Sokak Çocukları Rehabilitasyon Modeli - İstanbul Büyükşehir ...

Türkiye’de Sokak Çocuklar› Durum Analizi 59
Çocuk Haklar› Sözleflmesi’nin imzalanmas›ndan önce oldu¤u gibi,
bugün de çocuk istismar ve ihmalinin önlenmesi konusunda ne genel
ne de yerel yönetimlerin süreklilik gösteren bir politikas› bulunmamaktad›r.
Bu nedenle çok say›da çocuk sokakta yaflamakta, ölmekte, tacize
u¤ramaktad›r. Ve bu konuda önleyici programlar yeterli de¤ildir.
Bu nitelikteki di¤er giriflimler ise bu tür hizmetlerin sadece
S.H.Ç.E.K. eliyle verilebilece¤i gerekçesi ile engellenmektedir. Dan›fltay
ve Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu 2828 say›l› (Sosyal
Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu) Kanunu’nun 4. maddesinin
(e) bendinde yer alan “Korunmaya muhtaç küçüklere yönelik
sosyal hizmet faaliyetleri bu kanunla kurulan kurum taraf›ndan yürütülür”
hükmünü, yerel yönetimlerin ve özel kifli ve kurulufllar›n bu alanda
(yat›l›) hizmet vermesine engel kabul etmektedirler. 65
Sokak çocuklar›n› ortaya ç›karan nedenlere bakt›¤›m›zda baflka bir
aç›dan flunlar› söyleyebiliriz:
- Çocuklar›n aile yap›s›n›n global nedenlere oranla ön planda geldi-
¤i görülmektedir. Aile yap›s›ndaki sa¤l›ks›zl›k önemli rol oynamaktad›r.
Öncelikle parçalanm›fl aileler ya da aile içi fliddetin, cinsel istismar›n
yaflanmas› nedeniyle çocuklar›n evden kaçt›klar› saptanm›flt›r.
- Aile içinde yukar›da belirtilen aile içi fliddet, cinsel istismar›n yaflanmas›,
e¤itimsizlik, sevgisizlik, ilgisizlik, ihmal, ekonomik yetersizlik
ve çocu¤un çal›flmaya zorlanmas› da çocu¤un soka¤a kaçmas›ndaki
önemli faktörlerdir.
- Aile yap›s› d›fl›nda ikinci önemli faktör de arkadafl çevresinin
olumsuz etkileri, macera aray›fllar›, çocukluk ça¤›yla ilgili çeflitli duygular›n
doyurulamamas› ve bunlar›n baflka kaynaklarda aranmas› faktörleridir.
Gerçekten konuyla ilgili çal›flanlar›n gözlemleri de bu yöndedir. Çocu¤a
iliflkin koflullara bak›ld›¤›nda aile yap›s›n›n da¤›n›k ve parçalanm›fl
konumda oldu¤u görülmektedir. Ayr›ca ayr›lm›fl anne baba ya da
fliddetli geçimsizliklerin oldu¤u bir ebeveyn iliflkisi izlenmektedir. Ailenin
sosyo-ekonomik düzeyinin de düflük oldu¤u görülmektedir. Aile-
65
Türkiye’de Çocu¤un Durumu Raporu 2001-2005, UNICEF Yay›nlar›, Ankara, 2001