deltio54

ΣΧΟΛΗ Ι.Μ.ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥΑ φ ι έ ρ ω μ αΑΝΟΙΚΤΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ (OPEN EDUCATIONAL RESOURCES)Στο αφιέρωμα του παρόντος τεύχους του Δελτίου μάς απασχόλησαν οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (Open EducationalResources - OER). Οι Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι αποτελούν ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό (από ένα απλό σχέδιο μαθήματοςμέχρι ένα διαδικτυακό ακαδημαϊκό μάθημα) το οποίο διατίθεται ελεύθερα και ανοικτά για χρήση και επαναχρησιμοποίηση,με σκοπό την εξυπηρέτηση της διδασκαλίας, της μάθησης και της έρευνας. Στα κείμενα που ακολουθούνεπιχειρείται μια ολοκληρωμένη παρουσίαση του ζητήματος των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων που επισημαίνει τησπουδαιότητά τους στην Εκπαίδευση και αναλύει διάφορες ειδικές πτυχές, όπως αυτή των πνευματικών δικαιωμάτων.ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΑντώνης Λιοναράκης *Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια και να αποκτήσω πολλέςεμπειρίες για να καταλάβω ένα απλό πράγμα: Το κλειδί γιατην αποτελεσματική και ουσιαστική μάθηση δεν είναι ούτε ταπρογράμματα σπουδών ούτε ο εκπαιδευτικός φορέας ούτε ταάπειρα σεμινάρια και οι επιμορφώσεις ούτε τα τελευταία μοντέλατων υπολογιστών με τις μεγάλες ταχύτητες και τις εντυπωσιακέςοθόνες. Το κλειδί για την επιτυχία στη μάθηση είναιπάντα ο ίδιος ο δάσκαλος από τη στιγμή που γνωρίζει ότι πρέπεινα μετουσιώσει τη διδακτική του δραστηριότητα, τη διδασκαλίατου, σε μάθηση, δηλαδή, να την κάνουν γνώση τους οιμαθητές του. Να την οικειοποιηθούν, να γίνει κτήμα τους.Τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίσαμε μια εκπληκτική ανάπτυξητων τεχνολογιών. Οι τεχνολογίες, χωρίς να έχουν δημιουργηθείγια εκπαιδευτικούς λόγους, χρησιμοποιήθηκαν άμεσαγια λόγους επικοινωνίας. Η μαγεία τους συμπορεύθηκε με τιςδυνατότητές τους και έγιναν βασικά εργαλεία στον χώρο τηςεκπαίδευσης. Σε κάποιες περιπτώσεις αξιοποιήθηκαν με λάθοςτρόπους, με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν σοβαρότατα ερωτηματικάγια τη χρηστικότητά τους. Ο μεγάλος όγκος της αξιοποίησήςτους, όμως, έδωσε μια νέα ώθηση στην εκπαίδευσηπου άλλη δεν υπήρξε ποτέ σε τέτοια κλίμακα στην ιστορία.Βιώσαμε και εξακολουθούμε να βιώνουμε την ανάπτυξη καιτις δυνατότητές της. Έρχεται, λοιπόν, ως φυσικό επακόλουθοη χρήση της, αλλά, κυρίως, ορισμένες νέες δυνατότητες πουμεταφέρει. Σε συνδυασμό με το διαδίκτυο (ταχύτητες, δυνατότητεςαποθήκευσης, κοινωνικά δίκτυα κ.ά.) καταλήγει έναδυναμικό εργαλείο στα χέρια της εκπαίδευσης.* Ο Αντώνης Λιοναράκης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ανοικτήςκαι εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.Τα μαζικά ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα, γνωστά ωςMoocs (Massive on line Open Courses) εδώ και λίγα χρόνιαέχουν εφαρμοστεί κυρίως από ξένα πανεπιστήμια και, μάλιστα,μεγάλα και γνωστά. Η χρήση τους δεν έχει ακόμα διερευνηθείκαι για την ώρα οι προβληματισμοί είναι τα κύρια χαρακτηριστικάτους και λιγότερο η δυνατότητα αξιοποίησής τους.Στο όνομα της ελεύθερης πρόσβασης στην εκπαίδευση καιτων ίσων ευκαιριών, τα Moocs εκπροσωπούν μια πρακτική, ηοποία ήταν ζητούμενο εδώ και δεκαετίες από τη διεθνή κοινότητα.Αυτό που μπορούν και κάνουν είναι ότι προσφέρουνστους πάντες εκπαιδευτικές ευκαιρίες χωρίς χρήματα. Σε κάποιεςπεριπτώσεις απαιτούν ένα μικρό χρηματικό ποσό. Οιχρήστες προέρχονται από μια μεγάλη ανόμοια μάζα πολιτών(κάποιας ηλικίας, άνθρωποι με περίεργα ωράρια, άνθρωποι διεσπαρμένοισε όλον τον πλανήτη). Μια έρευνα που διεξήχθηστο University of Pennsylvania και τις πλατφόρμες του, οι οποίεςπαρέχουν εκπαίδευση από απόσταση μέσω Moocs, εντόπισεότι μόνο το 5% των φοιτητών που αρχικά παρακολούθησαντα μαθήματα, ολοκλήρωσαν το μάθημα της επιλογής τους.Επιπλέον, τα Moocs αποτελούν τα «Μαζικά μέσω διαδικτύουΑνοικτά Μαθήματα» και ορίζονται μέσα από την «μαζικότητα»και την «ανοικτότητα», δηλαδή μέσα σε ένα μεγάλοσε μέγεθος πλαίσιο, ανοικτό για κάθε ενδιαφερόμενο. Στιςπερισσότερες περιπτώσεις οι φοιτητές δε λαμβάνουν καμίαανάδραση, κανένα προσωπικό μήνυμα από πουθενά, με αποτέλεσμανα παρατούν την προσπάθειά τους με την παραμικρήδυσκολία, όταν είναι δυσαρεστημένοι από κάτι ή αγχωμένοικαι πιεσμένοι από την πορεία τους.Τα Μαζικά Ανοικτά Μαθήματα δεν απαιτούν τυπικά προσόνταή δίδακτρα: ακούγεται ως μια ουτοπική εκπαιδευτική καινοτομία,αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Οι μαθητές των Moocsπερνούν τον περισσότερο χρόνο τους παρακολουθώντας βίντεοκαι διαβάζοντας. Θεωρητικά, για να κατανοήσουν καλύ-3