
aan twee kanten, voegt Klopper toe. “Wij
dragen graag bij aan inclusiviteit en onze
teams profiteren van meer diversiteit op
de werkvloer.” •
werk minder zichtbaar.” Die onbekendheid is wel lastig als je op zoek bent naar personeel.
Tekst: Ans Meiborg Foto’s: Sam Rentmeester
Hoe gaan ze daarmee om?
Naamsbekendheid is
belangrijk als je op zoek
bent naar personeel
Of het nu gaat om intelligente snelheidscontroles
of het veilig op de weg brengen
van zelfrijdende auto’s, DXC Technology
verzorgt de intelligentie en oplossingen
achter dit soort geavanceerde concepten.
Het bedrijf ontstond in 2017 uit een fusie
tussen Computer Sciences Corporation
(CSC) en de Enterprise Service-divisie van
Hewlett-Packard.
DXC Technology levert IT-diensten aan de
zakelijke markt en publieke organisaties.
In 2019 nam het bedrijf Luxoft over, een
toonaangevende IT-dienstverlener op het
gebied van engineering en analytics. Het
bedrijf heeft bijna zesduizend klanten
wereldwijd en er werken zo’n 130 duizend
mensen.
Maatschappelijk relevant
Ook al is het werk grotendeels onzichtbaar,
het heeft veel maatschappelijke
impact, vertelt Hans Klopper, algemeen
directeur van de Nederlandse organisatie.
“Zo ondersteunen wij het Openbaar
Ministerie met geavanceerde oplossingen
voor trajectcontroles en flitspalen. Dat
klinkt misschien niet heel spannend, maar
het voorkomt wel elk jaar vijfhonderd
Samenwerking
met Middin
In het bedrijfsrestaurant van
DXC Technology werken mensen
met een licht verstandelijke
beperking onder begeleiding
van Middin. Een verrijkende
ervaring voor beide partijen,
aldus Klopper. “Zij brengen
een positieve en ontwapende
sfeer in huis. Onze klanten
en medewerkers vinden het
geweldig en komen hier graag
lunchen of een kop koffie
drinken.”

6 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 7
Feestelijk jubileum
Samenwerkingsverband
relevanter dan ooit
Een jubileum van zeventig jaar is niet niks. IPP Haaglanden werd in
1953 opgericht, maakte woelige jaren mee en is anno 2023 misschien
wel relevanter dan ooit. Directeuren Jan Brugman en Peter van Bosse
leggen het uit.
Het doel van IPP Haaglanden is zeventig
jaar na de oprichting nog steeds duidelijk,
aldus Brugman. “De vraag naar bedrijvenlocaties
is groter dan ooit. Door die
te ontwikkelen en exploiteren, komen we
aan die vraag tegemoet. Verder werken we
hard aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat
en aan de bevordering van werkgelegenheid
in beide gemeenten.”
Directeur Peter van Bosse, sinds kort
verantwoordelijk voor de Haagse kant, kan
niet wachten om aan de slag te gaan. “We
richten ons op de hele regio. De markt van
de bedrijfsterreinen en de daarmee samenhangende
economische ontwikkeling
beperkt zich niet tot de stadsgrenzen. We
hebben een stevig regionaal en landelijk
netwerk waar het gaat om de problematiek
rond bedrijventerreinen. Dit betekent
dat we actueel blijven, de markt aanvoelen
en focus kunnen blijven houden.”
Brugman: “Ruimte voor werken staat
onder druk. We ontkomen er niet aan om
het werken te mixen met andere functies,
om zo in de behoefte aan ruimte voor
werken te kunnen voorzien. Dat kan alleen
door de markt voor bedrijfsruimte verder
te professionaliseren. Dat is precies wat
wij doen. Daarmee zijn we relevanter dan
ooit.”
IPP Haaglanden is een samenwerkingsverband tussen de Gemeente
Rijswijk en de Gemeente Den Haag. Met haar werkzaamheden op
het gebied van bedrijventerreinen draagt IPP Haaglanden bij aan het
behouden, verbeteren en creëren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat
en het bevorderen van de werkgelegenheid in de regio Haaglanden.
BUSSAFARI
Op vrijdag 9 juni start de middag
met een bussafari. Vanaf Huis van
de stad Rijswijk rijdt de bus naar
bedrijventerrein Westvlietweg,
waar bestaande panden worden
gerenoveerd en kavels worden
opgeknapt.
KUNSTWERK
Het logo van IPP Haaglanden
is gebaseerd op het kunstwerk
‘Het ronde lint’ van Wera Bishoff.
Een rood lint krult sierlijk langs
metalen raderen. Het omvangrijke
kunstwerk staat midden in de
Plaspoelpolder en staat voor de
bedrijvigheid die in dit gebied te
vinden is.
N-KAVEL
De rit gaat verder richting N-kavel, te
vinden tussen de Laan van Hoornwijck
en de A4. Dit kavel wordt doorsneden
door de Rotterdamsebaan, een nieuwe
toegangsweg tot Den Haag. Hier
wordt een mobiliteitshub gecreëerd, in
samenwerking met Shell en startups van
de TU Delft.
ROUTE BUSSAFARI
1 - Start bustour bij Huis van de Stad
2 - Bedrijventerrein Westvliet
3 - N-Kavel Hoornwijck
4 - Bedrijventerrein Ypenburg
AANGEHOUDEN
Tekst: Sabine van Meeteren Foto’s: Raúl Neijhorst
Bekijk de video IPP RELEVANTER DAN OOIT
5 - Middengebied Plaspoelpolder
6 - Hoek Verrijn Stuartlaan/Van Gijnstraat
7 - GREX Treubstraat
8 - Einde bustour bij Huis van de Stad
ONTSTAAN
IPP Haaglanden is in 1953 opgericht
onder de naam Industrieschap
Plaspoelpolder, op initiatief van
de toenmalige burgemeester van
Rijswijk, drs. A. Th. Bogaardt.
Op de A4 wordt de bus stilgezet
door de politie. Die vindt een
verdacht pakketje en laat zien hoe
zij hiermee omgaat.
Bij aankomst in het Middengebied
Plaspoelpolder krijgt iedereen
een drankje van Maarten Braam
(Bottle Business) en vertelt Twan
Mahler (Mahler Vastgoed) over
ontwikkelingen in het gebied.
VERVOLG OP PAGINA 20

8 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 9
VERVOLG VAN PAGINA 19
HUIS VAN DE STAD
Na de bussafari schuift iedereen aan bij het plenaire programma in het Huis
van de stad Rijswijk. De directeuren van IPP Haaglanden, Peter van Bosse
(Den Haag) en Jan Brugman (Rijswijk), proosten met de aanwezigen op een
mooie middag en op de volgende zeventig jaar.
NETWERKEN
Er is een gemêleerd gezelschap
uit Rijswijk en Den Haag met
oudgedienden, ondernemers
en politici, wat een feest van
herkenning en erkenning oplevert.
MUZIEK
Kinderen van Trais, Centrum voor
de Kunsten, verzorgen het muzikale
gedeelte van deze feestelijke middag.
PRESENTATIE
Wouter Vos (foto) en Gijs van den
Boomen (beiden KuiperCompagnons)
delen hun kennis over gebiedstransformaties,
het benutten van
schaarse ruimte en de (her)inrichting van
bedrijventerreinen.
BESTUUR
Wethouders Werner van Damme (Rijswijk, links op de foto) en Arjen Kapteins (Den
Haag) in gesprek met dagvoorzitter Sabine van Meeteren (Dot • ).
Zij hebben drie adviezen: de horizon
ver weg leggen, focus houden en sterk
leiderschap tonen.
WEG UIT DE IK-BUBBEL
WERNER VAN DAMME OVER
IPP HAAGLANDEN
‘‘De kracht van IPP Haaglanden is dat
ze gemeenten, ondernemers en de
provincie bij elkaar brengt. En dat al
zeventig jaar.”
Op grond van data deelt Pieter
Hendrikse (JLL Nederland) zijn
perspectieven: tot 2030 is er bijna
een half miljoen vierkante meter
extra vraag naar bedrijfsruimte in
regio Haaglanden.
Na afloop ontvangt iedereen
zijn boek Weg uit de ik-bubbel,
dat gaat over het nemen van
verantwoordelijkheden in onze
huidige samenleving.

