Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...
Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...
Fr vikinggrav til verdsveven - Kulturnett Sogn og Fjordane ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Den eldste fasen med busetjing<br />
På Rutlin er det sikre spor etter sju bygningar. Den eldste daterer seg <strong>til</strong> den mellomste<br />
bronsealderen, om lag 1100 f. Kr. Denne bygningen har truleg vore rundt 10 m lang.<br />
Den har hatt vegg-grøft <strong>og</strong> eit par takberande indre stolpar sett på syll (stein eller stokk<br />
som heva stolpane frå marka). Dette er ein noko uvanleg hustype. Bygningen har truleg<br />
vore brukt som uthus. Om lag 300 år seinare, 800 f. Kr., har det vore eit langhus på om<br />
lag 6 x 25 m. I <strong>til</strong>legg er fleire stolpar daterte <strong>til</strong> sein bronsealder. Det tyder på at det har<br />
lege fleire bygningar her samstundes.<br />
Jarnaldergarden<br />
I dei siste århundra før Kristus stod eit treskipa langhus på om lag 6,5 x 18/19 m<br />
på Rutlin. Den neste bygningen som er identifisert, var i bruk i den midtre delen av<br />
jarnalderen (om lag 300-500 e. Kr.). Denne var mellom 14 <strong>og</strong> 16 m lang, <strong>og</strong> har husa<br />
både menneske <strong>og</strong> dyr. <strong>Fr</strong>å sein romersk jarnalder/folkevandringstid (om lag 350 e.Kr)<br />
er det dokumentert eit stort langhus. Det var orientert aust-vest på flata <strong>og</strong> var om lag<br />
50 m langt <strong>og</strong> 6,5 m breitt. Denne bygningen hadde djupe steinskodde stolpehol med<br />
diameter på over 40 cm. Stolpane i store bygningar vart ofte skodde med steinar for<br />
at dei skulle stå betre. Funn av leirklining viser at veggene har hatt leirklint flettverk.<br />
Bjørkenever tyder at taket har vore torvlagt. I denne bygningen vart det gjort funn av<br />
potteskår, vevlodd, bryne <strong>og</strong> jernknivar.<br />
Bruk i mellomalderen<br />
På den sørlege delen av Rutlin-terrassen låg ein bygning frå høgmellomalderen (1200<br />
e. Kr.), 32 x 6,5 m stor. Ut frå funn av keramikk, veit ein at den var i bruk på midten av<br />
1100-talet. Denne bygningen er stolpesett. Her er to rekkjer med takberande stolpar som<br />
er trekte ut i ytterveggen. Tre stolpar inne i bygningen har berre hatt støttande funksjon.<br />
Det er få kjende stolpesette bygningar frå mellomalderen, <strong>og</strong> arkeol<strong>og</strong>ar har difor meint<br />
at laft var den vanlege bygningsmetoden.<br />
Det andre emnet eg har skrive om er storgarden<br />
Kvåle. Denne artikkelen valde eg å vinkla på<br />
ein noko anna måte. Utgangspunktet for denne<br />
artikkelen, var den historiske garden Kvåle. Eg<br />
studerte m.a. Skattematrikkelen frå 1647, <strong>og</strong> rekna<br />
ut både den faktiske <strong>og</strong> relative storleiken <strong>til</strong> Kvåle<br />
i 1647. Dette brukte eg som utgangspunkt i studiet<br />
av statusen <strong>til</strong> Kvåle bakover i tid. Eitt av føremåla<br />
med å skriva denne artikkelen, var å finna ein mal<br />
som ein kan bruka <strong>til</strong> å skriva om alle gardane i<br />
20<br />
fylket. Det er noko arbeid med å studera kjeldene<br />
på denne måten, men etter å ha rekna ut kva<br />
landskuld gardane i <strong>S<strong>og</strong>n</strong>dal <strong>og</strong> Norum skipreide<br />
betalte i 1647, har ein eit godt utgangspunkt for<br />
å skriva om alle gardane i <strong>S<strong>og</strong>n</strong>dal kommune<br />
(unnateke Fjærland).
Change language