04.11.2014 Views

PDF SAYI 41 - Hayat Online

PDF SAYI 41 - Hayat Online

PDF SAYI 41 - Hayat Online

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

dosya<br />

Ýlhan BÝLGÜ<br />

Gerçekler “<strong>Hayat</strong>”ýn Ýçinde Gizlidir<br />

ibilgu@igmg.de<br />

Helâl gýda arayýþý bir<br />

Müslümanýn günlük<br />

hayatýnýn en<br />

önemli çabalarýndan biri olmakla<br />

birlikte, Müslümanlarýn<br />

daha sonra yerleþtikleri<br />

ve azýnlýk olarak yaþadýklarý<br />

yerlerde, helâl gýda arayýþý,<br />

Ýslamî kimliðin oluþumu<br />

ve geliþimi bakýmýndan<br />

da önem arzeder.<br />

Gýdalarýn helâlliði ise,<br />

doðrudan kendisi helâl olan<br />

mamüllerde pek fazla problem<br />

ortaya koymasa da, et<br />

ve et mamüllerinin yaný sýra,<br />

diðer gýda ürünlerine ilave<br />

edilen katký maddeleri<br />

problemin ana kaynaðýný<br />

oluþturmaktadýr.<br />

Et ve et mamüllerindeki<br />

problem, kesim iþleminin<br />

Ýslamî kurallara göre yapýlýp<br />

yapýlmadýðýnda yatmaktadýr.<br />

Sýðýr ve koyun gibi,<br />

etlerininin yenilmesi helâl<br />

olan hayvanlarýn Ýslamî<br />

usullere göre kesilmemiþ<br />

olmasý helâlliðini ortadan<br />

kaldýrmaktadýr. Et kaynaklý<br />

katký maddelerinin helâlliði<br />

de bu ilk kesime göre deðiþmektedir.<br />

Fakat, burada problemin<br />

önemli bir boyutu, helâl kesim<br />

olduðu iddialarýnýn ne<br />

kadar doðru olabileceðinin<br />

tesbitindeki zorlukta yatmaktadýr.<br />

Ayrýca, þoklama<br />

ya da bayýltma ile yapýlan<br />

kesimlerin helâlliði konusunda<br />

ihtilaf bulunurken,<br />

helâl kesim yaptýðýný ifade<br />

eden üretecilerin objektif<br />

bir þekilde denetlenmesi de<br />

bir baþka problemi ve zorluðu<br />

gündeme getirmektedir.<br />

Avrupa’da hayvan kesiminin<br />

þoklama ya da bayýltma<br />

ile yapýlmasý zorunluluðu<br />

karþýsýnda, dinî bir hak<br />

olarak Müslümanlarýn bu<br />

kuraldan muaf tutulmasý<br />

konusunda en yüksek yargý<br />

organlarýnýn kararý bulunurken,<br />

uygulamada zaman zaman<br />

engellemelerin olduðunu<br />

da görmekteyiz. Örneðin,<br />

Almanya’da helâl kesim<br />

konusunda iþadamý<br />

Rüstem Altýnküpe’nin þoksuz<br />

ve bayýltmasýz kesim izni<br />

alabilmek için yýllardan<br />

beri sürdürdüðü hukukî mücadele,<br />

ayný konuda bir kaç<br />

kez ayný mahkemeye baþvurmayý<br />

gerekli kýlmýþtýr.<br />

Anayasa Mahkemesi,<br />

Altýnküpe’nin dinî inanaçlarýna<br />

göre gýda üretme hakkýnýn<br />

bulunduðunu tesbit etmesine<br />

raðmen, idarî merciler<br />

hu hakkýn yaygýn olarak<br />

kullanýlmasýna engeller çýkarmaktadýr.<br />

Almanya’da,<br />

bu davalarýn arkasýndan<br />

“havyan haklarý” anayasal<br />

düzenlemelere dahi girmiþtir.<br />

Bazý üreticiler bu engellemeler<br />

karþýsýnda, zaruret<br />

gerekçesini öne sürerek,<br />

þoklu veya bayýltmalý kesimi<br />

tercih etmektedir. Hulusi<br />

Ünye hocamýzýn yazýsýnda<br />

da iþaret ettiði gibi, helâl gýdalarla<br />

ilgili olarak iki<br />

önemli konferans düzenleyen<br />

ve ortaya çýkan yeni<br />

meselelerin halli için adýmlar<br />

atan teþkilatýmýzýn Din<br />

Ýþtiþare Kurulu, Avrupa’da<br />

zaruret halinin bulunmadýðý<br />

kanaatine varmýþtýr. Helâl<br />

kesim konusunda, þoksuz<br />

ve bayýltmasýz kesimi esâs<br />