10 | rijswijk.business/kennis-delen
rijswijk.business/kennis-delen | 11
Moeder Saskia, dochter Nadia,
vader Ruud, dochter Amanda en
schoonzoon Declan.
THEMA
E CO N O M IE E N W E R KG ELE G E N H EID
Familiebedrijf investeert in medewerkers en service
Kwaliteit boven
kwantiteit
Hoe zorg je ervoor dat je jouw bedrijf meerdere decennia staande houdt, ondanks alle
economische ups en downs, met behoud van personeel? Bij Haagclean weten ze er alles
van. Dit familiebedrijf, vakgroothandel voor de professionele schoonmaak in de Randstad,
Inmiddels heeft Haagclean zo’n 25 medewerkers
op de loonlijst. Ruud: “Aanvankelijk
namen we vooral kennissen in dienst.
We stelden contracten op van maximaal
een kantje lang. Nu kan dat niet meer: we
hebben ons aan steeds meer regels te
houden. Dat is ook goed. We doen er zelfs
een schepje bovenop: we maken afspraken
die ervoor zorgen dat onze chauffeurs
veilig de weg op gaan en niet te veel
adressen op een dag hoeven te bezoeken.
En hoewel we niet onder een cao vallen,
maken we toch stevige afspraken, bijvoorbeeld
over pensioenen.”
Handen uit de mouwen
Daarnaast steken alle leden van de familie
nog steeds zelf de handen uit de mouwen.
Saskia: “We zetten samen de schouders
eronder. Als er een zieke is, lossen we
dat onderling op. Daardoor begrijpen we
goed wat er op de werkvloer speelt.”
Haagclean had misschien nog wel verder
kunnen groeien, maar Ruud en Saskia kozen
er bewust voor in Zuid-Holland te blijven
opereren. “Daardoor kennen we onze
klanten beter”, legt Ruud uit. “En het zorgt
voor betere arbeidsvoorwaarden voor ons
personeel. Een chauffeur hoeft bij ons
nooit om vier uur ‘s ochtends op te staan,
omdat hij op tijd in Maastricht moet zijn.
Medewerkers bepalen zelf wat nodig is
om onze klanten de beste service te bieden
De buitendienst krijgt bij ons geen targets
opgelegd en mag zelf bepalen hoeveel tijd
er nodig is om een klant goed van dienst
te kunnen zijn. Wij hebben het vertrouwen
dat onze medewerkers daardoor nog
betere service bieden.”
Gewoon gebleven
Als je maar lang genoeg gewoon blijft,
word je vanzelf bijzonder. Die slogan is
ook op Haagclean van toepassing, vindt
Amanda. “Bij ons krijg je een mens aan de
telefoon in plaats van een computer. Als
we een pakje bezorgen, zetten we het niet
voor de deur, maar komen we het bij je
brengen, ook op de derde verdieping. Dat
vinden wij doodnormaal, maar die service
krijg je lang niet overal meer.”
Deze persoonlijke benadering valt
misschien ouderwets te noemen, maar
op andere vlakken gaat Haagclean juist
met de tijd mee. Alle producten worden
elektrisch vervoerd en op het dak van het
bedrijfspand liggen zonnepanelen. Ook op
het gebied van digitalisering zijn stappen
gezet: waren de bonnetjes twintig jaar
geleden nog handgeschreven, nu heeft
het bedrijf een volledig geautomatiseerde
webshop.
Stokje overdragen
Wordt het zo langzamerhand geen tijd
om het bedrijf over te dragen aan de volgende
generatie? Dat moment komt wel
steeds dichterbij, realiseert Ruud zich. “Ik
wil de regeling van het magazijn nog verbeteren,
en ik ben bezig met een VR-training
voor schoonmakers. Maar zodra die
projecten klaar zijn, is het misschien wel
goed geweest. We zijn stiekem al bezig
met de overdracht: we laten steeds meer
zaken over aan onze dochters en schoonzoon.”
Het succes van hun ouders zorgt bij de
jongere generatie voor gezonde druk.
“We willen hen graag trots maken”,
aldus Amanda. “Zij geven ons het goede
voorbeeld en hebben ons laten zien dat
je beter kunt investeren in je werknemers
dan in jezelf: op die manier ontstaat een
sterk familiebedrijf met een trouw personeelsbestand.”
•
bestaat inmiddels meer dan dertig jaar en weet medewerkers al jaren aan zich te binden.
Tekst: Anne Louïse van den Dool Foto’s: Sam Rentmeester
Doordat we zo gewoon
zijn gebleven, zijn we
inmiddels bijzonder
Het is even na vieren als dochter Amanda
Ter Smitte de deur van het Rijswijkse
Haagclean-pand opendoet. Het rolluik
gaat naar beneden; de laatste klant is
net vertrokken. Het schoonmaakgerei
staat opgestapeld in hoge kasten. Dit
zijn hoeveelheden voor grootverbruikers,
zoveel is duidelijk. Hoewel Haagclean inmiddels
al meer dan dertig jaar bestaat,
is het pas sinds een jaar of twee een
familiebedrijf. In 1992 richtten Ruud en
Saskia het bedrijf op; dochters Amanda
en Nadia en schoonzoon Declan zijn
inmiddels ook onderdeel van de club.
Hoewel: dat waren de dochters eigenlijk
altijd al. “Als kleine kinderen gingen we
al mee naar de zaak”, herinnert Amanda
zich. “Toen we dertien waren, kregen we
de eerste klusjes. Voor ons was dat de
normaalste zaak van de wereld.”
Alles zelf doen
Zoals een echt familiebedrijf betaamt,
deden Saskia en Ruud in het begin alles
zelf – van personeelszaken tot administratie.
“We werkten dag en nacht”, vertelt
Saskia. “Gelukkig kregen we daar veel voor
terug: het bedrijf groeide gestaag en onze
klanten groeiden mee. In 1999 werd ons
toenmalige pand te klein en verhuisden
we naar deze plek in de Plaspoelpolder.”
Zo organisch als het klantenbestand
groeide, zo gebeurde dat ook met het
personeelsbestand.
Virtual reality
Haagclean ondersteunt
klanten bij het opleiden van
hun schoonmaakpersoneel.
Hierbij maken ze gebruik van
virtual reality (VR). Op die
manier kunnen de cursisten
zich in allerlei omgevingen de
juiste skills eigen maken.

12 | rijswijk.business/inspireren
V.l.n.r. Jan Jäger, Greet Westerveld-Op 't Einde,
Maria Jäger en Cassandra van den Berg in
woonzorgcentrum Steenvoorde
rijswijk.business/inspireren | 13
is. Daarom registreren we alleen nog wat
nodig is en focussen we meer op welzijn.”
Wij willen zoveel mogelijk kwaliteit van leven bieden.
Daar horen risico’s tot op zekere hoogte bij
Inzet van vrijwilligers in de zorg
Het leven leiden dat je lief is
Zorgorganisatie Florence wil de kwaliteit van leven van bewoners in verpleeghuizen
THEMA
E CO N O M IE E N W E R KG ELE G E N H EID
Zachtgekookt eitje
Van den Berg vroeg medewerkers ook
wat ze zelf belangrijk vinden als ze in
een verpleeghuis zouden wonen. “Dat ik
kan gaan en staan waar ik wil, was een
veelgehoord antwoord. “Maar waarom
wonen sommige bewoners op een
gesloten afdeling?” vroeg ik. “Omdat we
willen voorkomen dat iemand wegloopt
en iets ergs overkomt in het verkeer”, gaf
men aan. Maar wat nu als iemand bereid
is om dat risico te aanvaarden, in ruil
voor een fijn leven? Deze gedachte staat
haaks op de huidige praktijk. Zo kregen
bewoners geen zachtgekookte eitje,
omdat je daarmee kans loopt op een
salmonellabesmetting. Ik heb het laten
uitzoeken, maar er staat in geen enkele
richtlijn dat dit niet mag. In onze sector
bestaat de diepe overtuiging dat wij
moeten voorkomen dat mensen risico’s
lopen en daardoor eerder overlijden. We
moeten het omdraaien: ons werk is om
mensen een zo hoog mogelijke kwaliteit
van leven te geven. Daar horen risico’s tot
op zekere hoogte bij. We moeten leven
toevoegen aan de dagen, geen dagen
toevoegen aan het leven.”
