PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

haz ırlanmaya ba şlar. Önce çekirdek bölünür sonra bunu sitoplazma bölünmesi
izler. iki yavru hücre meydana gelir. Bu şekilde tekrarlanan mitoz hücre
bölünmesi devaml ı bir olayd ır. Hücre bölünmesi olay ı n ın mikroskopta görülen
devrelerine bölünme fazlar ı ad ı verilir. Bölünme fazlar ı aras ındaki daha çok sentez
olaylar ın ın meydana geldi ği devreye de metabolik faz denir. Metabolik fazda
çekirdek etrafında çekirdek zar ı görülür, içinde de 1 veya 2 çekirdekçik bulunur.
Bu fazda çekirdek bo;and ığı zaman içinde ipliksi bir yap ı göze çarpar. Buna
kromatin denir. Bölünmeye haz ırlanan çekirdekte kromatin iplikleri yava ş yava ş
k ıvr ılarak kal ınla şmaya basar. 1 inci k ıvr ılma bittikten sonra k ıvrılan iplikler 2 nci
kez k ıvr ılmaya ba şlar. Böylece sonunda kromatin iplikleri gayet kal ın kendine öz
boyutlan ve morfolojileri olan kromozom denen yap ılan olu ştururlar .
Kromozomlar ın her biri kromatid ad ı verilen iki iplikten olu şur. Bölünmeye ba ş-
lamış çekirdeklerde her bir kromozom 4 kromatid ihtiva eder. Kromatidler de
kromonema birimlerinden olu şur. Bu birimler 2 DNA (deoksiribonükleik asit)
ipliğinin spiral olarak k ıvrılmas ı sonucu meydana gelir. DNA molekülleri küçük
moleküllü proteinlerle kompleks te şkil eder. Kromatidleri olu şturan kromonema
say ıs ı bitkilere göre deği şir. Mitoz hücre bölünmesi esnas ında deği şik 4 faz
ay ırdedilir.
Profaz- Bu safha bölünmeye haz ırl ık safhas ıd ır, kromozomlar ın belirgin hale
gelmesi ile karakterize edilir. Kromozomlar belirgin hale geldikten sonra çekirdek
zar ı bozularak parçalan ır. Çekirdekçik organizasyonu da görünmez hale gelir.
Metafaz- Kromozomlar hücrenin merkezinde toplanmaya ba şlar. Hücrenin
kutuplar ı aras ında ig şeklini and ıran, ipliklerden meydana gelmi ş bir yap ı olu şur.
Bu iplikler protein tabiat ında ve içi bo ş tüpler şeklindedir. Hücrenin merkezinde
dizilen kromozomlar sentromer bölgelerinden i ğ ipliklerine tutunurlar.
Sentromerler kromozomalar ın k ıvr ı lmam ış veya az k ıvrılmış bölgeleridir. Her
kromozomda bir sentromer bulunur. Sentromerlerinden iğ ipliklerine tutunan
kromozomlar sentromer bölgesinden ba şlamak üzere boylu boyunca iki şer
kromatide ayr ılmaya ba şlar. Böylece 4 kromatidli bir kromozomdan' 2' şer
kromatidli iki yavru kromozom meydana gelir. Bunlar ın her biri z ıt kutuplara,
doğru yönelir.
34