Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...
Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...
Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
produksjonsområde, steinalderbuplassar,<br />
mellomalderkyrkjer, handverk, steinbrot, <strong>og</strong> anna.<br />
Dei ulike lokalitetstypane skal identifiserast på<br />
kartet. Me må bruka ein del tid på å definera<br />
gode lokalitetstypar. Det viser seg ofte å vera<br />
problem at dei lokalitetstypane som er definert,<br />
ikkje er dekkjande for det materialet som<br />
føreligg. Lokalitetstypane må ligga som ulike<br />
lag på kartet, slik at me t.d. kan sjå kor mange<br />
steinaldersbuplassar som finst i ein kommune,<br />
<strong>og</strong> korleis dei er spreidde. Dette kartet må <strong>og</strong>så<br />
koplast opp mot matrikkelgardane.<br />
I nokre <strong>til</strong>felle vil det bli lagt ut eit plankart med<br />
aktive strukturar. For kvar av desse strukturane<br />
vil du finna informasjon som t.d. teikningar med<br />
målestokk, skildring av storleik <strong>og</strong> utsjånad,<br />
datering <strong>og</strong> gjenstandsfunn. Det skal dessutan<br />
vera gode bilete! Det må skrivast artiklar om<br />
strukturtypane, samt om gjenstandsfunna. Vidare<br />
må det vera artiklar der ein set anlegget i større<br />
sosial samanheng, samanliknar det med andre<br />
funn frå kommunen <strong>og</strong> fylket. Me må visualisera<br />
korleis husa kan ha sett ut, kanskje ”bygga opp<br />
att” heile lokalitetar i enkelte <strong>til</strong>felle, medan me i<br />
andre <strong>til</strong>felle viser type hus. Det er viktig at det er<br />
fagfolk som styrer denne prosessen, slik at me får<br />
visualiseringa så autentisk som m<strong>og</strong>leg. Diskusjon<br />
om tolking bør kunne presenterast. I samband med<br />
registrerte eller utgravne lokalitetar bør me ta med<br />
kven som var med på registreringa/utgravinga, <strong>og</strong><br />
om det er nokon som har jobba med det i ettertid.<br />
Ved kvar lokalitet <strong>og</strong> struktur som vert presentert,<br />
må me presentera litteratur for fordjuping. Det<br />
må mellom anna vera rapportar om registreringar/<br />
utgravingar, <strong>og</strong> andre artiklar <strong>og</strong> bøker om emnet.<br />
Det er <strong>og</strong>så naturleg å ha lenke <strong>til</strong> litteratur om<br />
kommunen.<br />
Ein del av dei aktuelle kjeldene er vanskeleg<br />
<strong>til</strong>gjengelege, <strong>og</strong> vil difor bli omarbeidd.<br />
Dette dreiar seg kanskje særleg om historiske<br />
kjelder som <strong>til</strong> dømes diplommaterialet <strong>og</strong><br />
Skattematrikkelen av 1647.<br />
Dokumentasjon av enkelte objekt<br />
I fleire <strong>til</strong>felle vil visualisering av tid <strong>og</strong> rom vera<br />
ein fin presentasjonsmåte av materialet. Her er<br />
enkelte lokalitetar meir eigna enn andre. I dei <strong>til</strong>felle<br />
me har nøyaktige kartfestingar av gjenstandsfunn,<br />
kan dette visualiserast. Ved <strong>til</strong> dømes å legga dei<br />
ulike typane gjenstandar i ulike lag – gjenstandar<br />
knytt <strong>til</strong> dømes <strong>til</strong> handverk, husdyrhald eller<br />
matlaging – kan du studera utbreiinga. Dette<br />
gjev i si tid godt utgangspunkt for å analysera<br />
lokaliteten, noko det mellom anna kan lagast<br />
undervisningsopplegg om.<br />
Ved å laga små filmar frå enkelte av dei mest<br />
spesielle kulturminna i fylket, får lesaren eit visuelt<br />
innblikk i korleis kulturminna ligg i landskapet.<br />
Kulturminne som er godt eigna er mellom anna<br />
tuftene i <strong>Fr</strong>iksdalen (Leikanger), kvernsteinsbrot<br />
(Hyllestad), enkelte store gravhaugar/gravfelt <strong>og</strong><br />
mellomalderkyrkjene. Det er m<strong>og</strong>leg at det allereie<br />
finst noko som kan brukast. Filmklypp er dessutan<br />
eigna for formidling av teknol<strong>og</strong>iske prosessar<br />
som <strong>til</strong> dømes steinteknol<strong>og</strong>i, bronsestøyping,<br />
jarn, teks<strong>til</strong>, keramikk osb. Visualiseringa av slike<br />
prosessar kan lenkast saman med det autentiske<br />
landskapet <strong>og</strong> det originale materialet.<br />
Til steinalderbuplassane bør det vera informasjon<br />
om korleis steinreiskapen vart laga. Per i dag jobbar<br />
Morten Kutscera med å laga steinaldersreiskap,<br />
samstundes som han står bak Arkikon saman<br />
med Ragnar Børsheim. Også bronsestøyping<br />
vil vera føremålstenleg å filma. Ørjan Engedal<br />
støyper autentiske bronsealdersgjenstandar, <strong>og</strong> kan<br />
truleg hjelpa med dette. Han lagar elles sett med<br />
bronsegjenstandar som kan kjøpast inn av skulane.<br />
Også bygningshistoria kan formidlast visuelt. Me<br />
kan laga film om ståande bygningar, samstundes<br />
som me kan laga rekonstruksjonar som tek<br />
utgangspunkt i stolpehol, eldstadar <strong>og</strong> anna som er<br />
avdekka ved arkeol<strong>og</strong>iske utgravingar. Graver <strong>og</strong><br />
gravfelt er eigna <strong>til</strong> å laga animasjonar eller 3D av.<br />
Det er pedag<strong>og</strong>isk å kunne sjå korleis ein gravhaug<br />
er bygd opp. Dei fleste registreringar <strong>og</strong> utgravingar<br />
i fylket bør bli filma <strong>og</strong> presentert på nettsida.<br />
15