Warme aandacht
Er is dus meer tijd nodig voor warme
aandacht, bijvoorbeeld in de vorm van
muziek maken, een potje biljarten of een
bezoekje aan het winkelcentrum. “Voor
veel van deze activiteiten maakt het
niet uit of je een gediplomeerd zorgmedewerker
bent of niet. Het kan net zo
goed door vrijwilligers en mantelzorgers
gedaan worden. Dat valt toevallig perfect
samen met de krapte op de arbeidsmarkt,
die ons vraagt om breder te kijken
naar het arbeidspotentieel.”
Informele zorg
Florence maakt gebruik van deze zogenaamde
informele zorg. De duizend vrijwilligers
worden nu gerichter ingezet. Van
den Berg: “Voordat vrijwilligers aan de slag
gaan, krijgen ze een training met twee
dagdelen theorie en een praktijkmiddag
op een afdeling. Ze leren welke soorten
dementie er zijn, hoe die tot uiting komen
in gedrag en hoe je dat het beste kunt
hanteren. We behandelen ook praktische
zaken, zoals het handig omgaan met een
rolstoel, kleine dagelijkse - niet-medische
- handelingen en zelfs het begeleiden van
iemand bij de toiletgang. Dat laatste is
overigens niet verplicht.”
Meer begrip
Dit zijn ingrijpende veranderingen voor
zowel medewerkers als vrijwilligers,
merkte Van den Berg. “Bij medewerkers
bestond de angst dat er fouten werden
gemaakt die zij vervolgens moeten oplossen.
Ook ontstond een ongemakkelijk
gevoel: iemand die maar twee dagdelen
training krijgt, doet werk waarvoor zij een
opleiding hebben gedaan. In een pilot
met ons kantoorpersoneel merkte ik ook
aarzelingen. Sommige mensen vonden
het lastig en voelden schroom. Maar het
zorgde ook voor bewondering voor de
collega’s voor wie dit de dagelijkse praktijk
is. De zorgmedewerkers merkten dat
ze meer tijd hadden voor andere taken
en ervoeren meer waardering voor hun
werk. Al met al leidde het tot meer begrip
en het besef dat we het echt met elkaar
moeten doen.” •
verbeteren. Programmadirecteur Cassandra van den Berg is op een missie om dat voor
elkaar te krijgen. Daarmee ontstaan ook oplossingen voor het tekort aan zorgpersoneel.
Tekst: Ans Meiborg Foto’s: Fred Leeflang
We willen dat bewoners
hun eigenheid
kunnen behouden
Bewoners van een woonzorglocatie worden
het meest gelukkig van lekker eten
en drinken, sociale relaties en gezelligheid,
weet Cassandra van den Berg. “Ze
willen zoveel mogelijk vasthouden aan
vaste gewoontes van thuis: elke dag in je
pyjama op de bank naar RTL Boulevard
kijken, met de hond wandelen of op
zaterdag mee naar de voetbalwedstrijd
van je kleinkind.”
Mensen willen hun eigenheid behouden.
Ze hebben behoefte aan warme aandacht,
vertelt Van den Berg. “De verpleeghuiszorg
is echter van oudsher primair
georganiseerd vanuit een medisch
model. De psychische en sociale aspecten
blijven vaak onderbelicht. Terwijl die
factoren juist veel meer invloed hebben
op de kwaliteit van leven.”
Minder bureaucratie
Florence wil dat veranderen en noemt
dat in haar strategische visie ‘Het leven
leiden dat je lief is’. Om dat concreet te
maken, ging Van den Berg met medewerkers
in gesprek. “Ik vroeg: wat hebben
jullie nodig om bewoners een fijne dag
te kunnen geven? Meer tijd en minder
bureaucratie, was het antwoord. Zorgmedewerkers
moeten dagelijks allerlei
gegevens registreren. Hoe vaak iemand
ontlasting heeft gehad, bijvoorbeeld,
terwijl daar bij negen van de tien bewoners
geen enkele medische reden voor
Verpleeghuiszorg
Thuis
Florence biedt ook Verpleeghuiszorg
Thuis, een alternatief voor
verpleeghuisopname. Een vast
team van zorgverleners biedt de
zorg en ondersteuning die nodig
is en bijdraagt aan het welzijn.
Daarbij wordt rekening gehouden
met persoonlijke wensen. Naast
informele zorg door mantelzorgers
en vrijwilligers spelen ook
technische innovaties, zoals
intelligente sensortechnologie,
een belangrijke rol.

14 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 15
Places to be
Huis van
de stad
Rijswijk
Het Huis van de stad Rijswijk is een iconisch pand
in Rijswijk. Na vijftien jaar leegstand krijgt het
voormalige stadhuis een nieuwe functie. Het wordt
een bruisende ontmoetingsplek waar de gemeente
Rijswijk, Trias (Centrum voor de Kunsten), de Bibliotheek
aan de Vliet, dagbesteding ’t Trefpunt en het
vrijwilligerscentrum van Welzijn Rijswijk Doet! ieder
hun eigen plek hebben.
Marmer, hout en
smeedijzer
Het pand is ontworpen door de
Eindhovense architect J.C. van
Buijtenen en werd in 1967 opgeleverd.
De 63,5 meter hoge klokkentoren
geeft het gebouw een uniek
karakter. Veel van de oorspronkelijke
elementen zijn bewaard gebleven,
zoals het marmeren trappenhuis met
trapleuningen van hout en sierlijk
smeedijzer.
Rijswijk
Onderneemt
Rijswijk ligt midden in
de Randstad, dicht bij
alle uitvalswegen, en is
daardoor de perfecte
plek om te ondernemen.
Accountmanagers
Tijs Roubos en Sander
Meijers staan tijdens de
backstage tour stil bij de
belangrijke economische
ontwikkelingen in
Rijswijk.
Donderdag 5 oktober
16.00-18.00 uur
Backstagetour
Huis van de stad Rijswijk
Neem een kijkje achter de schermen bij Huis van de stad
Rijswijk en ontdek ondernemend Rijswijk.
Aanmelden via info@dotverbindt.nl

ijswijk.business/inspireren | 17
Eindelk Eindelk online succes boeken
met jouw website?
olympischstadion.nl
B Flerque geloven w niet alleen in het creëren van
mooie websites die wat opleveren, maar ook in het
bieden van langdurige ondersteuning.
Is jouw website nu écht toe aan wat aandacht?
Kom gerust eens langs, zodat we samen kunnen
ontdekken hoe w jouw online uitstraling naar
nieuwe hoogten kunnen tillen.
W staan altd voor je klaar om je website te
optimaliseren, vragen te beantwoorden en
technische problemen op te lossen.
Kies voor internetbureau Flerque en ervaar de
kracht van een website die niet alleen indruk maakt,
maar ook resultaten oplevert!
Inclusief ondernemen
Iets extra’s doen
voor een ander
Peter Rietbroek geeft zijn medewerkers een gezonde
dosis vitamine A. De A van aandacht, om precies te zijn. Het
schoonmaakbedrijf draagt maatschappelijk verantwoord
ondernemen een warm hart toe en brengt dat dagelijks
in de praktijk. Daarbij laat hij zich inspireren door het
werkgeversnetwerk Werkwaardig, dat zich inzet voor mensen
die wat extra hulp nodig hebben op de arbeidsmarkt.
sieve arbeidsmarkt. Mieke van Egmond,
projectleider bij Werkwaardig: “Ons ledenbestand
is divers en bestaat uit bevlogen
werkgevers die graag een bijdrage willen
leveren aan een inclusieve arbeidsmarkt.
Allemaal op hun eigen manier, die het
beste bij hen past. Dat gaat niet altijd
enkel over het aannemen van personeel,
maar ook over werk uitbesteden, anders
inkopen en samenwerken.”
Zij gingen je voor
LEEUWENDAEL
RIJINSTRUCTIE
Flerque.®
Lees onze 72 recensies
Geestbrugweg 99A Rswk - 070 449 46 95 - flerque.nl
Rietbroek biedt diensten voor schoonmaak,
glasbewassing en huismeesterdiensten.
Het Rijswijkse familiebedrijf heeft
zo’n 120 medewerkers in dienst en heeft
een sociale inslag. Rietbroek: “Wij vinden
het belangrijk dat onze medewerkers goed
in hun vel zitten, zich kunnen ontwikkelen
en het bij ons naar hun zin hebben. Daarbij
bieden we ook mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt een kans.”
