27.06.2013 Views

Tam Metin

Tam Metin

Tam Metin

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

elde edilir. Bu durumda φ fonksiyonu birebirdir. O halde tanımlanan φ fonksiyonu<br />

birebir bir homomorfizma olduğundan monomorfizmadır. Dolayısıyla 1.2.2 Önerme<br />

gereği, S yarıgrubu T X in imφ alt yarıgrubuna izomorftur. □<br />

1.2.3 Teoremin ispatında<br />

1<br />

X = S yerine X = S alınsaydı, φ fonksiyonu yine<br />

bir homomorfizma olurdu. Ancak bu durumda φ nin birebirliği sağlanmayabilirdi.<br />

Örneğin S={ a, b, c } kümesi sol sıfırların oluşturduğu bir yarıgrup olsun. Bu durumda<br />

1<br />

X S a b c<br />

= = {1, , , } olur. Ayrıca a, b ve c elemanlarına karşılık gelen τ , τ , τ<br />

fonksiyonları da<br />

⎛ 1 a b c ⎞<br />

τ a = ⎜ ⎟<br />

⎝ a a b c ⎠ ,<br />

⎛1 a b c⎞<br />

τ b = ⎜ ⎟<br />

⎝b a b c⎠<br />

ve<br />

⎛1 a b c ⎞<br />

τ c = ⎜ ⎟<br />

⎝c a b c ⎠<br />

şeklinde olur. Ancak burada<br />

⎛ a b c ⎞<br />

τ a = τ b = τ c = ⎜ ⎟ = id<br />

⎝ a b c ⎠<br />

1<br />

X = S yerine X = S = { a, b, c}<br />

alınsaydı,<br />

elde edilirdi ki bu durumda φ homomorfizması birebir olmazdı.<br />

9<br />

a b c<br />

1.2.4 Tanım: S ve T iki yarıgrup olmak üzere, f : S → T homomorfizması<br />

var olsun. Özel olarak f örten ise T yarıgrubu, S yarıgrubunun homomorfik<br />

görüntüsü dür.<br />

Yarıgrup teoride serbest yarıgruplar için verilen aşağıdaki teorem, grup<br />

teoride serbest gruplar için verilen ve birçok özelliği belirlemekte yardımcı olan<br />

Evrensel Dönüşüm Özelliği’ nin (Universal Mapping Property) bir benzeridir.<br />

1.2.5 Teorem: S herhangi bir yarıgrup ve A harflerin oluşturduğu küme<br />

olsun. Ayrıca f : A → S fonksiyonu tanımlansın. Bu takdirde f fonksiyonu,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!