Blyttia_200601_skjer.. - Universitetet i Oslo

BØKER
folkelege namna skil dessutan anten ikkje mellom
ulike (botaniske) artar eller dei gjeld berre for
ein bestemt art til eit bestemt bruk, t.d. beinved
om kristtorn til emne for reidskap eller kjerringris
og kjise om dvergbjørk til kostar eller brensle. Truleg
ville ein trenge ei eiga bok for å få med nok
stoff om namn og tradisjonar til å yte dette rettferd,
slik det er gjort for fleire av treslaga våre (sjå t.d.
Nedkvitne og Gjerdåker 1995).»
Formatet
Flora Nordica er komen med tre bind, og det ligg
føre planar om å gi ut tre til i dei næraste åra.
Dermed anar vi at før Lids flora kjem ut i neste
utgåve, vil ein fullført Flora Nordica stå i hyllene til
fagbotanikarar over heile Norden. Kva meir kan
ein då ønskje seg enn eit slikt skattkammer av
kritisk gjennomarbeidd informasjon om alle ville
eller forvilla karplantar ein nokon gong måtte treffe
på? Som fagbotanikar, truleg svært lite. Ingen over,
ingen ved sida. Dei tidlegare utgåvene av Lids
flora har vore mest einerådande i universitets- og
høgskuleutdanninga i botanikk, og mange skulebibliotek
har Norsk flora. Han har oppnådd eit ry
som Noregs Nasjonale Flora, utarbeidd av norske
fagfolk som han er. Men vil han halda stillinga
dei neste tiåra? Kan hende ikkje. Konkurransen
frå omsette verk på eine sida og Flora Nordica på
hi, kan bli vel tøff. Og det er ikkje vanskeleg å sjå i
bokhandlarane at dette er eit segment i marknaden
som det har gått attende med, både i omsetjing
og utval, i dei seinare åra. Ein amatør vil nok
ha problem med å tileigne seg og finne fram i dei
omfattande nøklane og mylderet av meir eller mindre
sjeldsynte og tilfeldige artar og former i Flora
Nordica. Dei fleste vil ha meir enn nok nytte og
glede av eit verk som den vakre og stort sett korrekt
illustrerte fargefloraen til Mossberg & Stenberg
(2003). Her er det óg mogleg å kose seg
med bileta medan ein blar og kikkar på det som
veks kring ein. Ja, for denne boka er det også
mogleg å ta med seg ut, på ferieturen, i alle fall
om ein ikkje er på fottur og tvungen til å vurdere
vekta opp mot det som trengst av proviant og klesskift.
Samstundes har amatørane oppdaga det elektroniske
mediet: verdsveven fløymer over av beskrivingar
og bilete av all verdas plantar, berre nokre
tastetrykk unna. Ikkje alt er til å lite på, men dei
mange heimesidene og diskusjonsklubbane om
botaniske tema på veven syner klårt at her treffast
folk med gode kunnskapar og ei kritisk haldning
til hobbyen sin. I framtida vil det truleg verte mogleg
å leggje ut Lids flora elektronisk, ja, kan hende er
det nett her redninga vil liggje for Lids flora på sikt.
Å gje seg elektronikken i vald og sameine og samle
den kunnskapen som kjem inn frå alle kantar.
Ei utgåve med interaktive nøklar der ein ikkje vel
mellom ulike tekstalternativ, men klikkar seg fram
i eit hierarki av symbol – bilete av dei kritiske karakterane,
til ein kjem fram til rett art – eller ei liste
over moglege svar på kva plante ein har føre seg.
Og kan sende inn til redaksjonen bilete og opplysningar
om funn. Det er nok å peike på kva ein
har fått til med «Den virtuella floran» (Naturhistoriska
riksmuseet 2006) i vårt granneland, for å
syne utfordringa for floraen i bokform.
Vi kan jamvel tenkje oss ei elektronisk utgåve
av Lids flora som får plass i ein liten dings som
går i lomma med heile floraen på. Rett nok er her
tekniske problem, t.d. batteria som aldri varar lenge
nok, og vatn og fukt som gjer dingsen ubrukande.
Men framleis er det snøggare å slå opp i ei bok
enn på ein PC. Difor trur vi det finst von for Lids
flora som bok. Men då må neste utgåva gjerast
meir hendig og brukande. Både profesjonelle brukarar
og amatørar treng ein hendig ekskursjonsflora.
Her finst mange større eller mindre floraer
som kunne tenkjast å fylle ei slik nisje, eit vel illustrert
oversyn til turbruk. Men i dei fleste vi har sett
av dette slaget er det ein tendens til at mange,
jamvel vanlege artar vantar. Dermed er dei lite brukbare
for ein seriøs student eller amatør, og boka
hamnar lett i hylla heime, slik den klassiske vesle
boka «Fjellflora» (Gjærevoll & Jørgensen 1952,
2005) har gjort hjå mange. Kan «mursteinen» til
Lid passast inn her? Vi oppfattar det å gi ut siste
utgåva i mjuk plastinnbinding som eit steg i denne
leia, med målet at boka skulle bli hendig på ekskursjonar,
under feltkurs og på tur. Eit slag «hakkespettbok»
i botanikk for folk med glede av å ferdast
i det fri og nyfikne på naturen kring oss. Vi trur ikkje
det er nok med mjukt omslag, og har nokre forslag
til forbetringar som vil minske vekta drastisk
og gjere innbindinga mindre sårbar.
Vi tillet oss difor å samanlikne Lids flora med
«Felleskatalogen over farmasøytiske spesialpreparater
markedsført i Norge» (Felleskatalogen
2005). Denne kom dette året med si 47. utgåve.
Trass i at innhaldet er eit heilt anna, er katalogen
gjort for å tole noko av den same handsaminga,
på legekontor, laboratorium og i apotek landet om.
Vi har også kikka på den velkjende «Excursion
Flora of the British Isles» (Clapham et al. 1981) og
«The Plant Book» (Mabberley 1997). I tabell 1 er
nokre vitale mål sett opp. Som vi ser ville eit tynn-
36 Blyttia 64(1), 2006