alan Din Ýstiþare Kurulu’muz,<br />

ayrýca katký maddelerinde<br />

yaþanan karmaþýklýklara<br />

da çözümler bulma<br />

çabasýndadýr.<br />

Bununla birlikte teþkilatýmýz,<br />

Avrupa Helâl Sertifikalama<br />

Enstitüsü gibi kurumlarla<br />

da iþbirliði yaparak<br />

helâl gýda üretiminde<br />

denetimin de önemine vurgu<br />

yapmaktadýr.?Bu enstitü,<br />

gýdalarýn üzerinde “Helâl<br />

yazýyorsa, mutlaka helâl olmak<br />

zorundadýr,” ilkesi ile<br />

çalýþýyor. Tabiî bu arada, denetleyici<br />

kurumlarýn da denetlenmesi<br />

zarurettir. Çünkü,<br />

helâl sertifikasý veren<br />

kurum ya da kiþilerin, bu<br />

sertifikayý hangi fýkhî temel<br />

ve kriterlere göre verdiði<br />

önemelidir. Ayrýca, teknik<br />

donaným ve uzman personel<br />

yeterliliði bulunup bulunmadýðý,<br />

“helâl sertifika”landýrdýklarý<br />

üretici þirketlerin<br />

helâl kriterlerine uyup uymadýklarýnýn<br />

kontrolunde ne<br />

hayat<br />

kadar baðýmsýz ve süreklilik<br />

gösterdikleri de bir baþka<br />

problemdir. Ýlknur Melekoðlu’nun<br />

da incelemesinde<br />

görüldüðü gibi, bu konuda<br />

Avrupa dahil, pek çok ülkede<br />

çok sayýda kiþi ve kurum<br />

çalýþma yapmaktadýr.<br />

Avrupa Helâl Sertifikalama<br />

Enstitüsü bu kurumlar<br />

içerisinde, teþkilatýmýzýn,<br />

denetimde de bulunma yetkisi<br />

bulunduðu kurumdur.?EHZ<br />

Ocak ayýnda yapmayý<br />

planladýðýmýz Helâl<br />

Gýda Konferanslarýndan<br />

sonra alýnanacak kararlar<br />

doðrultusunda kriterlerini<br />

gözden geçirecek ve ona<br />

göre sertifika pratiðini yaygýnlaþtýrmaya<br />

gayret edecek.<br />

Bu sayýmýzda Avrupa<br />

Helâl Sertifikalama Enstitüsü’nün<br />

iki yetkilisi ile ilgili<br />

röportajýmýz yer alýrken, temelde<br />

fýkhî ihtilaflar sebebiyle<br />

müþterek kriterlerin<br />

oluþmasýndaki sýkýntýlarý<br />

gündeme getiren Prof. Dr.<br />

Hayrettin Karaman hocanýn<br />

da deðerlendirmesini bulacaksýnýz.<br />

Helâl gýda konusunda<br />

bazen farklý görüþlerini<br />

de ortaya koyan Karaman<br />

hoca sorunun çözümü<br />

için de önerilerini sunuyor.<br />

Katký maddeleri de baþlý<br />

baþýna bir sorunu gündeme<br />

getirmektedir. Sürekli olarak<br />

geliþen teknoloji ile katký<br />

maddelerinin sayýsý arttýðý<br />

gibi, bu maddelerin gerek<br />

fiziksel, gerekse kimyasal<br />

özellikleri de deðiþikliðe<br />

15 Aralýk / 15 Ocak - 15 Dezember / 15 Januar 2009-10 . Muharrem 1431<br />

17<br />

Müslümanýn<br />

Helal<br />

Gýda<br />

Ýle<br />

Ýmtihaný<br />

uðramaktadýr. Bu deðiþkenlik<br />

de her zaman yeni görüþlerin<br />

ortaya çýkmasýna sebeb<br />

olmaktadýr.<br />

Fakat her Müslüman’a<br />

düþen görev, gýdalarýn<br />

helâlliði konusunda israrcý<br />

olmak ve þüpheden uzak kalacak<br />

þekilde temin etmektir.<br />

HELÂL GIDA<br />

BÝR ÝMTÝHANDIR<br />

Müslüman olarak, hayatýmýzý,<br />

dinimizin emir ve<br />

yasaklarý doðrultusunda düzenlemedeki<br />

gayretimiz, dinimiz<br />

ile olan baðýmýzýn en<br />

önemli göstergesidir. Ýslâmî<br />

terminolojide bu gayrete<br />

“takva” denir. Takva’nýn bu<br />

anlamdaki en kýsa ve özlü<br />

tanýmý da, Allah’ýn emirlerine<br />

uyamama, yasakladýklarýndan<br />

da kaçýnamama korkusudur.<br />

Bu yüzden dir ki,<br />

