Kütahya Seramik Bodrumlularla buluştu - NG Dergi

kamaştırıcıydı. Academia Müzesi ile Santa Maria della Saluta
kilisesi arasında bir cephesi Büyük Kanal’a bakan Guggenheim
Müzesi’nde Picasso, Arp, Pollock, Marini, Giacometti gibi
20.yüzyıl’ın önemli sanatçılarının özenle seçilmiş eserleri sergileniyordu.
Zaman çok çabuk ilerlemişti. Güneş tepedeydi.
Sis sonrası Venedik, inanılmaz biçimde İstanbul’a benziyordu.
Parlak ışık ve denizdeki yansımalar Üsküdar’dan karşı kıyıya
bakarken gözümü okşayan çırpıntılı boğaz sularının ışıklı görüntülerini
ne kadar da andırıyordu… Uzun yıllar İstanbul’da
yaşamış, Yıldız Şale köşkünde bir Venedik tablosu da bulunan
İtalyan ressam Zonaro’nun Boğaziçi peyzajlarını büyük başarı
ile gerçekleştirilmesini şimdi daha iyi anlıyorum.
Japon turistlerle dolu gondolların kuyruk olduğu dar kanalların
üzerinde bir semer gibi yer alan küçük köprülerin üzerinden
geçerek, güneşin yakıcı etkisinin yerini tatlı bir serinliğe bıraktığı
küçük meydanlardan birindeki çeşmede kendime geldim. Hemen
çeşmenin yanı başındaki trattoria’ya girdim ve kendime bir
İtalyan şarabı ile bol mantarlı pizza ısmarladım. Midemle hesaplaştıktan
sonra hemen tekrar yola koyuldum. Büyük Kanal boyunca
labirent sokaklarda, hoş sürprizlerle karşılaşma oyununu
oynamaya devam ettim. Dar sokaklardan akan turist nehirleri
yanında, taş yapılar içinde bu denli bir hareket yoktu. Pencerelerdeki
ahşap panjurlar genellikle kapalıydı. Okuduğum bir
kitapta Venedik’in boş bir şehir olduğu yazılıydı. 1938’de nüfus
280 bin iken, 1990’larda bu rakam 80 bine düşmüştü. Üç
kuşak önceye uzanan gerçek Venedikli nüfusunun ise sadece
28 bin civarında olduğundan bahsediliyor. Yani burası aslında
turistlere terk edilmiş bir oyun mekanı.
San Marco Meydanı’nın hemen başındaki ünlü Correr
Müzesi’nde yer alan Carpaccio ve Belliniler’e ait eserlerden
ve sergilenen etnografik eşyalardan, şehrin geçmişte ne denli
canlı yaşantısı olduğu anlaşılıyor. V. ve VII. Yüzyıllarda kuzeyden
gelen Ostrogotların’ın ve Lombardlar’ın istilasından kaçan
kıyı halklarının sığındığı bu tabiat mucizesi mekan, giderek
güçlü bir ticaret merkezine dönüşmüş. Doğu Hindistan’dan
ipekli kumaşlar, baharatlar ve egzotik eşyalar Avrupa’ya buradan
pazarlanıyor, Slav köleler, Arap müşterilere yine burada
sunuluyormuş. Şehir kısa sürede inanılmaz biçimde zenginleşmiş.
İstanbul’un fethine kadar en parlak dönemini yaşayan
Venedik, yeni ticaret yollarının keşfedilmesi ve Kıbrıs, Girit gibi
ticaret geçiş noktalarının Osmanlı ordularınca fethedilmesi üzerine
etkinliğini hızla kaybetmeye başlamış ve giderek kendi içine
kapalı daha çok karnaval, eğlence ve entrikalar şehri haline
dönüşmüş. Osmanlı’nın benzer bir kaderle yaşadığı Lale Devri
safahatı, Venedik’in çılgın eğlenceleriyle eş zamanlı yaşanmış.
Zevk, eğlence ve gösterişin sınır tanımadığı bu kent, giderek
ticaret merkezi olma konumundan uzaklaşıp, kendi girdabında
eğlence yorgunu bir kent haline gelmiş.
Yaklaşık 4 kilometre uzunluğundaki Büyük Kanal’ın her
iki yanında dizili birbirinden güzel yapıları izlerken, Thomas
Mann’ın ünlü “Venedik’te Ölüm” romanını düşünmeden edemiyorum.
Eser Gustav Aschenbach’ın Venedik’e seyahatini
ve burada çıkan salgın hastalığa yenik düşüşünü konu alır. Pis
kokan kanallardan, yas tutan eski konak cephelerinden bahseden
bu eserde, roman kahramanının ölümüyle birlikte hasta
şehir Venedik’in ölümü de hissedilir. Romanı anımsarken, şu
soru da zihnimde büyüyor: Acaba kristal fanus içinde izlediğim
Venedik gerçekten yaşıyor mu? Büyük Kanal boyunca XV.
Yüzyıl eseri Ca’d Oro (Altın Ev), Ca Foscari, Corner Spinelli,
Dario, Vendramin Calergi gibi sarayları izlerken giderek daha
fazla melankoliye kapıldım. Devasa bir tarihsel dekor içerisinde
dolaşan şaşkın turistlerden pek bir farkım olmadığını düşündüm.
Şehirde bulunan 107 kilisenin kulelerinden şehre yayılan
çan seslerini duyunca, üzerimdeki soğukluk ve ürperme duygusu
biraz olsun hafifledi. Rialto Köprüsü’nün üzerinde yer alan
canlı neşeli dükkânları görünce kendime geldim. Garip tezatlar
şehriydi Venedik; yaşam ve ölüm bir aradaydı… Gün epey ilerlemişti
ve şehri soluyabildiğim kadar solumalıydım. Vapuretto
denilen dolmuş motoruna binerek Murano adasına doğru yola
koyuldum. Karşı sahillerde La Giudecca takımadası, ünlü mimar
Palladio’nun eseri olan San Giorgio Maggiore Kilisesi’nin adıyla
anılan ada görülüyordu. San Marco meydanındaki kalabalık giderek
küçüldü ve bir mızrak gibi San Marco Bazilikası’nın çan
kulesi ortaya çıktı. Parlak güneşin gözleri kamaştırdığı pürüzsüz
gökyüzünde, Dükalar Sarayı’ndaki Büyük Meclis Salonu’nun iç
cephesinde yer alan Tintoretto’nun devasa tablosundaki yüzlerce
azizin üzerimizde dolaştığını hissettim biran. Sanat bienalinin
mekanı Castello bahçelerinin yanından geçerek Murano
adasına yöneldiğimizde, solumuzda şehir mezarlığının bulunduğu
San Michele Adası görülüyordu.
Nihayet Murano’dayım. İskelenin hemen önünden başlayan
cam dükkan ve atölyeleri, dar kanalın iki yanında San Pietro
Martire kilisesine kadar devam ediyordu. Taze deniz ürünlerinden
oluşan zengin menüleriyle sempatik trattoria ve restoranlar,
çeşitli Murano camları arasında seçim yapmaktan yorulanların
nefes alma duraklarıydı. Osmanlı Beykoz camlarıyla yakın
akraba olan ve kökeni 13.yüzyıla kadar giden bu atölyeler, hala
revaçta. Çeşm-i bülbül benzeri sürahileri ve bardakları görünce
hemen o tarihsel bağ kuruluyor.
Son vapura binerek adadan hareket ettiğimde hava kararmıştı.
Vapur, sakin Venedik körfezinin sularını yararak yol
alırken yorgunluk iyice bastırdı. Ferit Bey’le tekrar karşılaştık.
39