4 <strong>Olympische</strong> <strong>Spelen</strong> De oorsprong van de <strong>Olympische</strong> <strong>Spelen</strong> <strong>girugten</strong> juli 2008
Al sinds de Griekse geschiedschrijver Homeros wordt er in de Griekse literatuur van het fenomeen sport gesproken. Homeros leefde in de achtste eeuw voor Christus, en beschrijft in de Ilias en de Odyssee gebeurtenissen uit de periode rond 1200 voor Christus. Als we Homeros mogen geloven – het is niet bekend of zijn beschrijvingen op waarheid berusten – vonden er toen al wagenraces plaats en beoefende men discuswerpen, boksen en worstelen. In deze tijd was de dood van een dierbare of het bezoek van gasten reden tot een potje boksen of worstelen, later pas organiseerde men echte sportwedstrijden, onder andere in de buurt van Olympia. De lijsten van overwinnaars gaan terug tot in 776 voor Christus, Olympia Olympia is oorspronkelijk de heilige plaats waar Kronos (de god van de tijd), en Gaia (moeder aarde) vereerd werden. Hier werden ook sportwedstrijden gehouden ter ere van Zeus (de belangrijkste god van de Grieken). Olympia ligt in het district Elis, in het zuidwesten van Griekenland, nabij de kust. Dankzij een relatief vlak landschap was het er uitermate geschikt om allerlei sporten te beoefenen. Olympia is echter nooit een echte stad geweest, het was meer een verzameling van tempels, beelden en zuilengalerijen met enkele officiële gebouwen. Sinds 776 voor Christus werden hier elke vier jaar de <strong>Olympische</strong> <strong>Spelen</strong> georganiseerd. Dit duurde voort tot in 393 na Christus (in het jaar nul werden de <strong>Spelen</strong> één jaar opgeschoven,) toen de tot het christendom bekeerde Romeinse keizer Theodosius het afschafte omdat het een heidens gebeuren zou zijn. In de achttiende eeuw groeide de belangstelling voor de Griekse oudheid onder Duitse, Franse en Engelse kunsthistorici en archeologen. Bij het afgraven van het terrein rond Olympia kwamen allerlei beelden tevoorschijn. Op een internationaal congres in Parijs werd later besloten de <strong>Olympische</strong> <strong>Spelen</strong> opnieuw op te richten, en zo vonden in 1896 de eerste moderne <strong>Spelen</strong> plaats in de Griekse hoofdstad Athene. De <strong>Spelen</strong> De klassieke <strong>Olympische</strong> sporten waren heel anders dan de moderne. Tegenwoordig heeft men het altijd over ‘meedoen is belangrijker dan winnen’, de Grieken zouden je uitgelachen hebben als je dergelijke woorden in de mond nam. In de Griekse oudheid ging het enkel om het winnen, wat als geschenk van de goden werd gezien. Er werd puur voor eigen succes gegaan, teamsporten werden dan ook niet beoefend. Als je verloor, of, nog erger, de regels overtrad, kon je rekenen op een flinke straf van de goden. Feitelijk was het een godsdienstig festival met sporten ter ere van Zeus. De <strong>Olympische</strong> <strong>Spelen</strong> hadden, in tegenstelling tot kleinere lokale <strong>Spelen</strong>, een panhelleens karakter; het gebeuren trok atleten en publiek vanuit heel Griekenland. Ondanks dat de Griekse steden autonoom waren, kon er door de <strong>Spelen</strong> wel een groot nationaal gevoel gekweekt worden. De <strong>Spelen</strong> vonden altijd plaats tijdens de tweede of de derde volle maan in de zomer, dus half augustus of half september. Indien er op dat moment ergens in het land een oorlog heerste, werden het sportfestival niet zoals drie maal bij de moderne <strong>Spelen</strong> is voorgekomen, afgelast. Juist precies het omgekeerde gebeurde: er werd een aantal maanden van tevoren door herauten (bodes) door het gebied rondom Elis een wapenstilstand afgekondigd zodat de <strong>Spelen</strong> ongestoord door konden gaan en de atleten en de toeschouwers de weg naar Olympia veilig konden afleggen. De <strong>Spelen</strong> waren alleen toegankelijk voor Griekse mannen die <strong>girugten</strong> juli 2008 ingeschreven stonden. Wat betreft toeschouwers kon men elke keer rekenen op zo’n 45.000 mensen. Rondom het sporten was er ook nog van alles te beleven. Met filosofen, kunstenaars, redenaars, zangers en prostituees had het veel weg van een soort jaarmarkt of een klassieke kermis. Toeschouwers sliepen in tenten of in de open lucht, en voedsel werd verschaft door de kooplieden die ook naar het festival waren gekomen en hun waren hier uitstalden. Het programma Om de <strong>Spelen</strong> te laten plaatsvinden was veel voorbereiding nodig. Maanden van tevoren begon men met het in orde maken van de sportbanen en –velden, en ook de gebouwen kregen een flinke opknapbeurt. Zoals hierboven vermeld is, werd in alle Griekse steden aangekondigd dat de oorlog gestaakt werd, dat de atleten naar Elis konden komen, en dat ook de toeschouwers en andere gegadigden zich weer konden voorbereiden op de tocht richting Olympia. Een maand van tevoren werden alle atleten in Elis verwacht. Hier werden zij gekeurd op afkomst, en zij werden aan een intensief trainingsschema onderworpen. Ook moesten zij zich houden aan een strikt dieet. Er vond tevens een selectie plaats, zonder pardon konden ongeschikte kandidaten weer naar huis gestuurd worden. Ondertussen was al het publiek ook naar Olympia gekomen. Twee dagen voordat de <strong>Spelen</strong> van start gingen, vertrok de stoet van atleten vanuit Elis om de zestig kilometer lange tocht naar Olympia te voet af te leggen. Als deze stoet aangekomen was, werd er een groot offer gebracht aan Zeus, alvorens met de wedstrijden de beginnen. Tot en de vijfde eeuw voor Christus duurden de <strong>Spelen</strong> slechts één dag, daarna werd dit verlengd tot vijf dagen. Naast de -door Wietske Wilts- 5
Change language