07 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları
C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları
Renksiz, kokusuz ve havanın ortalama mol ağırlığında bir gaz olan
karbonmonoksit, yerleşim civarlarında ve içlerinde en çok rastlanan kirletici
gazdır. Oldukça stabil olup atmosferde kalma süresi 2-4 aydır.
Bu gaz içten yanmalı motorların egzoz gazları ile tam yanmayan
yakıtlardan bol miktarda üretilmektedir. Normal egzoz gazında % 3-4 iyi
yakılmayan yakıt gazında % 7 düzeyinde bulunmaktadır.
İlimizde karbonmonoksit ölçümü yapılamamaktadır.
C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları
Atmosferde bulunan NO ve NO 2 gazlarının çoğunluğu fosil yakıtlardan
kaynaklanan yanma ile, anaeorobik toprak ortamlarından ve az bir kısmı ile
yanma süreci esnasında atmosferik azottan kaynaklanmaktadır.
Atmosferdeki Azot oksitler kararlı kararsız olmak üzere iki yapıda
bulunmaktadır. Bu bileşikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyonlara
girerek fotokimyasal reaksiyonlar sonucu fotokimyasal sisi oluşturur. Bunun yanı
sıra atmosferdeki su buharı ile reaksiyona girerek asit yağmurlarına sebebiyet
verirler. Bu oksitlerden NO ve NO 2 kirletici gazlardandır. Her iki gaz da yüksek
konsantrasyonda (50ppm) toksik ve öldürücü etki göstermektedir. Ancak
atmosferdeki konsantrasyonu bu seviyenin çok altında olduğundan esas olarak
akciğer ve solunum sistemi üzerinde olumsuz etkiler söz konusu olmakla birlikte
Amasya’da NO x ölçümü yapılmamaktadır.
C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları
Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları ölçümleri, ilimizde motorlu araçların
egzoz emisyon ölçümleri sırasında yapılmaktadır.
C.3. ATMOSFERİK KİRLİLİK
C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri
Atmosferde en önemli oksitleyici madde ozondur. Ozon kirletici
kaynakların güneşin mor ötesi ışınlarıyla reaksiyona girmesi sonucu oluşan bir
gazdır. Ozon tabakası ve çevre sağlığını tehdit eden N 2 O ve diğer azot gazlarının
oluşumuna yol açar.
Atmosferde cereyan eden N 2 transformasyon olayları; son yıllarda CFCS
gazlarının dışında bazı gazlarında ozon tabakasını parçaladığı kanıtlanmış
durumdadır. Bu gazların en azot oksit olanıdır. Çoğunlukla soğutucu spreylerde
bulunan Kloro-floro hidrokarbonlar, ozon moleküllerinin azalmasına yol
açmaktadırlar.
Toprağa ilave edilen organik ve inorganik azotlu gübrelerin maruz
kaldıkları reaksiyonlar; azot gazlarının normal seviyelerde tutulması açısından
doğal olaylara müdahale etmek pek mümkün değildir. Ancak özellikle gübre
uygulamalarında dikkat etmemiz gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Örneğin;
havalanması zayıf olan ve pH’ı yüksek olan topraklara yüksek düzeyde
uygulanacak olan azotlu ve özellikle NO 3 ve NH 4 formundaki gübreler N 2 O
oluşumu ve NH 3 şeklindeki buharlaşmayı artıracaktır. Dolayısıyla alınacak olan
32