A emoción da terra - Asociación de Escritores en Lingua Galega

Uxío Novoneyra
Antón Patiño
Con Uxío Novoneyra acontece a milagre de que a natureza tome voz propia. O
poeta do Courel recolleu os ritmos da paisaxe, a sonoridade da natureza. A expresividade
anónima e anterga da toponimia, tatuando o nome do lugar. Rexistrando
a intimidade coa natureza, nunha simbiose panteísta. Hai poemas depurados,
quintaesenciados, onde semella que resolveu unha ecuación poética. Unhas breves
palabras no espazo, despoxadas coma un haiku. Traballa por sustración. Un
baleiro activo fai que no texto fique só o esencial. Unha sensibilidade orientalista.
O silencio fura no texto deica deixar transparentes as palabras. Diáfanas (atravesadas
polo baleiro) transportando o seu propio silencio.
Anos enteiros sen poema. Logo aparece como unha chuvia livián de palabras
lentas e depuradas. Nunha fonda condensación simbólica. A respiración do idioma.
A súa verdade íntima. O interior nu da linguaxe transfigurado nunha nervadura
silente. A reflectir unha beleza elemental que fala da primeira mirada; e da
palabra primeira virada en signo, como nos seus poemas “caligráficos”.
A palabra é: emoción máis concepto. Pureza. A palabra primeira fala nunha
linguaxe táctil. Dunha visualidade intensa. Extática. Na suspensión da temporalidade.
O ritmo secreto. O rumor do comunitario na respiración da lingua.
Nunha ocasión tiven a inxenuidade de lle preguntar polos seus poetas favoritos.
Non saíu un só nome propio da súa voz. Falou deseguido da poesía de
tódolos pobos do mundo. Da poesía enteira do universo. Para íl o poeta non se
pode afastar da comunidade. Habita na linguaxe e na respiración do idioma. Na
intrahistoria do propio idioma. No seu recendo íntimo. Na procura da reverberación
aurática das verbas. Na maxia da súa orixe remota. Misterio do lento
regreso. Méndez Ferrín dixo que Uxío Novoneyra era o noso poeta nacional. É
certo. A Novoneyra hai que o poñer xunto con Rosalía a gardar o segredo e a
maxia das palabras. Son un prisioneiro da lingua: dicíalle a Elva, íl que era todo
liberdade. Novoneyra é un artesán da soidade das verbas: como un labrego-zen
escoitando o silencio da palabra. O rumor xeratriz das imaxes, as palabras e o
mundo.
11