Ýslâmî kimliðin oluþumu bu<br />

gayretin yoðunluðuyla paralellik<br />

arzeder. <strong>Hayat</strong>ýmýzý<br />

devam ettirmek için gerekli<br />

olan gýdalarýn helâl yollardan<br />

kazanýlmasý takvalý oluþun<br />

bir parçasý olduðu gibi,<br />

ayný gýdalarýn kendilerinin<br />

de helâl oluþuna dikkat etmek<br />

de takva sýnýrlarý içine<br />

girer. Zira gýdalarýmýzýn<br />

helâl olmasý imtihanýmýzýn<br />

bir parçasýdýr. Prof. Dr.<br />

Mustafa Nutku,1 Hazreti<br />

Adem (as) ile Hazreti Havva’nýn,<br />

dolayýsýyla insanýn<br />

ilk imtihanýnýn helâl gýda ile<br />

olduðuna iþaret eder. Bu<br />

yüzdendir ki, helâl gýda arayýþý<br />

Müslümanýn kimliðinin<br />

oluþmasýnda önemli bir yer<br />

iþgal eder. Çünkü, helâl gýda<br />

arayýþýnda bir ön niyet ve<br />

irade beyaný vardýr ve bu ön<br />

niyetle irade beyaný, Ýslam’ýn<br />

bize çizdiði sýnýrlara<br />

uyma gayretini gösterir.<br />

Gerçekten de insanlar<br />

sürekli bir imtihan sürecinden<br />

geçmektedir. Müslüman<br />

olup olmama nasýl bir<br />

imtihan ise, Müslüman olduktan<br />

sonra, Müslüman<br />

olarak yaþayabilmek de bir<br />

imtihandýr. Þüphesiz biz insaný,<br />

karýþým hâlindeki az<br />

bir sudan (meniden) yarattýk<br />

ve onu imtihan edeceðiz.<br />

Bu sebeple onu iþitir ve<br />

görür kýldýk, (Ýnsân Sûresi<br />

[76:2]) ayeti ile Ýnsanlar,<br />

‘inandýk’ demekle imtihan<br />

edilmeden býrakýlacaklarýný<br />

mý zannederler,” (Ankebût<br />

Sûresi [29:2]) gibi<br />

ayetlere baktýðýmýzda, bu<br />

imtihanýn þeklinin ve zamanýnýn<br />

sürekli bir deðiþiklik<br />

arzettiðini, ancak, ayný zamanda<br />

insanýn iþitir ve görür<br />

özellikle yaratýlmasý ile<br />

de, bu imtihaný kazanma<br />

melekesine de sahip bulunduðuna<br />

iþaret edilir. Böylece<br />

sürekli bir imtihan þuurunda<br />

olan Müslümanýn, gýdalarýnýn<br />

da bir imtihan vesilesi<br />

olduðunu bilmekle<br />

yükümlü olduðu ortaya çýkar.<br />

Bu imtihanýn kazanýlmasý<br />

için Kur’an, helâl gýdayý<br />

iyi ve temiz olarak vasýflandýrýlýp,<br />

bu sýnýrlarýn<br />

dýþýna çýkýlmasý Allah’a<br />

karþý gelmek, þeytanýn yolundan<br />

yürümek ve Allah’a<br />

itaat etmekten kopmak olarak<br />

gösterilir.<br />

Örneðin, Ey insanlar!<br />

Yeryüzündeki þeylerin<br />

helâl ve temiz olanlarýndan<br />

yiyin! Þeytanýn izinden yürümeyin.<br />

Çünkü o sizin<br />

için apaçýk bir düþmandýr,<br />

(Bakara Sûresi [2:168])<br />

ayeti ile, Allah’ýn size rýzýk<br />

olarak verdiklerinden helâl,<br />

iyi ve temiz olarak yiyin ve<br />

kendisine inanmakta olduðunuz<br />

Allah’a karþý gelmekten<br />

sakýnýn, (Bakara<br />

Sûresi [2:88]) ayeti her hangi<br />

bir gýdanýn ismini zikretmeden<br />

genel kurallarý koyar.<br />

Diðer bir kaç ayette<br />

harâm gýdalarýn doðrudan<br />

isimlerini zikreden Kur’an,<br />

meselâ, “Verdiðimiz rýzýklarýn<br />

iyi ve güzel olanlarýndan<br />

yiyin” (dedik), (Bakara<br />

Sûresi [2:57]) ayeti ile bu<br />

genelliði sürdürürken, þu<br />

ayetle özel gýdalara iþaret<br />

eder:<br />

Ölmüþ hayvan, kan, domuz<br />

eti, Allah’tan baþkasý<br />

adýna boðazlanan, (henüz<br />

caný çýkmamýþ iken) kestikleriniz<br />

hariç; boðulmuþ,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!