cezasizlik_sorunu
cezasizlik_sorunu
cezasizlik_sorunu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Güvenlik güçlerince işlenen ağır insan hakları<br />
ihlallerinin cezasızlığı <strong>sorunu</strong>, soruşturmanın<br />
açılmasındaki sıkıntılarla ve soruşturmadaki<br />
eksikliklerle bağlantılı olarak incelendiğinde,<br />
fail konumundaki kişiler bakımından<br />
öngörülen ayrıcalıklı soruşturma usulleri ve<br />
soruşturmayı yürüten aktörlerin tutum ve<br />
davranışları ile yargı makamlarının bağımsızlığı<br />
ve tarafsızlığı meselelerini de bu kapsamda<br />
değerlendirmek gerekir. Yargı makamları ile<br />
ilgili ayrıca yapılacak bu değerlendirmeler<br />
kuşkusuz soruşturmanın bağımsızlığı ve<br />
tarafsızlığı koşulları ile doğrudan ilgilidir.<br />
Yine bununla bağlantılı olan bir diğer mesele;<br />
soruşturma işlemlerinde savcının yardımcısı<br />
olarak görev yapması gereken adli kolluk<br />
personeliyle ilgili sıkıntılardır. Adli kolluk ve<br />
idari kolluk birimlerinin ayrı teşkilatlar olarak<br />
düzenlenmeyişi, özellikle polis ve jandarma<br />
tarafından işlendiği iddia edilen suçların<br />
soruşturulması bakımından ciddi bir sorun alanı<br />
yaratmaktadır. Ayrıca bu suçlarda soruşturma<br />
işlemleri bakımından öngörülen olağan<br />
usullere istisna yaratan uygulamalar da yine<br />
tarafsızlık ve bağımsızlık koşulları bağlamında<br />
değerlendirilmesi gereken bir başka<br />
başlığı oluşturur. Bu anlamda soruşturma<br />
ve kovuşturmada mecburilik ilkesinin bir<br />
istisnası olarak “failler” hakkında kamu<br />
davası açılmasının, izne bağlı oluşu cezasızlık<br />
hususunda çok geniş ve ayrıntılı bir incelemeyi<br />
gerektirir. Nitekim pek çok halde istisna teşkil<br />
eden soruşturma usulleri, soruşturmaya devam<br />
edilememesi ve kamu davası açılamaması<br />
sonuçlarını ortaya çıkarmaktadır. Bütün<br />
bunların yanı sıra adli kolluk – idari kolluk ayrımı<br />
tartışmalarından ayrı olarak, mevcut sistemde<br />
kolluğun soruşturmalardaki etkisinin cezasızlık<br />
bakımından yarattığı olumsuz sonuçların da<br />
tespitine ihtiyaç vardır. Bahsedilen bütün bu<br />
meselelerin Bağımsız ve Tarafsız Soruşturma<br />
başlığı altında ayrıca incelenmesi sistematik<br />
açıdan uygun bir yöntem olarak kabul edilmiş ve<br />
bu bölümün kapsamı bu şekilde belirlenmiştir.<br />
Bunlardan başka, savcının soruşturmada<br />
gerekli özeni göstermemesinden delillere<br />
ulaşmada sıkıntıya kadar pek çok nedenden<br />
kaynaklanabilecek olan “eksik” ya da “yetersiz”<br />
soruşturma biçiminde ifade edilebilecek halleri<br />
de ayrıntılı biçimde analiz edebilmek adına, bu<br />
ihtimallerin Etkin Soruşturma başlığı altında<br />
sonraki bölümde ele alınması tercih edilmiştir.<br />
A- HAKİMLER VE<br />
SAVCILAR İLE<br />
İLGİLİ MEVZUATIN<br />
“TARAFSIZLIK” VE<br />
“BAĞIMSIZLIK”<br />
UNSURLARI<br />
AÇISINDAN<br />
DEĞERLENDİRİLMESİ<br />
Devlet görevlilerince gerçekleştirilen ağır<br />
insan hakları ihlallerinin cezasızlığına giden<br />
yolda soruşturma ve kovuşturma süreçlerinin<br />
belirleyici etkisi son derece açıktır. Bu<br />
süreçlerde savcılar ve hakimler, şüphesiz en<br />
etkin rolü oynamaktadır. Kamu görevlilerinin<br />
insan haklarına aykırı fiillerinden sorumlu<br />
tutulmaları yolundaki engellerin yasal<br />
düzenlemelerle kaldırıldığı hallerde dahi,<br />
yasaları uygulayan makam, kişi ve organlar<br />
eylemleri ya da eylemsizlikleriyle adalet arama<br />
sürecini kolaylıkla tıkayabilirler. Savcıların,<br />
güvenlik güçlerince işlenen ağır insan hakları<br />
ihlallerinden, doğrudan resmi başvurular ve<br />
şikayetler yoluyla bilgi sahibi olduklarında<br />
bile harekete geçmedikleri; görevli oldukları<br />
soruşturmalarda en basit usul işlemlerini dahi<br />
gerçekleştirmekten imtina ettikleri birçok örnek<br />
mevcuttur. Soruşturmaların tamamlanarak<br />
davaların açılmış olduğu durumlarda da,<br />
yargılama süreçlerinin zamanaşımı süresinin<br />
dolmasına neden olacak kadar uzun sürdüğü<br />
veya olayların aydınlatılmasına, faillerin<br />
tespitine ve hakikate ulaşılmasına hizmet<br />
etmeyen, etkisiz ve eksik yargılamalar yapılarak<br />
güvenlik güçlerinin lehine kararlar verilebildiği<br />
görülmektedir. Bazı durumlardaysa failler ve<br />
işlenen fiiller bütün ağırlığıyla ortada olmasına ve<br />
yeterli kanıt bulunmasına karşın beraat kararları<br />
26<br />
CEZASIZLIK SORUNU: SORUŞTURMA SÜRECİ
Change language