Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane

More documents

Recommendations

Info

18 Kjelda Variasjonar i vokal folkemusikk Folkemusikkarkivet innheld ei mengde med ulike songar og vers frå folkeleg songtradisjon, alt frå småstubbar og regler til slåttestev og skjemteviser. Ofte har dei fått ulike variantar både i tekst og tone i ulike distrikt, og nettopp dette gjer folkemusikken spennande. Nedanfor kjem nokre døme på slike variantar. Kanskje lesarane kjenner dei att i ein liknande variant frå si eiga heimbygd? Ta gjerne kontakt og tips oss! Av Liv Fridtun Den bakvende visa Den første vi tek med er nokre versjonar av skjemtevisa “Den bakvende visa”, som ein finn i norsk folkevisetradisjon: “Eg veitsla min støvel, eg sala mitt sverd” osv. er den mest kjende varianten. Denne forma er etter Johan Lyslo (1896-1978), lærar og klokkar i Innvik: I fjor føre jol då griste mi ku, og kalven han drukna i solskina. Ja det er so sant so folungen gol, og kjuklingen saug si mor. Eg låg og eg datt, eg drøymde i natt, eg tykte den visa var bakvendt radt. I Selje finn ein denne songen i tradisjon etter Paul Berstad. Teksten er tilknytta Selje med at det t.d. er nemnt nokre lokale stadnamn frå Selje. Visa var delvis gløymd, men Berstad fekk leita fram att versa og såleis berga visa. Delvis er ho etter bestemor hans, og delvis etter andre kjelder i Selje. Her finst heile 23 vers! Vi tek med dei 2 første: 1. Dar va ein alur so da fanst ikkje ro. før konene song oppå kviste. Og moldmakkjen låg ned i tångja og lo, og blabra om alt det han visste. Eg låg og eg datt, eg drøymde i natt, eg tykte den visa var bakvende ratt. 2. Stormen han såg på sin breide bak, han vart så trøytte i fota, og svart stilla raste med dønn og brak, og reiv opp skjera med rota. Eg låg og eg datt, eg drøymde i natt, eg tykte den visa var bakvende ratt. Paul Berstad har elles ei litt anna regle, og sjølv om temaet i regla kan minne litt om “Den bakvende visa”, er verset heilt ulikt elles. Eg sto opp sju-åtte føre dag sette bytte i ein stav, lagde slede under eit drag og kjaurde sju lass med regn før konnet kom. Eg hengde merra på veggjen og jagde selet te skogs, drog båten i skylet, og lånte sleden te fjords. Eg språng eit hav og siglde eit land, gjekk eit vatn og rodde ei strand, og dar kom det ein kvite bit og ville hunde meg. Men eg knytte haudet og gav ‘nå i neven, så markja for hundane bort over trilljen. Voggeviser Voggesongen “Ro ro … osv.” har mange ulike variantar. Her har vi plukka ut nokre av versjonane av verset. Først ein liten voggesull etter Jenny Færøyvik, Solund: Ro ro rugga, gje barnet tugga nye stakk, trøye god, so ska’ barnet heimatte ro te’ si gamle bestemor. Berta Storåker, Hyllestad har denne versjonen: Ro, ro relte, kjøpe barnet belte, nye sokka, nye sko, so ska barnet heimatte ro, te si gamle bestemor, Årgang 10, nr 3 - 2001 og fao seg enkott i handa. Jonas Åsnes i Fjaler har denne varianten: Ro ro til Baltanskjer, drag opp seien og salt han vel. Salt han både med isel og rogn, før han te Sogn, og kjøpe barnet reine konn. På Sandane finn vi fleire ulike former. Først ein versjon frå Johanna Henden Ellertsson, Sandane: Ro ro rikke, båten e’ ei stikke, mastra e’ ein pølsepinn, seglet e’ eit kurveskinn, so går båten ut og inn, ka han ve åleine. Til slutt tek vi med to av variantane til Lars Ryssdal, Sandane: Ro ro riske, ut på Sandane og fiske. Fisk ein fiske med isel og rogn, salta ‘nå i tynnje og føre ‘nå te Sogn, so ska’ vi bryggje og bake. 4
Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 19 Leikevise Barneleikar og vers til leikane er ein annan type songar som ein finn mange variasjonar på. Her er eit barnevers som vi har etter Målfrid Igelkjøn og Kristina Skarstein i Flekke (ulike variantar i nokre av strofene). Leiken til verset er omtrent slik leiken er til det meir kjende verset “Bjørnen sover”, men tonen til verset er ulik. Plukke plukke bjørnebær, bjørnen er ‘kje heime. Bjørnen er i kongens slott/ gard, der kan han ete mykje godt/ ete’ både kjøt og kål, og bjørnen kan ‘kje ta oss. Dette biletet handlar ikkje om bjørnebær, derimot blåbærplukking på Seljeset i Hornindal, kring 1914. Ungane har det kjekt på blåbærplukking, og alle er smilande og glade! Bak f.v.: Elisa Ottosd. Seljeset (f.1905), Olava Ottosd. Seljeset (f.1903), Samuline Ellingsd. Seljeset (f. 1906). Framme f.v.: Marta Ellingsd. Seljeset (f.1909), Oline Ellingsd. Seljeset (f.1904), Otto Iversen Seljeset (f.1908). Fotograf er Arthur Edvartsen og eigar av biletet er Ivar O. Seljeset. SFFf-94111.0034. Ro ro riske, ut på sjønen og fiske. Fisk en fiske og salta ‘nå vel, oppi ei lita kråkeskjel, so får ‘kje makkane bite ‘nå ihel. Slektsstemne på Monsegarden Nese, Bruk 3, Arnafjorden, Vik i Sogn Den 13. juli 2003 vert det slektsstemne på Nese, bruk 3, i Arnafjorden. Tilskiparane ønskjer å nå fram til flest mogleg av dei som ættar frå denne garden. Her nokre av personane med opphav på Nese, bruk 3, i Arnafjorden: Elling Lasseson, f. 1723, g.m. Siri Rognaldsdotter Born: Lasse, Ola, Rognald, Jon, Kristi, Gjertrud Lasse Ellingson, f. 1747, g.m. Ingrid Steffensdotter Born: Steffen, Elling, Kristen, Barbara Kristen Lasseson, f. 1789, g.m. Gjertrud Bjørnsdotter Born: Steffen, Synnøve, Bjørn, Anna, Berthe, Lasse, Brita, Sigrid Lasse Kristenson, f. 1813, g.m. Gjøa Monsdotter Born: Ragnhild, Gjertrud, Ingebjørg, Kristen, Mons, Gjørond, Jensina Mons Lasseson, f. 1851, g.m. Berta Markusdotter Born: Jensina, Gjertrud, Lovisa, Lasse, Thea Lasse Monsson; f. 1887, g.m. Gjertrud Olsdotter Born: Mons, Ola, Einar, Kristen, Berta, Svanhild Mons Lasseson, f. 1914, g.m. Kari Eilivsdotter Born: Jorunn, Gudny, Gjertrud Heggnes (som i dag har bruket) Leirpoll/Smilden i Hyllestad: Rognald Ellingson, f. 1752, g.m. Bothilde Monsdotter, f. 1735 Born: Siri, g.m. Clement J. Holten, Synnøve, g.m. Søren Rasmusson Smilden, Elling, g.m. Olaug Rasmusdotter Lekva, Mons, g.m. Synnøve Colbeinsdotter Trausdalen/Christi Andersdotter Stigedal, Gjertrud, g.m. Rasmus Gunderson Øn, Peder g.m. Anna Bertilsdotter Hatlem. Peder Rognaldson, f. 1798, g.m. Anna Bertilsdotter Hatlem Born: Brita, Rasmus, Guri, Hendrik Familien budde på Kråkevåg, Solund Hendrik Pederson, f. 1838, g.m. Synnøve Bertilsdotter Hatlem Born: Peder, Olai, Ludvik, Bertha, Brita, Petrine Bustad: Sandvik/Skarenagle Ludvik Hendrikson Sandvik, f. 1871, g.m. Elisabeth Andersdotter Netteland Losneli Born: Harald, Einar, Leif, Alida Sunde (Bergen) Bustad: Sandvik/Skarenaglen Tilskiparane vil som nemnt kome i kontakt med etterkomarar etter desse familiane, og ha påmeldingar til slektsstemnet. Påmeldingsfrist er 27.07.2002. For spørsmål om slekt og anna, ta kontakt med: Gjertrud Heggnes Nese, tlf. 57 69 62 04 Ansgar Sunde, tlf. 55 26 96 77 Otto Leif Sandvik, tlf. 33 11 46 97 Adresse: Otto Leif Sandvik Granev. 8, Hovland 3274 Larvik
Page 1 and 2: Kjelda Fylkesarkivet i Sogn og Fjor
Page 3 and 4: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 3 Ø
Page 5 and 6: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 5 In
Page 7 and 8: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 7 Va
Page 9 and 10: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 9 å
Page 11 and 12: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 11 D
Page 13 and 14: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 13 f
Page 15 and 16: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 15 D
Page 17: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 17 K
Page 21 and 22: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 21 F
Page 23 and 24: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 23 S
Page 25 and 26: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 25 M
Page 27 and 28: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 27 A
Page 29 and 30: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 29 u
Page 31 and 32: Årgang 10, nr 3 - 2001 Fattigstell
Page 45 and 46: Årgang 10, nr 3 - 2001 Minnesmerke
Page 59 and 60: Årgang 10, nr 3 - 2001 Tingbøker
Page 61 and 62: Årgang 10, nr 3 - 2001 Tingbøker
Page 63 and 64: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 63 h

Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?