1929 polemikleri 'tıp tarihi notları' - Türk Tabipleri Birliği

80
1929 POLEMİKLERİ TIP TARİHİ NOTLARI
“DAHA LİBERAL BİR ŞEKİL İLE MUVAFFAKIYET
İMKANI YOKTUR…”
Dr. H. Zafer Kars
Başlık Anadolu’nun büyük bir bölümünün sağlık sorunlarını ve bölgedeki
hekim açığını irdeleyen bir rapordan alınmıştır. Ankara, Niğde, Kayseri,
Sivas, Erzurum, Trabzon ve Samsun vilayetlerinde bulaşıcı hastalıklarla mücadele
heyeti başkanı, bölgede yaygın olan bulaşıcı hastalıkları ve bunlarla mücadele
için alınması gerekli toplumsal, yönetsel, eğitsel önlemleri, yapılması gereken
sağlık örgütlenmesi çalışmalarını raporunda uzun uzadıya, ayrıntılarıyla aktarır.
Bir önceki raporda etkili bir mücadele için dört hususun eksik olduğu bildirilmiştir:
1. “Memurini sıhhiyenin azlığı,
2. Sari (bulaşıcı) hastalıklar için icap eden tesisat ve tertibatın pek noksan
oluşu,
3. Memurini sıhhiyenin yapacakları işlere tamamen vakıf olmamaları,
4. Sari hastalıkların noksan istihbarı.”
“Memurini sıhhiye noksanı” konusunun incelendiği bölümde esas ağırlık
“etibba” azlığı üzerindedir:
“1. Mevcut ihtiyaca nispetle etibba (hekimlerin) adedi pek azdır. Tıp fakültesinden
daha fazla etibba yetiştirilmesi alakadar makamatça kemali ehemmiyetle
nazarı dikkate alınacak bir meseledir.…tahsil, iskan ve iaşenin meccani
(parasız) olması hasebile burası daha fazla talebe celbedebilir…
Memleketimizde tıp tahsilinde minelkadim (eskiden beri) gözetilen gaye
pratisyen hekim yetiştirmektir ve tıp fakültesinin programı ona göre
müretteptir(düzenlenmiştir). Hıfzıssıhhai amme (koruyucu hekimlik), tababeti
ammenin (halk sağlığı) bütün teferruatı ile tedrisatta mühim bir mevki tutması
lazımdır. Mesela şimdiye kadar olduğu gibi talebeye gayri kabili şifa (tedavisi
imkansız) iki marazı asabi (nörolojik hastalık) arasındaki teşhisi tefrikiye (ayırıcı
tanı) veya tedavisi pek büyük bir fark göstermiyen iki afeti kalbiye (kalp hastalığı)
arasındaki nüktei teşhisiyeye (tanı inceliklerine) tercihan memleketimizin
nısfından (yarıdan) fazlasında kullanılmakta olan tezekle teshinc (ısıtma) usulünün
menafi ve mazarratının (yarar ve zararının), frengi ve malarya mücadelesinin
bütün teferruat ve tafsilatının öğretilmesi lazımdır…
2. Her sene fakülteden neşet eden (mezun olan) etibbanın ancak yüzde
kaçının Anadolu’nun küçük şehirlerine ve kazalarına gittiğine ve ne kadarının
büyük şehirlerdeki etibba kesafetini arttırdığına dair…müşahedatım maatteessüf