PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Hücrenin boyutlar ı, bitkilere ve bitki dokular ına göre de ği şir. 10).1 çap ında hücreler
olduğu gibi birkaç santimetre boyunda hücreler de vard ır. Ilkel bitkilerde hücreler
genellikle büyük olur, yüksek bitkilerde ise, hücreler daha küçüktür.
Bitki hücreleri selüloz ve benzeri maddelerden olu şmu ş sert bir çeperle çevrilidirler.
Hücre çeperi içinde protoplast bulunur, protoplast hücrenin canl ı ve cans ız
kısmı larm ın tümüne verilen genel bir add ır. Protoplast ı meydana getiren canl ı
k ıs ımlara protoplazma denir. Cans ız k ı s ımlar ın tümü ergastik maddeler olarak bilinir.
Protoplazman ın temel s ı v ı s ı sitoplazmad ır, hücrenin di ğer canl ı organelleri
sitoplazma içinde da ğı n ık olarak bulunurlar. Bunlar ba şta hücre çekirde ği olmak
üzere, plastidler, mitokondriler, golgi kompleksleri, ribozomlar, lizozomlar ve
mikrozomlard ır. Protoplast ın cans ız bölümünü olu şturan ergastik maddeler ise hücre
metabolizmas ı sonucu meydana gelmi ş, canl ı yap ıya kat ılmayan maddelerdir. Bunlar
aras ında ni şasta, şekerler, selüloz, depo protein, ya ğlar, çe şitli glik.ozitler (vakuol
renk maddeleri dahil), kristaller, çe şitli salg ılar say ılabilir.
A- MİKROK İMYASAL REAKSİYONLAR
I- Çeper yap ı maddelerinin mikrokimyasal reaksiyonlar ı
Hücre çeperi esas itibariyle selülozdan meydana gelmi ştir. Bununla beraber çeper
yap ıs ında, selüloza i ştirak eden di ğer ba şka çeper maddeleri de bulunur. Pektik
maddeler, hemiselüloz, lignin, kütin ve suberin bunlar ın ba şında gelir.
Selüloz:
Selüloz, yap ı taşı 13-D- glikoz olan bir polisakkarittir. Formülü (C6111005)„ dir. Suda,
organik çözücülerde, KOH çözeltisinde ve sulu asitlerde çözünmez. Schweitzer
eriyiğinde erir. Yo ğun asitlerde veya baz ı enzimlerin etkisi alt ında glikoz
moleküllerine parçalan ır.
Selüloz reaksiyonu için filtre ka ğıd ı, mürver (Sambucus ni gra) özü ve di ğer özler
tercih edilir. Pamuk veya odun selülozu iyi reaksiyon göstermez. Zira parankimatik
hücrelerin çeperleri büyük oranda selülozdan meydana gelirse de çeperde ya ğ asitleri
ve diğer maddeler bulundu ğundan bunlar selüloz reaksiyonuna engel olurlar. Bu