Loyale medewerkers
Rietbroek komt met hen in contact via
haar eigen netwerk, de gemeente en andere
instellingen. “In de eerste weken gaat
iemand mee naar de werkzaamheden,
maar voert die deze nog niet zelfstandig
uit. Dat bouwen we langzaam op in wat
wij een leeromgeving noemen. Alle teamleiders
hebben een zogenaamde peer­
training gevolgd, waarin ze leerden hoe
je iemand het beste kunnen begeleiden.
Daarnaast hebben we regelmatig overleg
met jobcoaches. Inclusief ondernemen
is een duurzame investering, want het
creërt loyale medewerkers. Commercieel
succesvol zijn gaat dan ook prima samen
met inclusief ondernemen.”
Werkwaardig
Rietbroek is lid van Werkwaardig, het
werkgeversnetwerk in Delft, Rijswijk en
omgeving dat zich inzet voor een inclu­
Voldoening
Werkwaardig inspireert hen daarbij en
creëert verbindingen tussen leden onderling
en partners met werkzoekenden. Van
Egmond: “Dat doen we door het organiseren
van netwerkbijeenkomsten waarin we
op een plezierige en ongedwongen manier
kennis delen over relevante thema’s, elkaar
inspireren en onze doelgroep een gezicht
geven. We zien dat iets extra’s doen
voor een ander veel voldoening geeft. Dat
is een grote motiverende factor voor de
ondernemers binnen ons netwerk.” •
Commercieel succesvol zijn gaat prima
samen met inclusief ondernemen
Tekst: Andrea Dronk Foto: Ronald Speijer

18 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 19
Tekst: Robbert Roos Foto’s: BBR
De stem van de Rijswijkse ondernemer
Belangenvereniging Bedrijven Rijswijk Zomer 2023
BBR en gemeente Rijswijk slaan
handen ineen tegen cybercrime
Cybercrime wordt een steeds groter
probleem voor ondernemers. Uit onderzoek
blijkt dat maar liefst een op de vijf
ondernemers ermee te maken krijgt.
Vaak gaat het om phishing, ransomware,
identiteitsfraude en oplichting. Om
ondernemers te waarschuwen voor de
gevaren en te voorzien van informatie
organiseerde BBR op 18 april in samenwerking
met de gemeente Rijswijk en
Redhead Technology in House of Future
een seminar over cybercrime.
Eén ding werd de ongeveer 70 ondernemers
die op het seminar aanwezig waren
pijnlijk duidelijk: het is niet de vraag of je
een keer het slachtoffer wordt van cybercrime,
maar wanneer. Na de opening door
burgemeester Huri Sahin en wethouder
Werner van Damme liet dagvoorzitter
Kees van der Spek, bekend van het tv-programma
Oplichters opgepakt, diverse
voorbeelden zien waaruit blijkt dat het
gevaar overal op de loer ligt. De techniek
gaat steeds verder en oplichters worden
steeds inventiever.
Persoonlijk verhaal
Een getroffen ondernemer uit Goes deelde
zijn persoonlijke verhaal. Hij werd gehackt
en raakte alles kwijt. “In eerste instantie
bedroeg de schade 269 duizend euro”,
vertelt hij openhartig. “Achttien maanden
later is dat bedrag opgelopen tot zo’n
anderhalf miljoen.”
Aansluitend kregen de ondernemers een
masterclass cybersecurity van Erik de Jong
(Securify). Hij legde uit wie de eerste hackers
waren en hoe ze steeds professioneler
te werk gingen. Als voorbeeld noemde hij
de recente hack van de KNVB. Vervolgens
legde hij de ondernemers uit hoe zij zich
kunnen wapenen tegen digitaal geweld.
Gelukkig kon hij de ondernemers, samen
met Vincent Stittelaar van de cyberpolitie
Den Haag, ook vertellen over de succesvolle
‘Operatie cookiemonster’, waarbij
in zeventien landen ruim tweehonderd
arrestaties werden verricht. “De politie is
bezig met opsporing en verstoring, maar
richt zich ook graag op preventie.”
Verrot naïef
Stittelaar wond er in zijn betoog geen
doekjes om. “Waarom zijn jullie zo verrot
naïef?” vroeg hij de zaal. Ondanks de
cijfers waarover Stittelaar beschikt, doet
maar 2 procent van de ondernemers die
het slachtoffer zijn ook daadwerkelijk
aangifte. “De meeste hackers komen
uit landen als Iran, Nigeria en India en
andere landen in Azië. Doe altijd aangifte
als je het slachtoffer bent geworden van
cybercrime”, drukt hij de aanwezigen op
het hart. “Zo kunnen wij beter in kaart
brengen wat er gebeurt en dat terugkoppelen.
Om dat nog makkelijker te maken,
zijn we bezig om ervoor te zorgen dat je
steeds meer cyberzaken online aan kunt
aangeven.”
Gratis training
Tot slot bood Coen de Bruin (eXperIT)
namens de gemeente alle ondernemers
een gratis training aan om cybercrime
beter te leren herkennen en gaf een
discussiepanel antwoord op vragen uit
het publiek. Aansluitend konden ondernemers
met elkaar bijpraten tijdens de
netwerkborrel. BBR en de gemeente kijken
tevreden terug op een geslaagde bijeenkomst.
Ondernemer aan het woord: Astrid van Steenderen
‘De gemeente moet blijven
investeren in ondernemers’
Rijswijk is een prima plek om te ondernemen.
De stad ligt centraal in de
Randstad, is snel en gemakkelijk te bereiken
en kent een goed ondernemersklimaat.
Dat laatste is belangrijk om
Rijswijk optimaal te laten floreren. Toch
is er altijd verbetering mogelijk, vindt
notaris Astrid van Steenderen.
Van Steenderen is vicevoorzitter van BBR
en notaris bij Caminada Notarissen aan
de Haagweg in Rijswijk en voelt zich hier
helemaal thuis. Het bedrijf is al ruim driehonderd
jaar een begrip en maakte onder
andere deel uit van een van de grootste
advocaten- en notarissencombinaties van
de jaren negentig. “We zijn best een groot
kantoor, maar doordat we in Rijswijk zijn
gevestigd, vallen we niet zo op.”
Dat valt te betwisten. Voor de Nederlandse
Loterij, ook gevestigd in de stad,
verrichten zij bijvoorbeeld alle loterijtrekkingen.
“Er is hier voor ons genoeg werk
te doen”, vertelt Van Steenderen enthousiast.
“Veel van onze cliënten komen uit
Rijswijk.”
“Bedrijven maken een
stad levendig door er
echt onderdeel van uit
te maken”
Vaker naar de notaris
Van Steenderen ziet de maatschappij
de laatste jaren steeds formeler worden.
Ging je vroeger vooral naar de notaris
voor de aankoop van een huis of het laten
passeren van een testament, tegenwoordig
zijn er veel meer momenten waarbij een
notaris je van dienst kan zijn. “Bedrijven
starten, overdragen of stoppen, overnames,
koopcontracten, levenstestamenten
en samenlevingsovereenkomsten; er
gebeurt genoeg in Rijswijk waar wij bij van
dienst kunnen zijn.”
Het kantoor telt in totaal 35 medewerkers,
waarvan de meesten in de omgeving
wonen. Zelf woont Van Steenderen in
Oud Rijswijk. “Een bedrijf is meer dan
alleen zakelijke activiteiten. Mensen die
hier werken, gaan in hun pauze naar de
winkel, en als we buiten de deur lunchen,
doen we dat ook hier. Bedrijven maken
een stad levendig door er onderdeel van
uit te maken.”
“We beschikken in Rijswijk
over een aantal briljante
bedrijventerreinen”
Korte lijnen
Het contact met de gemeente is goed.
“De lokale politiek is erg toegankelijk”,
stelt Van Steenderen vast. “Iedereen is
van goede wil en er is regelmatig overleg.
Dat werkt goed, maar het wil nog niet
zeggen dat voor alle ondernemersplannen
ruimte is binnen het beleid. Daarom is het
goed als het college van burgemeester en
wethouders regelmatig hun gezicht laten
zien op onze bijeenkomsten. Dat houdt de
lijnen kort en biedt mogelijkheden voor
informeel overleg. Zo kunnen ondernemers
laten weten wat er leeft en kunnen
kleine dingen snel worden kortgesloten.”
