A emoción da terra - Asociación de Escritores en Lingua Galega

Xorden as cuestións inevitables ¿quen son eu? ¿que é o home? Home a soas
fronte ao encrucillado da terra, a historia, o infinito, home esgazado por unhas
necesidades contraditorias: a nada e o soño, a derrota e a loita, o espero e o desespero,
debaténdose nunhas circunstancias históricas moi pouco favorables.
Simbolismo gráfico-visual
Antes de comentar os aspectos técnicos da poesía de Novoneyra, e en especial
aqueles que conforman a singularidade do seu estilo, cómpre salientar que a poesía
de Novoneyra está concibida esencialmente para ser recitada. A canle oral sería
o medio de transmisión máis axeitado para a palabra deste poeta. Desta maneira
poderían comprenderse os silencios, o contrapunto da palabra, a intensidade da
voz, que imita a natureza en lenes murmurios ou na forza atronadora das tempestades
de neve. Desde a voz, e en particular desde a singular voz de recitador de
Uxío Novoneyra, podería comprenderse adecuadamente a fondura tráxica achegada
polas vogais velares, así como a luminosidade e amplitude que suxiren os fonemas
abertos coma o e e o a. A letra de imprenta e o molde do folio resultaban moi
limitadores para a voz do poeta. Por iso foi necesaria a experimentación gráfica, de
maneira que se puidesen expresar aspectos da poesía de Novoneyra, que doutro
xeito ficarían desapercibidos. Por estas razóns podemos falar do simbolismo gráfico-visual
da poesía de Novoneyra que se concreta nos seguintes casos: emprego de
grandes espazos en branco que preceden ao poema impreso, separación irregular
das palabras ou dos grafemas, variacións na tipografía, distribución dos versos formando
debuxos, letra de imprenta substituída pola caligrafía do autor...
O emprego de recursos gráficos estivo máis ou menos presente nos poetas desde
a vangarda ata os nosos días, pero un dos autores que concedeu un papel máis
importante aos recursos deste tipo é Uxío Novoneyra. Xa en Os Eidos podemos
encontrar algún exemplo de versos que adoptan unha distribuzón espacial simbólica,
imitando a néboa ou o esvarar da auga. De igual forma, a través do espazo
en branco que precede aos poemas, pode suxerirse o silencio. Pero será a partir
do poema Vietnam Canto e da obra Do Courel a Compostela cando os recursos
gráficos acaden a súa máxima valoración.
Cando comezamos a lectura de Os Eidos, pode chamarnos a atención a disposición
do poema, que normalmente ocupa o extremo inferior do folio –nas páxinas
da dereita– ou o extremo superior –nas páxinas da esquerda. Podemos interpretar
que ese espazo simboliza a atmosfera, o ceo, e baixo el aparece a palabra,
a terra, imitando desta forma a distribución terra-ceo da serra do Courel. Esta
explicación non sería valida naqueles casos nos que o poema se sitúa na parte
superior. Por iso podemos pensar que ese espazo baleiro o que está a representar
visualmente é o silencio. Só despois da emoción, o poeta pode artellar algun-
20