Øi-slekten - Tante Solveigs slektsside

tyder på pengemangel, at han pantsette garden. Dei budde ei kort
tid på Lundereid. Endå so mange eigedomar dei hadde, levde og
døde dei som bruksfolk på Finneid. Per skulle vere ein morosam
mann med mange innfall og småstreker. Presteson som han var, og
ein rik mann, la nok bygdefolket merke til han. Det er fleire
fortelingar om han, som held seg enno”
Peder døde før 1686 på Finneid. Han er da nevnt som ”sal.
Peder Findøe.” Asborg døde i 1691. 87
88
Sønnen Tyge Pedersen Tveit ble født rundt 1649. Han ble
gift med Else Tolfsdtr Tveit, datter av Tolf Karlsen Romnes og
Marichen Berntsdtr. Olav Sannes skriver om Tyge: 89
”Tyke Tveit var ein rik, mektig og vyrd mann. Han var
lensmann frå oml. 1675 til han døde - oml. 50 år. Navnet hans finst
på dei fleste dokument frå den tid. Alle i bygda såg op til han, og
han hadde age med seg. Det var alltid greit det han gjorde, og han
var lite oppe i stridigheter. Det var bare ein gong han synest å vere
komen på kant med Halvor Solberg, og saka kom for retten. Dei blei
forlikt. Då han døde var han ein svært rik mann, etter han hadde
skaffa sonen Per garden Nås og dottera Snøås. Det var nok Tyke
sjølv som hadde samla det meste. Det sto ikkje rart til med buet
etter formannen hans, Olav Knutson. Det var skuldig Hans Madsen i
Kragerø 716 rd. Det løyste han inn.”
Om Tyge var lensmann helt til han døde slik som Olav Sannes
skrev, er vel heller tvilsomt for i Drangedals kirkes ministerialbok er
det den 3. mars 1725 ført inn:
”Holt liigpredichen over fordum Lensmand Tyge Tved 76 aar
gammel, som hafde ligget 9 aar stedse paa sin sygeseng.” 90
Peder Tygesen kom til Østre Nås som faren hadde kjøpt av
91
Adeler. Olav Sannes skriver:
”Per stella svært på Nås. Det blei i 1728 vitna at han godtsom
hadde bygd nye hus på garden. Millom dei var ei ”storstuebygning”.
Der var: ei stor stue under, med 3 vindauger i og ved sia
kjøken og kammers. Oppå var ein stor sal. Det blei spurt eit vitne
som ikkje den bygningen var ”sjavilla” for ”bondestanden”. På det
blei det svara at han var nyttig au for ein bonde, og at Per ikkje
bygde anna enn det som var nyttig. Dessutan haddde han bygd 2
andre våningar, fleire fjøs, stall med løe, og kvennhus. Fleire av
husa var tekt med raud takstein, som han hadde fått frå Kragerø.
Jordvegen hadde han drive svært op, lagt mange d århundredeiker
og dyrka op mykje av ”raa mark”. Då Per kom til garden, var både
hus og jord i svært dårleg stand. Dei fødde ikkje meir enn 9 kuer,
51