Amiga Dunyasi - Sayi 21 (Subat 1992).pdf - Retro Dergi

DİLLER
AMIGA&PASCAL
Bilgisayar dilleri kendi aralarında, insana
veya makinaya yakınlıklarıyla sınıflara
ayrılırlar. İnsana yakın diller çok sayıda
özelleşmiş komutlar içerirler, dolayısı ile
kullanımları çok kolaydır. Ancak bu rahatlıklarını
ya düşük hızları ile (BASIC gibi)
ya da sınırlı kullanım alanları ile (PRO-
LOG, AMOS ve her ne kadar tam bir dil
sayılmasa da DEMO-MAKER gibi paketler)
öderler. Makinaya çok yakın olan diller
ise çok sınırlı komut hazneleri ile karışık
işlemleri programlamayı (Reel sayılarla
hesap gibi) aşırı zahmetli kılmaktadırlar
(Assembler bu türün klasik örneği).
Programlarda istenen hızı sağlayabilecek
kadar makinaya yakın, ancak karmaşık
programlamayı ve geniş bir kullanım
alanını sağlayabilecek programlama dillerini,
bu iki ucun arasında aramak gerekir.
C ve Pascal, günümüzde yukarıda belirtilen
amaçlar doğrultusunda en çok kullanılan
iki temel programlama dili olarak kendilerini
kabul ettirmişlerdir.
Amiga'nın tüm sisteminin C kullanılarak
hazırlanmış olması, Amiga'da, C
programlama dillerinin yaygınlaşması sonucunu
doğurdu. Uzun bir süre amatör girişimler
dışında Amiga'da Pascal kullanımı
yayılmadı. Bunun üzerine özellikle ülkemizde
(Hele akademik çevrelerde) yaygın
olan, "eğer program yazmak istiyorsan
C Öğrenmelisin, C öğrenmek şart" gibi
şartlamaların sonucunda, bırakın Amiga'-
yı, herhangi bir bilgisayarda bile Pascal'a
olan ilgi azaldı. (ÜLKEMİZDE!!!)
Gerçekten de, çok kullanıcılı sistemler
ve karmaşık sistemler yazabilmek için C
ideal bir dil. Programlama sırasında fuzuli
en ufak bir karakter kullanılması gerekmiyor.
En önemlisi ise bir iki değişkeni doğrudan
register olarak kullanma olanağınız
var. Ancak tek kullanıcılı sistemlerde,
C'nin Pascal'a belirgin bir hız ya da kolaylık
üstünlüğü yoktur. (Hız karşılaştırması
yapacaksanız, sadece for döngüleri
kullanmaktan vazgeçelim lütfen !) Gerçek
şu ki C'de yapabileceğiniz herşeyi Pascal
ile de yapabilirsiniz.
Herşey iyi güzel de, madem C de Pascal
kadar iyi, neden Pascal kullanalım? Hem
ne güzel C'de öğrenmeye başlamıştık!
Pascal'in yayılmasında ve bir kullanıcı
kitlesi elde etmesinde belki de en önemli
pay sahibi, Borland şirketinin Turbo Pascal
serisi olmuştur. Bugüne kadar bilgisayarda
yazıldığını gördüğüm en güzel
program, bu şirketin Turbo Pascal 5.0
programı (Aslında 4.0 demem gerekiyordu,
ne var ki bugüne dek 4.0 paketini göremedim).
PC ve uyumlu bilgisayarlar
için yazılan bu paket, zamanında ortaya
çıkan en-gelişmiş paketti. Gerçekten de bu
F. Kağan Gür kaynak
paketle program yazmak bir zevk haline
gelmişti. Zira dilin tüm elemanları (Compiler,
Linker ve Debugger), kaliteli bir
editör ile bir araya getirilmiş, tüm kontroller
menüler tarafından kullanılabilir şekilde
hazırlanmış, tüm bunlara ek olarak tüm
komutlar ile ilgili bilgi alabilmek için bir
Help seçeneği yerleştirilmişti. Bu paket
bugün bile kullanışlılık ve performans
açısından bir ölçek olarak kullanılmaktadır.
Borland daha sonra, başka paketleri
de benzer bir kullanım sahası ile donatmış
ve yeni yeni versiyonlar çıkarmıştır (Maalesef
Amiga'da Borland tek bir program
bile çıkarmadı, son bildiğime göre de çıkarmayı
düşünmüyor.). Bu paket bir anda
PC'Ierde geniş bir Pascal kullanıcı kitlesi
yarattı (Bir PC düşmanı olarak ben bile
Turbo ile program yazmaktan müthiş zevk
alırım.). Birçok okul, üniversite ve kursta
Pascal eğitimi verildi (Biz hala Fortran 77
görüyoruz !!!!). Sonuçta bugün, şu veya
bu şekilde Pascal bilen bir kitle mevcut.
Ancak Amiga'ya geldiklerinde, ya komik
Basic ile idare etmeleri gerekiyor, ya da
programlarını C ye çevirmeleri gerekiyor.
Tüm bunları bırakalım, Pascal aslında
C'ye oranla son derece sevimli bir dildir.