Rijswijk in de etalage zetten
Zoals gezegd is er altijd ruimte voor
verbetering. “Ondernemers weten vaak
heel goed hoe ze hun zaken draaiende
moeten houden. Maar soms kan de
gemeente helpen door ondernemers te
faciliteren, bijvoorbeeld door te helpen
bij het op poten zetten van een Bedrijven
Investeringszone (BIZ), of door te helpen
een businessclub op te zetten voor een
De stem van de Rijswijkse ondernemer
Astrid van Steenderen
culturele instelling in plaats van die alleen
subsidie te verstrekken.”
Ook zou de gemeente Rijswijk het ondernemersklimaat
beter kunnen etaleren om
nieuwe interessante bedrijven naar de stad
te trekken. “We zijn qua ligging en bereikbaarheid
een prachtig alternatief voor een
stad als Den Haag en beschikken over een
aantal briljante bedrijventerreinen. Ga
daar als gemeente actief mee aan de slag.
Een goede vindbaarheid op internet is
daarbij van groot belang.”
Want ondernemers doen veel meer in
een stad dan ondernemen alleen. “Ze
zorgen voor lokale werkgelegenheid en
mensen die hun geld in de stad besteden,
ze steunen sportclubs en goede doelen en
financieren vaak de lokale feestverlichting.
Een investering in ondernemers is dus
ook een directe investering in de maatschappij.
Wat ons betreft zouden er op
het gemeentehuis dus best wat mensen
op Economie bij mogen.” Toch is Van
Steenderen vooral positief. “Rijswijk heeft
zoveel leuke plekken. Als we allemaal ons
steentje blijven bijdragen, wordt de stad
alleen nog maar leuker.”

20 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 21
De stem van de Rijswijkse ondernemer
De stem van de Rijswijkse ondernemer
BBR-voorzitter Peter Hartevelt
‘Voor een optimale bereikbaarheid
is regionaal overleg nodig’
Voor een gezond economisch ondernemersklimaat
is een goede bereikbaarheid
van groot belang. Dat is in Rijswijk
gelukkig het geval. Toch dreigt de bereikbaarheid
van Rijswijk langzaam af
te nemen. Wegen versmallen of worden
eenrichtingsverkeersstraten, parkeerplaatsen
verdwijnen en toegangswegen
worden onaangekondigd afgesloten.
Optimale bereikbaarheid vraagt meer
regionaal overleg, vindt ook BBR-voorzitter
Peter Hartevelt.
Hartevelt kan er kort en duidelijk over
zijn: er moet meer overlegd worden.
“We zijn benaderd door de winkeliers
van de Herenstraat”, licht hij toe. “Voor
dit gebied ligt een nieuw plan klaar
waarin de helft van de bestaande parkeerplaatsen
verdwijnt. Ook wordt het
eenrichtingsverkeer, waardoor je vanaf
bepaalde stukken de straat niet meer kunt
inrijden. Dat zorgt voor grote onrust bij
de daar gevestigde winkeliers. Er wordt
zelfs aangegeven dat als dit zo doorgaat,
bepaalde ketens en winkeliers zullen
vertrekken.” Als tweede voorbeeld noemt
Hartevelt de situatie in de Plaspoelpolder
en het Havenkwartier. “Daar wil men gaan
werken met zogenaamde knips in de weg.
Dat houdt in dat halverwege de weg een
versperring komt zodat die niet meer als
doorgaande weg gebruikt kan worden.”
Dat kan grote gevolgen hebben. “Een van
onze leden heeft uitgerekend dat hij door
die knip duizenden kilometers per jaar
moet omrijden om zijn bedrijf te bereiken.
Dat kost veel geld en dus ook rendement.”
Regionaal afstemmen
Hartevelt en BBR zien dan ook graag dat
er beter overleg plaatsvindt. “Plannen
lijken soms uit de lucht te komen vallen.
Als BBR proberen we dit probleem op
een breder niveau aan te pakken. Als je als
Rijswijk je zaken goed op orde hebt, maar
een andere gemeente sluit een weg af die
naar Rijswijk loopt, dan heb je nog steeds
een probleem. Daarom pleiten we ervoor
dat gemeentes in de regio onderling
beter communiceren over wie wat doet,
duidelijke afspraken maken en de zaken
rondom bereikbaarheid beter coördineren.”
En dan bedoelt Hartevelt niet een
Voor de Herenstraat ligt een nieuw plan klaar waarin de helft van de bestaande parkeerplaatsen
verdwijnten het wordt eenrichtingsverkeer.
informatiebrief die een week van tevoren
op de deurmat valt, maar duidelijke
communicatie over wat er gaat gebeuren,
zodat iedereen die ermee te maken heeft
maatregelen kan treffen. “Je zou een
jaarkalender kunnen opstellen waarop
regionaal aangegeven staat wat er dat jaar
allemaal gaat gebeuren.”
Weloverwogen besluiten nemen
“We maken onderscheid in twee verkeersstromen.
Het woon-werkverkeer van de
werknemers en bedrijven die afhankelijk
zijn van vervoer zoals transportbedrijven
en koeriers. We staan uiteraard open voor
alternatieve vervoersmiddelen zoals openbaar
vervoer, deelauto’s of de fiets, maar
dan wel in overleg. In de praktijk blijkt dat
veel mensen toch de auto gebruiken. Dan
kun je niet zomaar de weg afsluiten maar
moet je met elkaar een weloverwogen
plan opstellen. De gemeente zet sterk in
op duurzaamheid, maar soms vragen we
ons weleens af of de gemeente begrijpt dat
bereikbaarheid ook van groot belang is
voor het vestigingsklimaat en het aantrekken
van de juiste medewerkers. Daarom
pleiten we ervoor dat hier meer en beter
overleg over komt. Dat voorkomt dat we
achteraf zaken aan moeten passen.”
Duurzaamheidsstokje BBR
‘Creëer duurzame
win-win-winsituaties’
Tanja van den Akker was de laatste die
het duurzaamheidsstokje van BBR drie
jaar geleden in ontvangst mocht nemen.
Toen kwam de coronacrisis en veranderde
de wereld. Het stokje heeft ze
nog steeds, en de bijbehorende plant is
inmiddels een flink stuk gegroeid. Toch
deelt Van den Akker graag waarom zij
deze uitdaging van BBR aanging en wat
haar trainingsbureau Forsa Advies aan
duurzaamheid heeft gedaan.
Zelf doet ze er alles aan om de wereld een
stukje groener te maken. “Wij hebben ons
dak voorzien van zonnepanelen en de verlichting
vervangen voor een duurzamere
ledvariant. We kozen voor groene stroom
en gas van Greenchoice. Toen ik door een
ongeluk mijn auto moest vervangen, kocht
ik een elektrische variant, die we deels
kunnen laden met onze zelf opgewekte
stroom.”
Jaarlijks deelde Forsa Advies zo’n duizend
lesmappen uit aan cursisten. Die zijn
inmiddels vervangen voor een digitale
variant. “Het was voor sommige mensen
even wennen, maar het is een manier om
de kap van bomen voor de productie van
“Ik laad mijn elektrische
auto met zelf opgewekte
stroom uit zonnepalen”
papier te verminderen. Bovendien kunnen
we het geld dat we hiermee besparen,
gebruiken om andere dingen te verduurzamen.”
Ook de examens worden tegenwoordig
digitaal afgenomen. Kandidaten
kunnen bovendien zelf hun toets inplannen;
dat scheelt heel wat verkeersbewegingen
per jaar. Van den Akker adviseert
andere ondernemers vooral te kijken waar
je een win-win-winsituatie kunt creëren.
“Ik kijk altijd of het groener is, of het
goedkoper is en of onze klanten er blij van
worden. Soms gaat het om kleine dingen,
zoals een koelkast die je uitschakelt als
je hem niet gebruikt, of juist iets groters,
zoals een extra portaal om de warmte binnen
en de kou buiten te houden. Kijk wat
binnen je mogelijkheden ligt en hou er rekening
mee dat nog niet iedereen al zover
is. Ik hoop met onze aanpak ook anderen
te inspireren om hetzelfde te doen.”
