Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...

Vedlegg 3
Døme på annan artikkel frå Kulturhistorisk Leksikon som handlar om eldre historie
34
Stølstufter i Friksdalen
Om lag 3 km inne i Friksdalen, ca. 800 m o.h ligg Svolset, eit eldgamalt
stølsområde med ikkje mindre enn 15 tufter. Dei er datert til perioden 400-
800 e.Kr, men det er uvisst kor mange av tuftene som var i bruk samstundes.
Arkeologane held på med utgravingar og registreringar i dette spennande
området.
Fram i dagen
Folk i Leikanger har lenge trudd at det ein gong har vore busetnad i Friksdalen, men det
var fyrst etter at Bjarne Eggum og sonen Terje fann ei glasperle at arkelogane for alvor
fatta interesse for staden. Då utgravingane tok til sumaren 1981, var mange spente på
kva fagfolka ville finna. Sumaren 1999 var det og fagfolk med graveutstyr på Svolset.
Undersøkingane i denne omgangen skal sluttførast i år 2000.
Funn frå utgravingane
Under utgravingane er det funne litt keramikk, nokre glasperler, spinnehjul og deler av
kleberkar. Spinnehjula viser at det har vorte spunne på stølen. Då det er funne få ting
som er forbunde med mannleg aktivitet, kan det vera ein indikasjon på at det er kvinner
som har halde til her. Dersom dette er tilfelle, må ein rekna med at det har vore ein
sesongbustad - ein stad folk heldt til om sumaren og fyrst på hausten.
Berre ein støl?
Det er usikkert kva slag aktivitet det har vore i Friksdalen. Kanskje er det ikkje ein støl
i tradisjonell tyding. Menneska kan ha budd her i lengre periodar og deler av jorda kan
ha vore dyrka. Enkelte meiner at dette ikkje er mogleg så høgt til fjells, men dette er
spørsmål ein håpar å få svar på den næraste tida.
Handel?
Kanskje har bøndene nede i bygda brukt til dømes torv frå Friksdalen for å byta til
seg andre varer? Området rundt tuftene er myrlendt, så dette er ei ikkje usannsynleg.
Det store antalet kokegroper i dalen kan også ha samband med ei eller anna form for
vareutveksling. Den vanlege tolkninga av slike groper er at dei vart brukt til matlaging,
men det store talet og det at dei ofte ligg nær kvarandre gjer denne tolkninga usikker.
Ein veit at trekol har vorte brukt til å vinna ut jarnmalm, og dette kan også ha vore
tilfellet i Friksdalen.
Religiøs aktivitet?
Det er også funne ein del såkalla gropesteinar på Svolset. Dette er steinar der den eine
sida er dekt med mange skålgroper; groper på om lag 5 cm som er hogd ned i steinar.
Dette er funn som ofte blir sett i samanheng med ei eller anna form for religiøs aktivitet.
Uansett korleis ein tolkar desse steinane, er det vanskeleg å sjå at dei kan ha hatt noko
praktisk funksjon.