cezasizlik_sorunu
cezasizlik_sorunu
cezasizlik_sorunu
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
C- İSTİSNA TEŞKİL<br />
EDEN ÖZEL<br />
SORUŞTURMA<br />
USULLERİ VE<br />
CEZASIZLIĞA ETKİSİ<br />
Savcının suç işlendiği bilgisi üzerine re’sen<br />
harekete geçmesi ve soruşturmanın mecburi<br />
olması yönündeki genel kurala, kamu görevlileri<br />
tarafından işlenen suçlar bakımından bazı<br />
sınırlamalar getirilmiştir. Bu konudaki genel<br />
kural 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu<br />
Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’da<br />
yer almaktadır. Kanun’da öngörülen usul,<br />
soruşturma için izin alınması esasına dayanır.<br />
Aşağıda izin sistemi, öngörülen usuller ve bu<br />
sistemin cezasızlık <strong>sorunu</strong> üzerindeki etkisi<br />
ayrıntılı olarak incelenecektir. Bu sistem<br />
kamu görevlilerinin çok büyük bir bölümünün<br />
yargılanması bağlamında geçerlidir. Ancak,<br />
bazı kamu görevlileri hakkındaki soruşturma ve<br />
kovuşturmalar bakımından buradaki sisteme<br />
de istisna teşkil eden başka usullere yer<br />
verildiği, çoğu zaman özel kanunlarda farklı<br />
düzenlemelere gidildiği de görülmektedir. Bu<br />
başlık altında ağır insan hakları ihlallerine<br />
neden olan güvenlik güçlerinin fiilleri<br />
bağlamında, esas fonksiyonları adeta “kişisel<br />
dokunulmazlık alanları” yaratmak olan ve<br />
bu nedenle çoğu zaman cezasızlık sonucunu<br />
doğuran bu soruşturma usulleri çeşitli yönleriyle<br />
değerlendirilecektir.<br />
1- 4483 Sayılı Kanun’da Yer Alan İzin<br />
Sistemi<br />
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin<br />
görevleri nedeniyle işledikleri suçlardan<br />
yargılanabilmeleri için yetkili idari merciden<br />
izin alınması gerekliliği, Anayasa’nın 129.<br />
Maddesi’nde, “Memurlar ve diğer kamu<br />
görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen<br />
suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması,<br />
kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun<br />
gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır” biçiminde<br />
düzenlenmiştir. Bu yargılama rejiminin<br />
esaslarını belirlemek, diğer bir ifadeyle izin<br />
vermeye yetkili mercileri ve izlenecek usulü<br />
düzenlemek amacıyla da Memurlar ve Diğer<br />
Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında<br />
4483 Sayılı Kanun kabul edilmiştir. 85 Böylece<br />
memurlar ve diğer kamu görevlileriyle ilgili<br />
olarak genel hükümlerden ayrılarak, savcının<br />
kendiliğinden soruşturma yürütme yetkisine<br />
birtakım istisnalar tanınmıştır. İzin sistemi, adli<br />
ya da idari nitelikteki görev ayrımına bağlı olarak<br />
kolluk görevlilerini de kapsamına almaktadır.<br />
Kural olarak, güvenlik güçlerinin idari kolluk<br />
faaliyetini gerçekleştirirken işledikleri iddia<br />
edilen suçlardan yargılanabilmeleri için yetkili<br />
idari mercilerden izin alınması gerekmekte,<br />
ancak adli kolluk görevleri nedeniyle işledikleri<br />
suçlar izin sisteminin dışında kalmaktadır.<br />
Bununla birlikte sistem ve istisnaları o<br />
kadar belirsizlik içermektedir ki, pratikte<br />
bu tür istisnaların uygulanması da oldukça<br />
zorlaşmaktadır.<br />
İzin sisteminin kabul edilme gerekçesi; kamu<br />
hizmetinin işleyişinde aksamalara neden<br />
olacağı ve kamu otoritesinin saygınlığının<br />
zedelenmesine yol açacağı gibi kaygılardan<br />
hareketle, memurlar ve diğer kamu<br />
görevlilerinin görevleri nedeniyle işledikleri<br />
suçlardan dolayı doğrudan doğruya ceza<br />
kovuşturmasına tabi tutulmamaları ve bu<br />
görevliler hakkında ceza kovuşturması<br />
açılmasının belli yöntemlere bağlanması<br />
gerekliliği olarak belirtilmektedir. 4483 Sayılı<br />
Kanun’un genel gerekçesinde, bu sakıncaları<br />
gidermek ve “memurlar ve diğer kamu<br />
görevlilerini asılsız isnat ve iftiralar karşısında<br />
korumak” amacıyla bunların görevleri sebebiyle<br />
işledikleri suçlar hakkında adli makamların<br />
kovuşturma yapmasından önce idarenin bir<br />
inceleme yapmasını ve bu incelemenin sonucuna<br />
göre olayın yetkili ve görevli adli merciye intikal<br />
ettirilmesini öngören bir sistem getirildiği<br />
belirtilmiştir. 86 Esasında meselenin özü, savcının<br />
kamu görevlileriyle ilgili belli suçlar bakımından<br />
85 4483 ve 02.12.1999 Tarihli Kanun, 04.12.1999 Tarih ve 23896<br />
Sayılı Resmi Gazete.<br />
86 Yargıtay CGK., E. 2004/2-10, K. 2004/40, 17.02.2004 Tarihli<br />
Karar. (www.kazanci.com.tr)<br />
46<br />
CEZASIZLIK SORUNU: SORUŞTURMA SÜRECİ
Change language