Agenda
BBR 2023
Dinsdag 4 juli 2023
Bijeenkomst:
Zomerontbijt @ The Loods
Woensdag 30 augustus 2023
Schouwfietstocht
Woensdag 6 september 2023
Bijeenkomst: Strandwalbeurs
Rijswijkse Schouwburg
Woensdag 4 oktober 2023
Bestuursvergadering
Dinsdag 31 oktober 2023
Bijeenkomst
Muziek & Business
Woensdag 22 november 2023
Bestuursvergadering
Maandag 11 december 2023
Eindejaarsbijeenkomst
*Alle data zijn onder voorbehoud
BBR OP
www.linkedin.com/groups/3155277

22 | rijswijk.business/kennis-delen
NIEUWE BEDRIJFSUNITS BIEDEN
RUIMTE VOOR GROEI
rijswijk.business/verbinden | 23
alle units
reeds
verkocht
EERSTE PALEN BEDRIJFS VERZAMELGEBOUW JOENIT.NL GESLAGEN
Met een feestelijk startschot ging dit voorjaar de bouw
van Joenit.nl start. Op de hoek van de Treubstraat en de
Diepenhorstlaan in de Rijswijkse Plaspoelpolder, realiseert
Jobo de Bouwers een bedrijfsverzamelgebouw met 32
bedrijfsunits. Op 10 mei 2023 sloegen twee kopers samen
met Rijswijkse wethouder Werner van Damme de eerste
palen in de grond. De units worden naar verwachting in de
zomer van 2024 opgeleverd.
Versterkt vestigingsklimaat
Wethouder van Damme is blij met de bouw van deze nieuwe
bedrijfsunits. “Een van de speerpunten in de economische
visie van de gemeente Rijswijk is het versterken van
het vestigingsklimaat op onze bedrijventerreinen. Met de
bouw van deze nieuwe bedrijfsruimten geven we hier vorm
aan. Dit project biedt kansen voor lokale ondernemers om
te groeien en te investeren in de regio.”
Veel vraag
In de zomer van 2022 startte de verkoop en eind 2022
waren alle units al verkocht. Het getuigt van de grote
vraag naar duurzame en gunstig gelegen bedrijfsruimten.
Directeur Bas van Dijk van Jobo de Bouwers: “Wij bouwen
al tientallen jaren bedrijfsverzamelgebouwen, maar door
groeiende interesse vanuit de regionale markt is de bouw
ervan de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt.
Ons concept sluit goed aan op de behoefte van ondernemers,
particulieren en beleggers. Het project dat wij
realiseren in Rijswijk is van zeer hoogstaande kwaliteit en
duurzaam gebouwd. De locatie is gunstig gelegen, vlak
bij de A4, A13 en A12 en is ook goed bereikbaar met het
openbaar vervoer. Kortom: een mooie aanvulling voor de
Plaspoelpolder en de gemeente Rijswijk.”
opslag,
werkplek of
investering
GEZOCHT:
ONTWIKKELLOCATIES
Vanwege de groeiende vraag in de markt is Jobo de Bouwers
op zoek naar ontwikkellocaties voor de realisatie van nieuwe
bouwprojecten. Het kan gaan om (vervallen) panden, bouwgronden,
bedrijfslocaties of ontwikkellocaties, die samen met de huidige
eigenaren en in overleg met gemeentes kunnen worden ontwikkeld.
SPECIALIST IN BEDRIJFSUNITS
Jobo de Bouwers ontwikkelt en realiseert
al tientallen jaren woningen en bedrijfsverzamelgebouwen.
Dit familiebedrijf,
opgericht in 1975, mag zich specialist in
bedrijfsunits noemen.
JOBODEBOUWERS.NL - 071 522 72 25

24 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 25
Ons doel is aandacht vragen voor dit probleem,
schaamte wegnemen en mensen aanmoedigen hulp te vragen
Tekst: Heleen Platschorre Foto’s: Glazen Radiohuis
Twee Glazen Radiohuizen
Met elkaar lezen
en schrijven
Radiomaker Joey Koeijvoets herinnert zich nog goed dat hij op een
vrijdagmiddag zijn idee voorlegde aan Arnout Timmerman van Stichting
Lezen en Schrijven een Glazen Radiohuis om aandacht te vragen voor
laaggeletterdheid. Timmerman was even overrompeld, maar greep de kans
met beide handen aan.
Arnout Timmerman, adviseur bij Stichting
Lezen en Schrijven, was er aanvankelijk
even stil van. “Dat iemand als Joey, met
zo’n groot bereik in de regio, dit thema wil
aankaarten, is echt goud waard.”
Letterbrei
In Nederland zijn 2,5 miljoen mensen
laaggeletterd. “In Haaglanden en
Zuid-Holland Centraal zijn dat zo’n 200
duizend mensen”, vertelt Timmerman.
“Laaggeletterd zijn houdt in dat je moeite
hebt met lezen, schrijven en rekenen, of
dat je digitaal minder vaardig bent. Dat
kan betekenen dat je brieven van de
gemeente of een bijsluiter bij medicijnen
niet goed begrijpt, dat berichten in de
ouder-WhatsApp-groep van school één
grote brei zijn of dat je het invullen van
een online formulier lastig vindt. Laaggeletterdheid
komt voor in alle lagen van
de bevolking. Zo komen steeds meer jongeren
van school zonder goed te kunnen
lezen en schrijven. We hebben te weinig
leerkrachten, en ChatGPT lost helaas niet
alles op.”
Bereik maatschappelijk inzetten
Met zijn onderneming Feel Good Media
heeft Koeijvoets in de regio Haaglanden in
tien jaar tijd een groot bereik opgebouwd.
Vorig jaar leidde het Glazen Radiohuis tot een piek
in hulpvragen bij aanbieders van taalondersteuning
Dat bereik zet hij graag in
voor projecten met een
maatschappelijk belang.
“We zijn een multimediaal
platform. We brengen de
hele dag online nieuws uit
de regio. Daarmee bereiken we ruim 100
duizend mensen. Het gaat mij niet om
de cijfers, ik ben vooral dankbaar voor de
community die we vormen.”
Die community wil Koeijvoets inzetten om
laaggeletterdheid tegen te gaan. “Ik kende
Arnout van eerdere samenwerkingen:
we maakten weleens samen items over
laaggeletterdheid. Dat thema raakte me.
Wij zijn als omroep veel bezig met taal,
bijvoorbeeld in onze nieuwsberichten.
Als we verslag doen van een raadsvergadering,
doen we dat met begrijpelijke
woorden. Geen ‘amendement’, maar ‘een
wijziging op het voorstel’.”
Energieke samenwerking
Nadat ze samen besloten het Glazen
Radiohuis te realiseren, ontstond er een
energieke samenwerking. “Wij kunnen
letterlijk met elkaar lezen en schrijven”,
zegt Timmerman. “Binnen no-time waren
ook andere partijen enthousiast, zoals gemeenten,
maatschappelijke organisaties
en Fonds1818 en het VSB-fonds.”
In 2022 stond het eerste Glazen Radiohuis
in Rijswijk. “Het was fantastisch,
zo midden in het winkelcentrum”, blikt
Koeijvoets terug. “Niet alleen hebben
heel veel mensen geluisterd, het leidde
ook tot een piek van ruim 200 procent in
hulpvragen bij bijvoorbeeld taalhuizen en
bibliotheken.”
Doel is aandacht
Dit jaar komen er twee Glazen Radiohuizen:
van 6 tot 9 september in Zoetermeer
en van 12 tot 15 september in Den
Haag. Met de Radiohuizen willen beide
initiatiefnemers aandacht vragen voor
laaggeletterdheid, schaamte wegnemen
en mensen aanmoedigen hulp te vragen.
“We willen laten zien dat het niet erg is als
je moeite hebt met lezen en schrijven,”
aldus Koeijvoets, “en mensen wijzen op al
die plekken waar ze terecht kunnen met
vragen, zoals een taalhuis, de bibliotheek
of een ROC.”
“We werken bij de Radiohuizen samen
met allerlei organisaties in de wijk”, vult
Timmerman aan. “We laten mensen aan
het woord die zelf laaggeletterd zijn of
waren, en mensen die hulp kunnen bieden,
zoals de vrijwilliger van het taalhuis,
een jongerenwerker of een flatcoach van
een woningcorporatie. Zo maken we hulpvragen
laagdrempelig.”
