Kütahya Seramik Bodrumlularla buluştu - NG Dergi

Viyana’dan 1900 başlarına
ait et ve peynir çatalları.
Çatal denince akla genellikle metalden üretilen, yiyecekleri
ağza götürmek ya da pişirme ve kesme sırasında
yiyeceği sabit tutmak için kullanılan mutfak
eşyası gelir. Çatal (fork) kelimesinin orijinali, saman tırmığı veya
yaba anlamına gelen Latince ‘furca’ kelimesinden geliyor. Esasen
Antik Yunan’da geliştirilen ve etleri pişirmek için kullanılan iki
uçlu çatalın, özellikle bronz ve gümüş örneklerin Romalılarca da
bilindiği doğrulanıyor. Ama bugünkü anlamda kullanılmadıklarından,
pek de çataldan sayılmıyorlar. Eski Çin imparatorlarının
mezarlarında da kemikten üretilen çatal örneklerine rastlanıyor.
Orta Doğu’da 1000 yılından önce izine rastlanan yemek çatalının
Avrupa ile buluşması ise, 11. yüzyılda bir Bizans prensesi
sayesinde oluyor. Ama hepsinden ilginç olan başka bir detaya
değinmekte fayda var: Bildiğimiz anlamda çatal kullanmanın,
tarihte bir skandal, hatta Tanrı’ya hakaret olarak kabul edildiğini
söylesek, inanır mıydınız?
Bir rivayete göre, Venedik Dükü Domenico Silvio, Bizanslı
bir prensesle evlenir. Prensesin iki dişli bir çatalı vardır. Ellerini
kullanmak yerine, yemeğini çatalıyla yemesi çok eleştirilir. Rahipler,
Tanrı’nın insana bahşettiği parmakları kullanmak yerine
çatal kullanmanın, ‘Tanrı’ya hakaret’ sayılacağını savunurlar.
Prensesin kısa süre sonra bir hastalığa yakalanması da bu durum
üzerine lanetlenmesi olarak düşünülür. Çatalın Avrupa’ya
yayılması, bunu takip eden beş yüzyıl boyunca gerçekleşir.
İtalya’da 1600’lerde, İngiltere’de ise 18. yüzyılda çatal kullanımı
giderek yaygın bir hale gelir. Orta çağa ait belgelerde,
çatalın sadece en üst sınıflar tarafından bilindiği, hatta onlar
arasında bile pek de yaygın olmadığı tespit ediliyor. Çatalların
47