Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane

More documents

Recommendations

Info

4 Kjelda Kulturhistorisk atlas og leksikon er namnet på eit prosjekt som Fylkesarkivet starta opp i 1999. Alle dei 26 kommunane i fylket fekk høve til å koma med framlegg til tema for artiklar vedkommande kulturhistoriske minnesmerke, bygningar, personar og anna. I tillegg har ein del institusjonar, som t.d. Statens Vegvesen, kome med sine framlegg. Fylkesarkivet har plukka ut ein del tema som kommunane ikkje har teke med. Mellom anna har me som mål å få laga artiklar om alle minnesteinane som er reiste i fylket. Kulturhistoriske artiklar Den fyrste tida gjekk med til å henta inn dei ovannemnde tema til artiklar og til å skaffa forfattarar til å skriva artiklane. Det siste har vist seg å vera lett for visse kommunar, men vanskelegare i andre. Nokre av forfattarane har lagt ned eit stort arbeid og skrive mange artiklar. For dei kommunane som er så heldige å ha ivrige forfattarar er talet på artiklar vorte høgt. Fylkesarkivet har sett som mål at det skal lagast minst 20 artiklar for kvar kommune før prosjektet er ferdig. Elles har fleire av Fylkesarkivet sine medarbeidarar bidrege med ei rekkje artiklar. I tillegg til at artiklane skal skrivast med kjeldetilvisingar m.m., skal dei også ha illustrasjonar som bilete, teikningar, faksimilar frå bøker og aviser o.l Artiklane finn ein på hovudsida til Kuturhistorisk atlas og leksikon under overskrifta Kulturminne / attraksjonar. På statistikken som er nytta som illustrasjon til denne artikkelen ser me at nokre av kommunane som t.d. Flora og Førde står med svært få eller ingen ferdige artiklar. Men for desse, og fleire andre kommunar, er det mange artiklar under produksjon. Nokre av dei er Årgang 10, nr 3 - 2001 Kulturhistorisk atlas og leksikon Av Anders Gjerde Feb. Mars April Mai Juni Aug. Sept. Okt. Flora 1 2 2 2 2 2 2 2 Gulen 2 3 5 5 5 6 6 8 Solund 0 1 9 9 18 20 22 28 Hyllestad 5 11 12 14 14 21 22 22 Høyanger 6 8 11 13 13 13 14 14 Vik 64 64 64 65 65 65 65 65 Balestrand 3 3 3 6 6 6 7 7 Leikanger 4 6 7 8 8 12 13 13 Sogndal 3 7 11 13 13 14 14 14 Aurland 3 7 7 7 7 7 7 9 Lærdal 1 1 1 2 2 4 4 4 Årdal 2 2 2 2 2 2 3 3 Luster 6 7 7 7 8 10 11 12 Askvoll 2 3 3 5 5 7 8 8 Fjaler 1 1 1 3 3 3 3 3 Gaular 0 0 0 0 0 2 3 3 Jølster 1 2 3 3 3 3 3 3 Førde 0 0 0 0 0 0 0 0 Naustdal 0 1 1 1 1 6 6 6 Bremanger 4 4 4 7 7 10 10 10 Vågsøy 2 2 2 3 4 4 4 5 Selje 2 2 2 2 2 4 4 4 Eid 1 2 3 4 4 6 6 7 Hornindal 0 0 0 0 0 0 5 7 Gloppen 1 1 2 2 2 3 4 4 Stryn 3 3 4 7 7 8 9 14 Andre 5 9 9 117 143 166 190 201 243 264 284 +36 +23 +24 +11 +42 +21 nesten ferdige, men manglar t.d. illustrasjonar. Gardsleksikon Fylkesarkivet har lagt inn alle matrikkelgardane i fylket - i alt 2674 - i ein eigen database og kartfesta desse på digitale kart. Av dette har me laga eit Gardsleksikon der det digitale kartet har funksjon som ein port inn til historisk informasjon om den einskilde garden. Frå markeringa på kartet kan ein klikka seg inn til databasane og henta ut informasjonen som er samla om dei ulike gardane. Her finn ein - mellom anna - folketeljingar, matriklar, foto, stadnamn og omtale av gjenstandar som er leverte inn til dei lokale musea. Stølsleksikon På 1930-talet stod Bonde- safunnsavdelinga ved Institutt for samanliknande kulturforsking i Oslo - Sætrar og Sæterbruk i Noreg for ei omfattande registrering av stølane i Noreg. Denne registreringa har Fylkesarkivet nytta seg av i arbeidet med å laga eit stølsleksikon. Denne registreringa tok føre seg både stølar som då var i drift og stølar som for lengst var nedlagde. Men i arbeidet med stølsleksikonet fann me ut at denne registreringa ikkje var fullstendig dekkjande. Ein del stølar var utelatne, men var med i bøker som var skrivne om stølar her i fylket. Ikkje minst stølsboka for Luster hadde med mange fleire stølar enn dei som var nemnde i stølsregistreringa frå 1930-talet. Også Statens Kartverk har vore til hjelp med å finna fram til fleire stølar og Fylkesarkivet har nytta deira godkjende skrivemåtar både i arbeidet med Gards- og Stølsleksikonet. Alle stølane er kartfesta, men nokre av dei som vart nedlagde for svært lenge sidan har det vore tvil om nøyaktig plassering på kartet. Kulturminneartiklar utlagde på Internett fram til 18. oktober 2001, i alt 284 artiklar.
Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 5 Informasjonen om stølane ligg også knytt opp til Gardsleksikonet. Under overskrifta Tematurar finn ein tre tema, det eine er stølar. Her finn ein 94 artiklar om stølar i Gloppen kommune. Stadnamn Arbeidet med å samla inn stadnamn frå alle kommunane i fylket er stadig i gang. Til no er arbeidet ferdig i halvparten av dei 26 kommunane i fylket. Desse stadnamna vert registrerte og kartfesta av folk i kommunane. Fylkesarkivet legg dei inn i databasar og kartfestar dei på dei digitale karta på same måten som gardane og stølane. Stadnamn kan vera så mangt; namn på elvar og grøver, på jordlappar og åkrar, på haugar og lier, på vatn og tjørn, på gardsbruk og husmannsplassar. Og endå Kommune Tal stadnamn Askvoll 12 233 Aurland 5 820 Balestrand 7 960 Bremanger 14 294 Fjaler 13 375 Hornindal 2 476 Høyanger 13 042 Jølster 3 415 Leikanger 1 488 Lærdal 9 161 Naustdal 9 060 Sogndal 9 941 Årdal 2 756 I alt 105 021 fleire punkt på kartet. Eit døme på eit stadnamn frå Lærdal er Forsiktig Olsen, som er eit smalt punkt på stølsvegen mellom garden Stødno og stølen Åsen. Vik kommune er snart ferdig med innsamlinga av stadnamn og i Flora er dei i gang. For å koma inn i Gardsleksikon, Stølsleksikon og Stadnamn må ein klikka på overskrifta Kart på hovudsida til Kulturhistorisk atlas og leksikon. Andre overskrifter Under overskrifta Kommunar vil det koma artiklar med omtale av kommunane med kommunevåpenet. Desse skal dei tilsette ved kommunearkivordninga i Fylkesarkivet skriva. Går ein inn i Statistikk finst det der ulike statistiske data om Sogn og Fjordane fylke og kommunane der. Overskrifta Overnatting gjer det mogleg å finna ulike overnattingsverksemder Båten ‘Basholm’, som var på størjefiske frå 1951 til 1980. Frå artikkelen ‘Størjefisket - storfiske på 1950-talet’. Artikkelen er utlagd på Internett. (KAL/SF-1412.018). i fylket ved å nytta søkesida som kjem fram. Treng ein reiseinformasjon om bussar, båtar og ferjer i fylket kan ein klikka på Transport. Overskrifta Tematurar har me vore inne på tidlegare under omtalen av artiklar om stølar. I tillegg til desse artiklane finn ein boka Steinskuggar av Herman Starheimsæter med bilete av Jens Hauge. Boka Steinskuggar er ei diktsamling med biletillustrasjonar. Det finst òg ein engelsk versjon. Under Tematurar kan ein òg ta ein tur gjennom artiklane i Kulturhistorisk Atlas og Leksikon som tek føre seg minnesmerka i fylket. Fylkesarkivet har eigen musikkavdeling som samlar inn både musikkopptak og nedskrivne tekstar og komposisjonar. Klikkar ein på overskrifta Lyd får ein sjansen til å høyra eit lite utdrag av ein melodi eller song frå Fylkesarkivet sin samling med musikkopptak. Overskrifta Video skal gje oss tilgang til videoopptak av ulike hendingar. Her er det ikkje lagt inn noko enno. Prosjektet Kulturhistorisk atlas og leksikon skal vera ferdig til utgangen av dette året, men Fylkesarkivet vonar me kan driva det vidare. Eit leksikon treng som kjent stadig nye oppdateringar. www.sffarkiv.no/atlasleksikon
Page 1 and 2: Kjelda Fylkesarkivet i Sogn og Fjor
Page 3: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 3 Ø
Page 7 and 8: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 7 Va
Page 9 and 10: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 9 å
Page 11 and 12: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 11 D
Page 13 and 14: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 13 f
Page 15 and 16: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 15 D
Page 17 and 18: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 17 K
Page 19 and 20: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 19 L
Page 21 and 22: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 21 F
Page 23 and 24: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 23 S
Page 25 and 26: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 25 M
Page 27 and 28: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 27 A
Page 29 and 30: Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 29 u
Page 31 and 32: Årgang 10, nr 3 - 2001 Fattigstell
Page 45 and 46: Årgang 10, nr 3 - 2001 Minnesmerke
Page 55 and 56:
Årgang 10, nr 3 - 2001 Minnesmerke
Page 57 and 58:
Årgang 10, nr 3 - 2001 Minnesmerke
Page 59 and 60:
Årgang 10, nr 3 - 2001 Tingbøker
Page 61 and 62:
Årgang 10, nr 3 - 2001 Tingbøker
Page 63 and 64:
Årgang 10, nr 3 - 2001 Kjelda 63 h
show all

Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?