Laaggeletterdheid binnen bedrijven
Koeijvoets en Timmerman nodigen ook
ondernemers uit mee te doen. “Binnen
bedrijven speelt laaggeletterdheid net zo
goed. Denk aan een medewerker die veiligheidsvoorschriften
niet goed begrijpt of
een thuiszorgmedewerker die een verkeerd
medicijn toedient. Er zijn bedrijven die
werken met creatieve oplossingen, bijvoorbeeld
door hun veiligheidsvoorschriften in
pictogrammen weer te geven, of die brieven
aan klanten of huurders in begrijpelijke
taal schrijven. In de uitzendingen willen we
ook bedrijven hun verhaal laten vertellen.”
Bedrijven kunnen de Glazen Radiohuizen
ook financieel ondersteunen. “We hebben
de begroting bijna rond, maar nog niet
helemaal, dus steun is zeer welkom”,
aldus Koeijvoets. “We hebben een enorme
ambitie”, vult Timmermans aan. “Vorig jaar
hebben we 100 duizend mensen bereikt.
Dat aantal willen we nu op elk van de
twee locaties halen. Daarnaast willen we
meer vrijwilligers inzetten, die mensen
met vragen op locatie of online direct
kunnen doorverwijzen naar een instantie
bij hen in de buurt.” •
Doe mee
Wil je dit initiatief als
ondernemer steunen met een
financiële bijdrage of je verhaal?
Neem dan contact op met
Joey Koeijvoets via
info@glazenradiohuis.nl of
06-24300000.
Eerst even de sfeer proeven van
het Glazen Radiohuis 2022?
Bekijk dan de aftermovie.

26 | rijswijk.business/verbinden
rijswijk.business/verbinden | 27
THEMA
E CO N O M IE E N W E R KG ELE G E N H EID
Nieuw
in Rijswijk
Tekst: Ans Meiborg
Rijswijk is blij met ondernemers die zich
vestigen in de stad. In dit artikel maakt u
kennis met drie nieuwe bedrijven: enthousiaste
ondernemers met mooie ambities die vertellen
waarom ze kozen voor Rijswijk als locatie voor
hun bedrijf.
De gemeente koestert ondernemers. Ze zijn van
belang voor de werkgelegenheid en economische
groei. Maar dat niet alleen. Het lokale bedrijfsleven
levert voorzieningen die direct bijdragen aan de
leefbaarheid van de stad: van horeca tot sportschool,
van winkel tot bowlingbaan. Daarbij ondersteunt
het bedrijfsleven verschillende ambities van
de gemeente, bijvoorbeeld door te investeren in
leegstaande panden en openbare ruimtes, mee te
denken over stadsontwikkeling en verduurzaming
van mobiliteit. Zo creëren ondernemers maatschappelijke
meerwaarde voor de gemeente en
haar inwoners.
Daarnaast spelen ondernemers een belangrijke rol
in de sociale cohesie en identiteit van de stad. Met
sponsoring van sport en cultuur leveren ze een grote
maatschappelijke bijdrage met het mogelijk maken
van activiteiten en evenementen die Rijswijk
levendig en bruisend maken. Het verenigingsleven
kan niet zonder het bedrijfsleven. Met hun aanpakkersmentaliteit,
resultaatgerichtheid en concrete
acties dragen ondernemers bij aan een levendige
stad waar het prettig is om te verblijven.
Wij wensen De ijZvogel, Denticien en Vitavers heel
veel succes!
Team Economische Zaken
Myrthe en Michel
Koolmees
De ijZvogel
Even voorstellen “Wij zijn Myrthe en Michel Koolmees,
eigenaars van De ijZvogel in Bogaard stadscentrum.
Wij zijn allebei de vijftig gepasseerd, een leeftijd waarop je
elkaar weleens diep in de ogen kijkt en vraagt: wat gaan
we doen met de rest van ons leven? Wij wilden graag iets
met z’n tweeën opzetten. Michel komt uit een nest van
ondernemers en ik heb veel ervaring in de horeca. Een
ijssalon leek ons helemaal het einde. Het is een product
waar mensen blij van worden.”
Verhuizing “Op zoek naar een locatie kwamen we terecht
bij Bogaard stadscentrum. Als echte Rijswijkse heb ik de
ups en downs van dit winkelcentrum meegemaakt. Het
gebied bloeit nu weer op en daar willen wij dolgraag een
bijdrage aan leveren. Toen we startten met de verbouwing
van ons pand, hadden we meteen fijn contact met
andere ondernemers. We voelen ons echt onderdeel van
de gemeenschap. Het opgeknapte Bogaardplein laat zien
hoe deze plek nieuw leven wordt ingeblazen. Dat geeft
ons vertrouwen.”
Toekomst “Wij dromen ervan dat De ijZvogel een
gezellige huiskamer is waar iedereen zich thuis voelt.
We zijn nu geopend van woensdag tot en met
zondag. Als we gaan uitbreiden, zullen we
personeel aannemen. Stap voor stap gaan
we kijken hoe het loopt.” •
Germen Versteeg
Kaouter Belhadj
Denticien
Vitavers
breiden. Dus dat biedt voldoende perspectief.” •
Even voorstellen “Ik ben eigenaar van Denticien. Wij
verkopen kunstgebitten die gemaakt zijn met 3D-technologie.
In april 2022 openden we een vestiging in de
Herenstraat. Ons concept is heel laagdrempelig. Veel
mensen hebben angst voor het aanmeten van een
gebitsprothese. Bij ons kun je gewoon binnenlopen, net
als bij een opticien. Je ziet geen klinische witte jassen of
steriele wachtkamers, maar een gezellige winkel waar je
je op je gemak voelt.”
Waarom deze locatie “We startten een paar jaar geleden
in Alkmaar en Haarlem en wilden ook een vestiging
openen in Zuid-Holland. We hebben verschillende steden
bekeken en Oud Rijswijk met zijn gezellige dorpse karakter
sprak ons het meeste aan. We zitten in het oude pand van
ABN Amro. Er zijn veel winkels in de buurt waar mensen
hun dagelijkse boodschappen doen en op zaterdag is er
markt. Je kunt voor de deur parkeren, wat ook heel handig
is voor onze veelal wat oudere doelgroep. De zaak loopt
sinds de opening als een trein. Het is onze meest succesvolle
vestiging.”
Toekomst “Het pand biedt volop mogelijkheden voor
groei. We hebben inmiddels al een tweede behandelkamer
gemaakt en er is ruimte om nog verder uit te
Even voorstellen “Onze groente- en fruitwinkel Vitavers in
de Herenstraat is op 1 mei geopend. Mijn man Mustafa en
ik wilden graag als koppel iets opzetten. In eerste instantie
hadden we het idee om een broodjeszaak te starten met
salades met halalvlees. Dat bestaat namelijk nog niet in
de regio.”
Waarom deze locatie? “Op Marktplaats zagen we dat
deze groente- en fruitzaak te koop stond. De vorige eigenaar
stopte ermee. De locatie en het aanbod van groente
en fruit sprak ons ook aan. Zo ontstond het idee om naast
broodjes ook smoothies, maaltijdsalades, tapenades en
groente en fruit aan te bieden. Dat is een mooi assortiment
dat goed bij elkaar past. Voordat we startten, deden
we onderzoek in de buurt om te peilen waar behoefte aan
is. Het bleek dat veel mensen het fijn vinden dat ze groente
en fruit in de Herenstraat kunnen halen. De zaak loopt
heel goed. We zien nu al veel terugkerende klanten.”
Toekomst “We hopen de zaak in de toekomst te laten
groeien naar een lunchroom. Dan kunnen we zitplaatsen
maken op de plek waar nu de groente staat. Maar het
is nog wat vroeg om zo ver vooruit te kijken. We zijn net
begonnen.” •

28 | rijswijk.business/inspireren
rijswijk.business/inspireren | 29
Binnen het complex is 40 duizend vierkante meter beschikbaar voor bedrijven
Meer dan alleen bedrijfsruimten
Ontwikkeling At the
Park vordert gestaag
De realisatie van energycampus At the Park in de Plaspoelpolder is in volle gang.
Op het voormalige Shell-terrein aan het Kessler Park bouwt Kadans Science
Partner een complex met kantoren, laboratoria, onderzoeksruimten, woningen
vierkante meter groot, waarvan de helft
is bestemd voor woningen en ondersteunende
voorzieningen, zoals een
buurtsuper, een horecagelegenheid en
andere kleine retailondernemers. We hebben
een duidelijke visie ontwikkeld waarin
we meer willen zijn dan een campus voor
kennis intensieve organisaties. We willen
een hoogwaardige openbare ruimte creëren,
gevarieerde voorzieningen en een
woningaanbod voor studenten, young
professionals en starters. Tijdens de
ontwikkeling communiceren we intensief
met de gemeente en andere stakeholders
in de omgeving. De oplevering van
de verschillende onderdelen gebeurt in
fasen. Daarmee laten we stap voor stap
de concretisering van onze visie zien aan
de omgeving.”