Pascal'da yazılmış bir programı okuyarak
anlamak, her zaman bir C programını
okumaktan kolaydır. Aşırı yapıların bulunmaması,
Pascal'ın nispeten daha kolay
öğrenilmesini sağlayacaktır (Zaten Pascal,
bilgisayar programlama dersi veren bir
hocanın öğrencileri daha kolay anlasın diye
yazdığı bir dildir.).
Güzel, Pascal'ın kullanılabilecek bir dil
olduğu, hatta sizi C kabusundan kurtarabileceği
konusunda anlaştık. Amiga'da bulunan
Pascal paketlerini incelemeye başlamadan,
program yazacağımız dillerde aramamız
gereken bazı özellikleri sıralamak
istiyorum:
a. İstediğimiz paket, bir kitle tarafından
kabul edilmiş olmalı. Bu sayede programcılar
programı sürekli geliştirme yoluna
gireceklerdir. 1.0 versiyon bir programlama
dilinden çok şeyler beklememek gerekir.
Bugün PC'de Turbo Pascal V 6.0 kullanılıyor
(1, 2, 3,4, 5, 5.5 ve 6.0). Aynı şekilde
Amiga'mızın standart dillerinden
Lattice C V5.02 (Ya da öyle birşeyler) ile
6 senelik gelişme sürecinin ardından bugünkü
yerine varmıştır.
b. Geliştirdiğiniz programlan başka paketlerce
yazılan programlarla birleştirebilmelisiniz
(Özellikle Assembler ile).
c. Programlama dili Amiga'nın sistemini
tam olarak kullanabilmeli, Library'lere
ulaşabilmeli ve Amiga'nın özelliklerine
özgün komutlar taşıyabilmelidir.
Gelelim Amiga'da bulanan program pa-
ADIM ADIM PASCAL....
1.0 Pascal ve Amiga versiyonları,
Pascal ile neler yapılabilir.
2.0 Pascal'ın genel yapısı: Tanımlar,
bloklar. Procedure ve fonksiyonlar.
3.0 Pascal dili özellikleri, tip tanımları,
unitler.
4.0 Amiga ile iletişim:Library kullanımı,
Amiga'ya has komutlar.
5.0 Gelişmiş programcılık: Teknikler,
başka sistemlere veya sistemlerden
aktarmalar.
letine: Açıkçasını söylemek gerekirse, bu
araştırmayı gerçekten kaliteli bir Pascal
ortamı bulduktan sonra yaptım. Dolayısı
ile diğer paketlerin sadece isimlerini derleyerek
ilk izlenimlerimi belirttim.
ilk olarak Metacomco'nun 1985'de
68000 için hazırladığı bir Pascal var. İsmi
piyasada sadece Pascal olarak geçiyor.
Başarılı olamamış, üzerine düşülmemiş.
Ama ANSI (Amerikan ulusal standartlar
enstitüsü) standardına uygun programları
tercüme edebilen bir compiler. Yaptığı iş,
bir editörle hazırladığınız source'u, bir
obje dosyasına dönüştürmek. Daha sonra
ALink programı ile gerekli dosyaları bağlayarak,
çalışabilen bir program elde edilebiliyor.
Yurtdışında çok yaygın olan Fred
Fish'in Public Domain Disketlerinde bulunan
PCQ Pascal (PCQ: Pascal Compiler
Quaid demek oluyor, PCQ Pascal ise
GAP Projesi gibi kaçıyor...) yakın zamana
kadar Amiga'daki en gelişmiş Pascal'lardan
biriydi. Hem az çok bir kullanıcı kitlesine
sahipti, hem de Amiga ile nispeten
iyi anlaşabiliyordu. Ne var ki. ne hız ne de
ürettiği programların boyu açısından ciddi
programlamalar içinde unutulabilecek bir
paket. Editör'de program yaz, CLI'dan
Compiler'ı çağır, CLI'dan Linker'ı çağır
prensibi ile çalışan bir paket (Amiga'da
bulunan programlama dillerinin %85 i bu
şekilde çalışıyor).
Power Pascal ve TCC Pascal, Pascal
2000 gibi çeşitli çap ve ebatta Pascal paketlerini
de piyasada bulmak mümkün.
Ancak benim bulabildiklerim, ya dosya
eksikliğinden, ya doküman eksikliğinden
kullanılacak durumda değildi (Kabiliyetimin
eksikliğini de eklemek mümkün.). Ne
var ki görebildiklerim diğer anlatılanlara
benzer özellikler göstermekte.
Size önerebileceğim bomba gibi bir paket
olmasa, bu yazıyı hazırlamayacağımı
tahmin edersiniz. İşte gerçekten Amiga'da
profesyonel programlar geliştirebilecek
kabiliyette olan bir Pascal ortamı: Kick
Pascal. Alman Maxon tarafından hazırlanan
bu paketin ilk olarak 1.0 versiyonu
ortaya çıktı. Diğer paketler gibi fazla birşeyler
veremeyen bu paket, belki hiç dikkat
çekmeyecekti. Ancak diğerlerine göre
Hi-Soft'a benzer bir yazım ortamına sahipti
ve compile süresi gerçekten Amiga'da
bulunan tüm compiler’lardan hızlı
AMIGA DÜNYASI 38