Olympische Spelen - girugten

Al sinds de Griekse geschiedschrijver Homeros wordt er in de Griekse literatuur van het fenomeen sport gesproken.
Homeros leefde in de achtste eeuw voor Christus, en beschrijft in de Ilias en de Odyssee gebeurtenissen uit de periode
rond 1200 voor Christus. Als we Homeros mogen geloven – het is niet bekend of zijn beschrijvingen op waarheid berusten
– vonden er toen al wagenraces plaats en beoefende men discuswerpen, boksen en worstelen. In deze tijd was de dood
van een dierbare of het bezoek van gasten reden tot een potje boksen of worstelen, later pas organiseerde men echte
sportwedstrijden, onder andere in de buurt van Olympia. De lijsten van overwinnaars gaan terug tot in 776 voor Christus,
Olympia
Olympia is oorspronkelijk de heilige plaats waar Kronos (de god
van de tijd), en Gaia (moeder aarde) vereerd werden. Hier werden
ook sportwedstrijden gehouden ter ere van Zeus (de belangrijkste
god van de Grieken). Olympia ligt in het district Elis, in het
zuidwesten van Griekenland, nabij de kust. Dankzij een relatief
vlak landschap was het er uitermate geschikt om allerlei sporten
te beoefenen. Olympia is echter nooit een echte stad geweest, het
was meer een verzameling van tempels, beelden en zuilengalerijen
met enkele officiële gebouwen. Sinds 776 voor Christus werden
hier elke vier jaar de Olympische Spelen georganiseerd. Dit
duurde voort tot in 393 na Christus (in het jaar nul werden de
Spelen één jaar opgeschoven,) toen de tot het christendom
bekeerde Romeinse keizer Theodosius het afschafte omdat het
een heidens gebeuren zou zijn. In de achttiende eeuw groeide
de belangstelling voor de Griekse oudheid onder Duitse, Franse
en Engelse kunsthistorici en archeologen. Bij het afgraven van
het terrein rond Olympia kwamen allerlei beelden tevoorschijn.
Op een internationaal congres in Parijs werd later besloten de
Olympische Spelen opnieuw op te richten, en zo vonden in 1896
de eerste moderne Spelen plaats in de Griekse hoofdstad Athene.
De Spelen
De klassieke Olympische sporten waren heel anders dan de
moderne. Tegenwoordig heeft men het altijd over ‘meedoen
is belangrijker dan winnen’, de Grieken zouden je uitgelachen
hebben als je dergelijke woorden in de mond nam. In de Griekse
oudheid ging het enkel om het winnen, wat als geschenk van
de goden werd gezien. Er werd puur voor eigen succes gegaan,
teamsporten werden dan ook niet beoefend. Als je verloor, of,
nog erger, de regels overtrad, kon je rekenen op een flinke straf
van de goden. Feitelijk was het een godsdienstig festival met
sporten ter ere van Zeus.
De Olympische Spelen hadden, in tegenstelling tot kleinere
lokale Spelen, een panhelleens karakter; het gebeuren trok atleten
en publiek vanuit heel Griekenland. Ondanks dat de Griekse
steden autonoom waren, kon er door de Spelen wel een groot
nationaal gevoel gekweekt worden. De Spelen vonden altijd plaats
tijdens de tweede of de derde volle maan in de zomer, dus half
augustus of half september. Indien er op dat moment ergens in
het land een oorlog heerste, werden het sportfestival niet zoals
drie maal bij de moderne Spelen is voorgekomen, afgelast. Juist
precies het omgekeerde gebeurde: er werd een aantal maanden
van tevoren door herauten (bodes) door het gebied rondom Elis
een wapenstilstand afgekondigd zodat de Spelen ongestoord
door konden gaan en de atleten en de toeschouwers de weg naar
Olympia veilig konden afleggen.
De Spelen waren alleen toegankelijk voor Griekse mannen die
girugten juli 2008
ingeschreven stonden. Wat betreft toeschouwers kon men elke
keer rekenen op zo’n 45.000 mensen. Rondom het sporten was er
ook nog van alles te beleven. Met filosofen, kunstenaars, redenaars,
zangers en prostituees had het veel weg van een soort jaarmarkt
of een klassieke kermis. Toeschouwers sliepen in tenten of in de
open lucht, en voedsel werd verschaft door de kooplieden die ook
naar het festival waren gekomen en hun waren hier uitstalden.
Het programma
Om de Spelen te laten plaatsvinden was veel voorbereiding nodig.
Maanden van tevoren begon men met het in orde maken van de
sportbanen en –velden, en ook de gebouwen kregen een flinke
opknapbeurt. Zoals hierboven vermeld is, werd in alle Griekse
steden aangekondigd dat de oorlog gestaakt werd, dat de atleten
naar Elis konden komen, en dat ook de toeschouwers en andere
gegadigden zich weer konden voorbereiden op de tocht richting
Olympia. Een maand van tevoren werden alle atleten in Elis
verwacht. Hier werden zij gekeurd op afkomst, en zij werden
aan een intensief trainingsschema onderworpen. Ook moesten
zij zich houden aan een strikt dieet. Er vond tevens een selectie
plaats, zonder pardon konden ongeschikte kandidaten weer naar
huis gestuurd worden. Ondertussen was al het publiek ook naar
Olympia gekomen. Twee dagen voordat de Spelen van start
gingen, vertrok de stoet van atleten vanuit Elis om de zestig
kilometer lange tocht naar Olympia te voet af te leggen. Als deze
stoet aangekomen was, werd er een groot offer gebracht aan Zeus,
alvorens met de wedstrijden de beginnen.
Tot en de vijfde eeuw voor Christus duurden de Spelen slechts
één dag, daarna werd dit verlengd tot vijf dagen. Naast de
-door Wietske Wilts- 5