Voortgang
Sinds de aankoop in 2019 zijn er al
meerdere aanpassingen gedaan of in
voorbereiding. Er zijn 1500 zonnepanelen
geplaatst en worden alle lampen
voorzien van ledverlichting. De ouderwetse
koeltorens maken plaats voor een
warmte- en koudeopslaginstallatie die
past bij de combinatie van wonen en
werken. Harsveldt: “Bij de sloop van gebouwen
richten we ons op hergebruik en
demontage. Zo beperken we de overlast
voor onze huurders en de omgeving en
realiseren we een duurzame aanpak. De
hoofdentree kreeg een andere plek en
kijkt uit op een groenzone die de naam
At the Park kracht bijzet. Ook wordt een
bedrijfsrestaurant gerealiseerd voor de
zittende en nieuwe huurders van het
multi tenant gebouw. Het zijn mooie
stappen die onze visie gaandeweg zichtbaar
maken.”
Binnen het complex is 40 duizend vierkante
meter beschikbaar voor bedrijven.
Daarvan is inmiddels 45 procent verhuurd.
Onderzoeksorganisatie TNO was al
huurder; daarnaast hebben bedrijven uit
meerdere topsectoren hun vestigingsplek
gevonden in At the Park.
Samenwerken binnen een ecosysteem
Een van de huurders is SiTime, marktleider
en fabrikant van MEMS-gebaseerde
precisie-timers voor de elektronica-industrie.
Kamran Souri werkt al zo'n tien jaar
voor dit Amerikaanse bedrijf en richtte
in 2017 de vestiging in Nederland op. Een
verhuizing naar een groter pand werd
noodzakelijk nadat het team snel groeide
van 5 naar 45 mensen. Ze zochten meer
laboratoriumruimtes die geschikt waren
voor zware precisiemachines. Andere eisen
waren een korte reistijd voor werknemers,
voornamelijk uit Den Haag en Delft, en een
goede bereikbaarheid. Op het Park vonden
ze bedrijfsruimte die aan al deze eisen
voldoet. Souri: “De labruimte voldoet aan
onze strenge eisen. In ons nieuwe kantoor
wordt het ecosysteem steeds dynamischer
en levendiger en we kijken uit naar de
verdere ontwikkeling van het pand en het
ontmoeten van nieuwe huurders. We doen
zoveel mogelijk mee aan georganiseerde
activiteiten om in contact te komen met
andere kennisintensieve organisaties.” •
en voorzieningen, die samen een innovatief ecosysteem voor kennisintensieve
organisaties moeten gaan vormen. Het onderhoud en de verbeteringen aan de
bestaande panden zijn in volle gang; volgend jaar begint de sloop die ruimte maakt
voor woningbouw.
Tekst: Andrea Dronk Foto’s: Ronald Speijer
Wij betrekken de omgeving
intensief bij de realisatie
van de campus
Kadans Science Partner richt zich op de
ontwikkeling en exploitatie van kennisintensief
vastgoed voor organisaties in
sectoren als hernieuwbare energie, technologie,
Health and Life Sciences. At the
Park aan het Kessler Park is het eerste
complex in de portefeuille van Kadans
waar werken en wonen worden gecombineerd.
Het terrein omvat verschillende
aan elkaar gekoppelde gebouwen, die
samen een groot en duurzaam centrum
voor onderzoek en innovatie gaan
vormen. Commercieel ontwikkelingsmanager
Sjoerd Harsveldt zag direct
de potentie van de locatie. “Toen dit op
de markt kwam, zag Kadans meteen
de meerwaarde van de laboratoria, de
boortoren en de gunstige ligging tussen
Den Haag, Delft en Rotterdam. Wij kijken
nooit alleen naar een stad of locatie,
maar richten ons op de ontwikkelmogelijkheden.
In die rol ben ik continu op
zoek naar nieuwe locaties, stakeholders
en huurders. Meestal richt ik me daarbij
op nieuwbouwlocaties. At the Park is als
gebied met bestaande gebouwen daarom
een leuke uitdaging.”
Ontwikkeling in fasen
Daarnaast zijn de omvang en de combinatie
van functies uitdagend. Harsveldt:
“At the Park is het eerste project waar
we naast bedrijfspanden ook woningen
realiseren. Het complex is 80 duizend
Ecosysteem
Kadans stimuleert de groei van
ecosystemen: communities
waarin mensen en organisaties
elkaar ontmoeten, kennis
delen en samenwerken. Door
een bijzondere en inspirerende
omgeving te creëren, zowel
online als offline, ontstaat een
vruchtbare omgeving die de
basis vormt voor een florerend
ecosysteem, waarin organisaties
elkaar versterken.

Zakelijk of
privé tot in
de puntjes
geregeld
WINTER
rijswijk.business | 31
E KO M ST
OI N V E ST E R E N I N D E T
verjaardagen
bedrijfsfeesten
overnachtingen
vergaderingen
recepties
borrels
jubilea
en…
Hotel Hoevevoorde | Brasserie Bijna Thuis
Van Vredenburchweg 170 Rijswijk
www.hotelhoevevoorde.nl
www.brasseriebijnathuis.nl
Zaken doe je
bijna thuis
in één van onze
5 sfeervolle zalen
brasserie
Deze editie is gemaakt met
medewerking van
At the Park at-the-park.com
Belangenvereniging Bedrijven Rijswijk bbr-rijswijk.nl
De ijZvogel ijzvogel.nl
Denticien denticien.nl
DXC Technology dxc.com/us/en
Florence florence.nl/wonen/rijswijk
Glazen Radiohuis glazenradiohuis.nl
Gemeente Rijswijk rijswijk.nl
Haagclean haagclean.nl
Huis van de Stad Rijswijk huisvandestadrijswijk.nl
IPP Haaglanden ipphaaglanden.nl
Kadans Science Partner kadans.com
Rietbroek rietbroek.nl
SiTime sitime.com
Vitavers vitavers.nl
Werkwaardig werkwaardig.nu
en alle adverteerders
Volgende Volgende Rijswijk.business: editie: winter winter 20232022
Duurzame Investeren in de toekomst
Lancering: Lancering: 15 december 14 december 2022, 2023 Van bij der Showbird Valk Delft A4
Meedoen?
Meedoen?
E-mail
Mail naar
naar
info@dotverbindt.nl
info@dot-business.nl
Colofon
Concept & initiatief
Nannette Verschoor, Sabine van
Meeteren en Dennis Wiegman
Hoofdredactie Sabine van Meeteren en
Ans Meiborg
Eindredactie Anne Louïse van den Dool
Redactie
Andrea Dronk, Anne Louïse van den
Dool, Ans Meiborg, Heleen Platschorre,
Robbert Roos en Sabine van Meeteren
Fotografie (pagina’s)
Alyssa van Heyst 3
Fred Leeflang 12, 13
Raúl Neijhorst 6, 7, 8, 9
Ronald Speijer cover, 17, 28, 29
Sam Rentmeester 4, 5, 10, 11
Salessupport en traffic Hanna Beukers
Online platform Dot•
Druk NIVO druk & multimedia B.V.
Verspreiding RM Netherlands
Uitgeverij Dot•
Rijswijk.business is een uitgave van Dot• en
wordt, samen met Delft.business, in een oplage
van 6.500 exemplaren gratis verspreid in Rijswijk,
De Binckhorst (Den Haag) en Wateringse Veld
(Den Haag), en in het verspreidingsgebied van
Delft.business.
De redactie van Rijswijk.business verzorgt de
inhoud van het magazine. Deze maken we deels
in samenwerking met betalende partners.
Wijzigingen of afmeldingen: info@dotverbindt.nl
Copyright 2023 Dot• – Artikelen en foto’s uit
Rijswijk.business mogen alleen met schriftelijke
toestemming van de uitgever worden
overgenomen. De uitgever kan niet aansprakelijk
worden gesteld voor de inhoud van advertenties.
Rijswijk.business wordt CO 2
-neutraal gedrukt.
www.dotverbindt.nl
Foto: Shutterstock