1929 polemikleri 'tıp tarihi notları' - Türk Tabipleri Birliği

57
1929 POLEMİKLERİ TIP TARİHİ NOTLARI
EK 3
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Dr. Refik Saydam’ın Ankara Hıfzıssıhha
Mektebi’nin 2 Kasım 1936 tarihindeki açılışında yaptığı konuşma
Sayın hocalar ve arkadaşlarım,
Bugün senelerden beri takip ettiğimiz idealin bir merhalesine daha erişmiş
bulunuyoruz. Türk Hıfzıssıhha Mektebi açılıyor. Bu vesileden istifade ederek
halk hayat ve sıhhatiyle ilgili işlerde Sağlık Bakanlığının takip ettiği prensiplerden
de bahsetmek fırsatını bulduğum için ayrıca sevinç duyuyorum.
Ben 1921’de bakan olarak işe başladığım zaman -ki henüz milli mücadele
bütün şiddetiyle devam ediyordu- meslek hayatında disiplini kötü bir yenilik
addeden zümrelerle karşılaştım. Çünkü, Türkiye’de tıp sanatını icra etmekte
olduğu kadar halk sıhhat işlerinde de idarede de bu meslek mensuplarının kendi
yollarını seçmekte serbest olduğu hakkında bir fikir vardı. Yani tıp tahsilini yapan
her meslektaş, tedavide olduğu kadar koruyucu tedbirlerin alınmasında da
yalnız kendi bilgi ve görgüsünü kafi görüyordu.
O devirde bir vilayet merkezinde çıkan ufak bir gazetede Sağlık Bakanının
halkın sıhhatının korunması veyahut mevcut bir hastalıkla mücadele için devlet
sıhhat memurlarına usul göstererek yaptığı bir genelge tenkit ediliyor ve bunların
bilinmez şeyler olmadığı ve her tabibin bunları bildiği gibi tatbik edebileceğinden
buna karışmanın mesleğe bir tecavüz olduğu yazılarak mesleğe yeni bir
kötülük sokulmaması talep ediliyordu.
Yani bunu yazan arkadaşlar milli sıhhat işlerinin çerçevelenmesini, devlet
sıhhat idaresinin herhangi bir direktifini ilimlerine, sanatlarına karşı, adeta şahsi
hürriyetlerini tahdit eden bir tecavüzmüş gibi telakki ediyorlardı.
Bunun sebepleri vardı: Gördüğümüz tahsil saf ilim halinde idi, dershanelere
yalnız tedavicilik zihniyeti hakimdi (abç). Arada hamle gösteren bir iki
hocanın sesi herhangi bir harekete kafi gelemiyordu. Binaenaleyh, yetişen nesil
de kendini yetiştiren nesle uyuyordu. Bundan dolayı karşısında halk hayat ve
sıhhatını, muayyen prensipler dahilinde korumaya yönelik herhangi bir harekete
bittabi boyun eğemezdi; fakat dünya gidişi başkalaşmış, koruyucu tıp usulleri
yepyeni bir safhaya girmişti.
Bir asırdan fazla bir müddetten beri yeni usulde tıp tahsilini kabul etmiş o-
lan Türk tıp mektebi arada vukua gelen inkılaplardan haberi yokmuş gibi görünüyordu.
Yani halk hayat ve sıhhati için medeni dünya tıp mensuplarının kendi
memleketleri idare teşkilatları üzerinde yaptıkları hayırkar tesirleri ve bundan
husule gelen müsbet neticeleri görüyor, okuyor fakat geleneklerine çok bağlı
kalarak memleketimiz idare şubeleri üzerine etkili olmaya bir türlü
başlayamıyordu. Bundan dolayı da kendisinin yetki sınırı hasta koğuşundan
veya tedavi ettiği hasta odasından dışarı çıkamıyordu (abç).