27.06.2013 Views

Tam Metin

Tam Metin

Tam Metin

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

incelenecektir.<br />

1.5.14 Örnekte kısaca verilen devirli yarıgruplar, 3. Bölümde ayrıntılı olarak<br />

1.5.15 Örnek: S yarıgrubu<br />

2<br />

⎡<br />

⎣a1, a2,..., an ; ai = ai , aia j = a jai (1 ≤ i, j ≤ n)<br />

⎤<br />

⎦<br />

sunuşu ile tanımlansın. S nin her bir elemanı a i nin kuvveti şeklindedir. Gerçekten,<br />

herhangi çarpım şeklindeki bir eleman, aia j = a jai bağıntısı kullanılarak,<br />

a a a ( i j ≥ 0, 1 ≤ j ≤ n)<br />

biçiminde yazılabilir ve burada i j lerin hepsi birden 0<br />

1 2<br />

1 2 ... n i<br />

i i<br />

n<br />

değildir. Ayrıca<br />

2<br />

ai = ai<br />

bağıntısını kullanarak bu çarpımdaki i j kuvvetlerini<br />

n<br />

i = 0,1 sayılarına indirgeyebiliriz. Böylece S en çok 2 − 1 elemanlı bir yarıgrup<br />

j<br />

olur. ◊<br />

1.5.16 Örnek: S yarıgrubu<br />

4 3<br />

⎡<br />

⎣a, b ; a = a, b = b, ba = ab⎤<br />

⎦<br />

tanımlansın. ab = ba bağıntısı kullanılarak S nin her bir elemanı<br />

biçiminde yazılabilir. Ayrıca<br />

4<br />

a = a ve<br />

25<br />

sunuşu ile<br />

i j<br />

a b ( i, j ≥ 1)<br />

3<br />

b = b bağıntılarını kullanarak i ve j<br />

sayılarını 1 ≤ i ≤ 3 , 1 ≤ j ≤ 2 olarak indirgeyebiliriz. Böylece S, en çok 11 elemanlı<br />

bir yarıgrup olur. ◊<br />

Buraya kadar grup, monoid ve yarıgruplar için sunuş tanımlarından ve<br />

aralarındaki farklılıklardan bahsedildi. Bu üç cebirsel yapının sunuşları arasında<br />

birinden diğerine geçiş yapılabilir. Bu durum aşağıdaki gibi özetlenebilir.<br />

i Her yarıgrup sunuşu bir monoid sunuşu haline getirilebilir. Örneğin [ A; R ]<br />

sunuşu S yarıgrubunu temsil etsin. Bu yarıgruba birim eklenirse [ A; R ] sunuşunun<br />

temsil ettiği bir monoid elde edilir.<br />

i Eğer S yarıgrubu e A +<br />

∈ ile temsil edilen bir birim eleman içeriyorsa bu<br />

durumda [ A; R , e = 1]<br />

sunuşu S yarıgrubu için bir monoid sunuşudur.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!